بادرشبویه نام نوعی گیاه دارویی است که نام علمی آن dracocephalum moldavica است. این گیاه پرخاصیت از تیره نعناعیان است. بادرشبویه بومی مناطقی از آسیای مرکزی است. گیاهی خوشبو است. خواستگاه اصلی این گیاه مناطق کوهستانی و مرتفع است. این گیاه با نام‌های مختلفی همچون بادرشبو، بادرشبی و … نیز شناخته می‌شود. این گیاه بیش از چهل گونه مختلف علفی و درختچه‌ای دارد که در ایران حدود ۸ گونه گیاه علفی یک‌ساله و چندساله دارد.
بادرشبویه از جمله گیاهان علفی یک‌ساله و چندساله با ارتفاع ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتراست. این گیاه دارای گل‌های شهدآور است. همچنین این گیاه دارای اندام‌های اسانس دار است. این گیاه به دلیل داشتن اسانس بالا کشت می‌شود. در این گیاه بیش از شصت ترکیب شناسایی شده که مهم‌ترین آنها ژرانیل استات، ژرانیول و نرال است. عصاره آبی رنگ این گیاه دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی است که نقش مهم و مؤثری در پیشگیری و آسیب‌های قلبی دارد. بادرشبویه دارای گل‌های زیبایی به رنگ بنفش مایل به آبی و در برخی موارد نیز سفید می‌باشد که زیبایی خاصی را به محیط تزریق می‌کند. تعدادی از گل‌های این گیاه معمولاً به میوه تبدیل می‌شود. گل‌های آذین آن شبیه سنبله با حلقه‌های دو لبه‌ای است. ساقه‌ای گیاه نیز به دلیل داشتن آنتوسیانین به رنگ بنفش است. رنگ برگ‌های این گیاه سبز تیره است.قسمت‌های مورداستفاده شامل اندام‌های هوایی گیاه است.
کاشت
از نظر مواد و عناصر غذایی موردنیاز ازت نقش عمده‌ای در رشد و عملکرد بادرشبویه دارد. مقدار ازت مصرفی معمولاً ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار است که اوایل بهار به‌عنوان سرک به گیاه داده می‌شود. البته در طول دوره رویش مقداری اکسید فسفر و اکسید پتاس نیز نیاز دارد. برای آماده‌سازی خاک برای کاشت پس از برداشت محصول قبل، زمین را شخم متوسطی می‌زنند و پس از خرد شدن کلوخه‌ها با دیسک زمین را تسطیح می‌کنند. اواخر زمستان بستر را برای کشت بذر کاملاً آماده می‌کنند. زمان مناسب برای کاشت بادرشبویه اواسط فروردین است. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر است. عمق بذر متفاوت است و بستگی به نوع خاک و شرایط آب و هوایی محل کشت دارد و بین ۲ تا ۳ سانتی‌متر است.
کشت بادرشبویه توسط بذر به‌صورت ردیفی در زمین اصلی انجام می‌گیرد. به‌منظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک جهت تسریع در رویش بذر باید غلتک سبکی زده شود. در طول رویش گیاهان مبارزه با علف‌های هرز ضروری است. قبل از کشت می‌توان از علف‌کش اولیترف به مقدار ۳ تا ۴ لیتر در هکتار استفاده نمود. برگردان کردن خاک بین ردیف‌ها از بدو رویش گیاه تا قبل از آنکه فواصل بین ردیف‌ها بر اثر رشد گیاهان بسته شود یک تا دو مرتبه سبب تسهیل در تهویه خاک شده و رشد گیاه را تسهیل می‌کند. آبیاری تأثیر مطلوبی در رشد و عملکرد و کیفیت و کمیت مواد مؤثر بادرشبویه دارد. از این رو گیاهان باید به‌طور منظم آبیاری شوند. پس از اولین برداشت میانچه گیاهان آبیاری شوند کمبود ازت خاک همراه با آبیاری تأمین گردد. می‌توان ۲ یا حتی ۳ بار محصول را برداشت نمود. بادرشبویه کم و بیش به آفات و بیماری‌ها مقاوم است.
برداشت
بادرشبویه در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار ماده مؤثر برخوردار است. چنانچه گیاهان را برای استخراج اسانس کشت کرده باشند؛ اواخر مرحله گلدهی هنگامی‌که یک‌سوم میوه‌ها سبزرنگ شده باشند زمان مناسب برای برداشت محصول است. محصول را می‌توان با دست یا ماشین برداشت نمود. گیاهان باید از فاصله ۳۰ تا ۳۵ متری از سطح زمین برداشت شوند. جمع‌آوری ساقه‌های ضخیم و چوبی شده و همچنین برگ‌های خشک مناسب نیست و سبب کاهش کیفیت مواد مؤثر بادرشبویه می‌شود. اندام‌های برداشت شده را باید در سایه و با استفاده از خشک‌کن‌های الکتریکی در دمای ۴۰ تا ۵۰ درجه خشک نمود. عملکرد بیشتر رویش تازه بادرشبویه بین ۳ تا ۴ تن در هکتار است که نسبت اندام تازه به خشک ۴ به ۱ است. چنانچه گیاهان برای استحصال بذر کشت شده باشند، اواسط تابستان هنگامی‌که یک‌سوم بذور گل‌های تحتانی ساقه می‌رسند زمان مناسبی برای برداشت آنها است. تأخیر در برداشت دانه‌ها جایز نیست زیرا خشک شدن بیش‌ازحد دانه‌ها موجب ریزش آنها می‌شود. عملکرد بذر بادرشبویه بین ۵/. تا ۱ تن در هکتار است.
