پژمردگی ساقه و ریشه فوزاریومی خیار (Fusarium root and stem rot)
عامل بیماری: Fusarium oxysporum f. sp. radicis-cucumerinum
علائم بیماری
خیار و ملون به‌شدت به این بیماری حساس هستند. در خیار علائم ۶ تا ۸ هفته پس از کشت به‌صورت علائم زرد کم رنگ در پایه ساقه ظاهر می‌شود. در گلخانه بر روی گیاهان جوان ابتدا علائمی به‌صورت بی‌رنگ شدن رگبرگ‌ها و افتادگی دم برگ‌ها ایجاد می‌شود که با پیشرفت بیماری، نوار زرد تا نارنجی‌رنگی روی طوقه و ساقه ایجاد شده و اغلب این نوار تا انتهای ساقه آلوده کشیده می‌شود و اسپور قارچ به‌راحتی در این ناحیه قابل‌مشاهده است.
این علائم گسترش یافته و به ریشه و ساقه می‌رسد. با پیشرفت بیماری، ساقه‌ها توسط قارچ پوسیده شده و از بین می‌روند. این قارچ در تمامی سنین رشد به بوته‌های خیار حمله می‌کند. از نشانه‌های دیگر این بیماری می‌توان به زرد شدن عمومی بوته، عقب‌ماندگی از رشد، پژمردگی و در نهایت نابودی گیاه اشاره کرد. در شرایط مرطوب روی سطح قسمت‌های آلوده، بافت قارچی صورتی یا خاکستری رنگ مشاهده می‌شود.
شرایط گسترش بیماری
توسعه بیماری در آب‌وهوای خنک و مرطوب و دمای خاک ۱۷ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد. این قارچ قادر است به مدت چند سال بر روی بقایای گیاهی در داخل خاک زمستان گذرانی کند. انتقال عامل بیماری از طریق انتقال خاک‌های آلوده، ادوات کشاورزی و آب آبیاری صورت می‌گیرد.
کنترل بیماری
رعایت تناوب زراعی
برنامه بهداشتی قوی برای ادوات، تجهیزات و افراد
اجرای سریع و زودهنگام برنامه بهداشتی (زیرا اغلب در طی چهار هفته اول دوره کشت بیماری رخ می‌دهد)
نظارت روزانه مزرعه و حذف بوته‌های ضعیف و ناسالم و دفن بقایای آن‌ها پس از حذف
ضدعفونی کردن بستر کشت گلخانه پیش از کشت
کشت مخلوط با گیاهان دارای خاصیت آللوپاتی مانند کاهو
پیوند ارقام تجاری هیبرید خیار گلخانه‌ای روی پایه‌های کدو
