موزاییک انجیر در ورامین به‌شدت شایع است. این بیماری از یزد، گرگان، مازندران و گیلان هم گزارش شده است. موزاییک انجیر در بیشتر کشورهای سواحل دریای مدیترانه و آمریکا نیز شیوع دارد و دارای اهمیت اقتصادی است (منوچهری، ۱۳۴۷).
نشانه‌های بیماری
نشانه‌های موزاییک انجیر در برگ و میوه ظاهر می‌شوند. در برگ، لکه‌های موزاییکی به رنگ سبز کم‌رنگ تا زرد و کاملاً متمایز با رنگ سبز طبیعی برگ‌های انجیر پدیدار می‌شوند. حواشی لکه‌های زرد، به‌تدریج کم‌رنگ‌تر شده، در رنگ سبز تیره بافت سالم برگ تداخل پیدا می‌کنند. لکه‌های موزاییکی ممکن است به‌طور منظم و متفرق سطح برگ را بپوشانند یا به شکل لکه‌های نامنظم به رنگ سبز کم‌رنگ که به‌تدریج به‌سوی لبه‌های پهنک برگ پیشروی می‌کنند، پدیدار گردند. در اواخر فصل رویش، نواری به رنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز (زنگاری) پیرامون لکه‌های موزاییکی را احاطه می‌کند.
ظهور رنگ زنگاری در اطراف لکه‌های موزاییکی ظاهراً معلول مرگ یاخته‌های اپیدرمی یا زیر اپیدرمی است. گاهی برگ‌های تغییر شکل یافته، روی سرشاخه‌هایی که برگ طبیعی دارند ظاهر می‌شوند. نشانه‌های موزاییک انجیر روی میوه، شبیه نشانه‌های این بیماری روی برگ‌هاست، ولی این علائم خیلی واضح نیستند. بعضی از ارقام درختان انجیر مبتلا به این بیماری، ضعیف شده، اندازه میوه و مقدار محصول آن‌ها کاهش پیدا می‌کنند.
عامل بیماری
بررسی‌های انجام شده در خارج نشان می‌دهند: عامل بیماری موزاییک انجیر احتمالاً ویروس موزاییک انجیر (FMV) است. تاکنون این ویروس از گیاه بیمار جدا و خالص‌سازی نشده و ویژگی‌های آن توصیف نگردیده است. رقم Blackmission بسیار حساس و رقم Calimyrna در برابر بیماری موزاییک انجیر مقاوم است. انجیر Ficus palmata یا درختان انجیری که والد نر F. palmata بوده‌اند. به این بیماری ایمن هستند. در ناقل ویروس موزاییک انجیر، کنه انجیر با نام علمی Aceria fici است. اگر فقط یک کنه ناقل ویروس از دان نهال سالم F. carica تغذیه کند، آن نهال بذری به ویروس موزاییک انجیر مبتلا می‌شود. این ویروس با پیوندک هم انتقال پیدا می‌کند، ولی با بذر منتقل نمی‌شود.
مبارزه
۱. از درختان انجیری که نشانه‌های بیماری در آن‌ها دیده می‌شود، قلمه و پیوندک گرفته نشود.
۲. قلمه‌های ریشه‌داری که برای کاشت یا احداث باغ تهیه و توزیع می‌شوند، در خلال فصل رویش به‌دقت معاینه شوند و مواد تکثیری که نشانه‌های بیماری روی آن‌ها دیده می‌شود حذف و منهدم گردند.
٣. کنترل کنه ناقل موزاییک انجیر، در جلوگیری از پیدایش بیماری و کاهش خسارت مؤثر است.
