اثر کمبود آهن در خاک بر سبزردی (کلروز) گیاه

در ایران سبزردی آهن که به کمبود آهن یا کلروز آهن هم معروف است در بسیاری از باغ‌های سیب، گلابی و به که خاک آن‌ها قلیایی است و حاوی مقدار زیادی کربنات کلسیم است شیوع دارد.

نشانه‌های بیماری

بارزترین نشانه سبزردی آهن، رنگ پریدگی و زردی برگ‌هاست، بدین ترتیب که بخش‌هایی از پهنک برگ در بین رگبرگ‌ها زرد می‌شود، ولی رگبرگ‌ها تا مدتی همچنان سبز باقی می‌مانند و در مراحل بعدی رگبرگ‌ها هم زرد و سرانجام بافت مردگی در حاشیه برگ‌ها پیدا می‌شود. برگ‌های زر شده کوچک‌تر و نازک‌تر از برگ‌های سالم هستند. سبزردی نخست در برگ‌های جوان دیده می‌شود علت این واقعه، تمرکز ۸۰ درصد آهن در کلروپلاست موجود است و در برگ‌های جوان میزان کلروپلاست پایین است بنابراین زودتر زرد می‌شوند.

عامل بیماری

سبزردی آهن بر اثر جذب آهن در گیاه بروز می‌کند. کمبود واقعی مقدار آهن در خاک، بالا بودن پی اچ خاک، وجود بی‌کربنات‌ها و کربنات‌های کلسیم زیاد در خاک یا آب آبیاری ممکت است از عوامل کمی جذب آهن در درخت باشد. بی‌کربنات‌های موجود در خاک، کمبود آهن را القا می‌کنند و آهن نمی‌تواند در دسترس ریشه قرار گیرد. برگ درختانی که کمبود آهن در آن‌ها براثر القای بی‌کربنات‌ها ایجاد شده باشد اغلب زرد متمایل به سفید، درصورتی‌که برگ درختانی که کمبود در آن‌ها معلول کمی آهن و یا نبود آن در خاک باشد سبزرد می‌شوند. بیشتر گیاهان به غلظت ۸ تا ۱۰ مول آهن در محلول خاک نیاز دارند، چنین غلظتی از آهن فقط در پی اچ ۶٫۵ یا کمتر میسر می‌شود.

مبارزه

۱- برای مبارزه می‌توان از ترکیبات کلاتی آهن استفاده کرد. سکوئسترین آهن ۱۳۸ گرانول؛ بهترین نتیجه را در خاک‌های ایران داده است. مقدار مصرف این کود برای هر درخت حدود ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بسته به‌اندازه و شدت زردی دارد. این مقدار کود به‌تنهایی یا مخلوط شده با ماسه در سطح خاک زیر سایه‌انداز درخت به‌صورت یکنواخت می‌پاشند و آن را بلافاصله با شخم زیر خاک می‌برند. یک یا دو هفته پس از استفاده برگ‌ها مجدداً سبز و شاد می‌شوند.

۲- افزودن مواد آلی به خاک می‌تواند از سبزردی جلوگیری کند افزایش ۲۰ تا ۳۰ تن کود دامی در هکتار به‌خوبی کمبود آهن را برطرف می‌کند و درواقع قابلیت جذب آهن را افزایش می‌دهد.

۳- افزایش اسید ازجمله اسیدسولفوریک که به‌طور موضعی به خاک باعث خنثی شدن آهک می‌شوند. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهند که اگر آهک بخش کمی از حجم خاک محدوده سیستم ریشه درختان با اسیدسولفوریک خنثی و پی اچ آن به زیر عدد ۷ برسد، نیاز درخت به آهن به‌خوبی تأمین می‌شوند.