کاشت و پرورش خانگی گیاه یوکا
در میان گیاهان خانگی، یوکا (گیاه زنگولهای) به علت شباهتش به انواع درخت اژدها (Dracaena)، تحتالشعاع قرار گرفته است. معمولاً این گیاهان را با یوکا اشتباه میگیرند. یوکا گیاه خانگی جالبی است و رشد کندی دارد. مقاومت بسیار زیاد این گیاه در برابر خشکی از مزایای آن است. اگر یوکای شما پژمرده شود، احتمالاً به علت آب دادن بیشازحد به آن است. بیشتر گونههای یوکا با گذر زمان، تبدیل به گیاهانی غولپیکر میشوند ولی تا قبل از این اتفاق، میتوانند سالهای زیادی را بهعنوان گیاه خانگی شما سپری کنند.
نام گیاهشناسی | یوکا |
نوع گیاه | بوتهی پایا و درخت |
اندازهی گیاه بالغ | متغیر در گونههای مختلف |
نور موردنیاز | محیط روشن، نور غیرمستقیم |
نوع خاک | شنی |
pH خاک | ۵٫۵ الی ۷٫۵ |
زمان گل دادن | اواسط تابستان تا اوایل بهار |
رنگ گل | کرمی، صورتی |
منطقهی مقاومت | ۴ الی ۱۱ |
منطقهی بومی | مناطق گرم، مناطق خشک قارهی آمریکا و منطقهی کارائیب |
چگونگی پرورش یوکا
پرورش یوکا در شرایط مناسب، کار سختی نیست. این گیاه در شرایطی که توجه کمتری به آن میشود، بهتر رشد میکند. این گیاهان به آب کمی نیاز دارند. هنگامیکه شاخههای آنها نرم شود، نشانهی آن است که بیشازحد به گیاه آب دادهایم. بهترین شرایط برای یوکا مکانی در معرض آفتاب و با رطوبت نسبی کم است. یوکا در برابر بسیاری از آفات آسیبپذیر است. گرچه میزان آسیب میتواند متفاوت باشد. با گذر زمان، یوکاها برگهای پایینی خود را از دست خواهند داد (در طبیعت، برگهای پایینی خشک شده به سمت پایین خم میشوند و به شکل یک دامن به دور تنه درمیآیند) که این اتفاق ظاهری درخت مانند به گیاه میدهد.
نور
یوکا در آفتاب کامل رشد میکند. پس بهترین مکان برای آن جلوی پنجرههای غربی است که آفتاب زیادی میگیرند. این گیاه در محیط روشن و در معرض آفتاب غیرمستقیم نیز بهخوبی رشد میکند. پرورش یوکا در نور کم باعث میشود که گیاه گلهای کمتری بدهد و برگهای آن نازکتر شود.
خاک
یوکا بهطور طبیعی در بیابانهای خشک و شنی میروید امّا در خانه، آن را در خاک سست و با تخلخل بالا بکارید. لازم نیست خاک گلدان شما یک خاک غنی از مواد مختلف باشد. در واقع این کار برای یوکاهایی که به مراقبت کم نیاز دارند چندان ایدهی خوبی نیست. کافی است یک بسته خاک گلدان ارزان بخرید و برای بهبود آبگیری، آن را با شن باغبانی دانهدرشت و پرلایت مخلوط کنید.
آب
یوکا به شرایط غرقابی بسیار حساس است. گیاه را در بهار و تابستان که فصلهای رشد آن است، بهطور مرتب آبیاری کنید ولی مطمئن شوید که به گیاه خشکی کافی میدهید و بین آبیاریهای شما، خاک گیاه کاملاً خشک میشود. در زمستان، گهگاه به آن آب بدهید. هیچوقت نگذارید که گیاه یوکا در محیط غرقابی قرار بگیرد.
دما و رطوبت
یوکا گیاهی بیابانی است که در آن محیط، دمای روز حدود ۳۲ درجهی سانتیگراد یا بیشتر و دمای شب حدود ۲ درجهی سانتیگراد میباشد.
کود
در فصلهای رشد، با توجه به برچسب راهنما، به آن کودهای مایع یا آزاد شوندهی کنترل شده بدهید.
کاشت و تعویض گلدان
یوکا گیاهی است که نسبتاً کند رشد میکند و به همین خاطر، فقط هر دو سال یک بار به تعویض گلدان نیاز دارد. آنها تا زمانی که به اندازهای سنگین نشدند که گلدان خود را بیندازند، به میزان کمی ریشه میدهند. تعویض گلدان یوکاهای بزرگتر میتواند سخت باشد. پس میتوانیم با خارج کردن ۵ سانتیمتر از خاک سطح و جایگزین کردن آن با خاک جدید، آنها را شادابتر کنیم. در هنگام تعویض گلدان، یوکا را از گلدان خارج کرده و آن را داخل گلدانی با یک سایز بزرگتر قرار دهید. همیشه از خاک گلدان تازه استفاده کنید.
تکثیر
آسانترین راه برای تکثیر یوکا استفاده از پاگیاهِ یوکای قدیمیتر است. میتوانید آن را هنگام تعویض گلدان، جدا کنید یا آن قسمت را با دقت ببُرید و در گلدانی جداگانه قرار دهید. آنها همچنین از راه قلمه نیز تکثیر میشوند. برای این کار، قلمههایی به طول ۱۰ سانتیمتر را درون هورمون ریشهزایی قرار میدهند. یوکاهایی که در خانه پرورش داده میشوند، به احتمال زیاد گل و دانه نخواهند داد.
انواع
حدود ۴۰ گونه در سردهی یوکا وجود دارند ولی تنها تعداد کمی از آنها بهطورمعمول داخل خانه پرورش داده میشوند. در مناطق بیابانی، مانند جنوب شرقی آمریکا، یوکا گیاه رایجی در محیط خارج از خانه است و میتواند به اندازهی کامل خود برسد. گرچه در داخل خانه، مردم تنها تعداد کمی از گونههای آن را پرورش میدهند:
یوکای پافیلی Yucca elephantipes (Yucca guatamalensis): به آن یوکای بدون تیغ نیز گفته میشود. این گیاه از یک پیاز میروید و برگهای دراز و شمشیرمانندی دارد که فاقد تیغ در کنارهی خود هستند. گیاه بالغ آن بهصورت درخت کوچک منشعبی رشد میکند که تنهی بدون برگ دارد و در نوک آن، برگهای قوسی شکل، بهصورت مارپیچی قرار دارند. این گیاهان نسبتاً آرام رشد میکنند و تا وقتیکه بیشازاندازه بزرگ نشدند، سالهای زیادی را در خانه زنده میمانند.
یوکای آلویفولیا (Yucca aloifolia): به آن گیاه خنجر اسپانیایی نیز میگویند. این گیاه برگهای سخت با نوک تیز دارد. این برگها میتوانند تا ۵۰ سانتیمتر رشد کنند و نوک آنها به طرز خطرناکی تیز باشد.
سمیّت یوکا
بر اساس اعلام انجمن حمایت از حیوانات (SPCA)، یوکا به علت داشتن ساپونینها (Saponins) برای سگها، گربهها و اسبها سمی است. این مواد در سگها و گربهها موجب استفراغ و در اسبها موجب درماتیت و بیماریهای کبدی میشوند.
هرس کردن
یوکا هنگامیکه طولش برای فضای موردنظر، بیشازاندازه بلند میشود، نیاز به هرس کردن دارد. گیاه را بهآرامی از گلدان خارج کنید و از یک اره یا هرسکن تیز برای نصف کردن تنهی آن استفاده کنید. قسمت پایینی آن را دوباره داخل گلدان قرار دهید و آن را بهخوبی آبیاری کنید. هرس کردن گلهای یوکا را میتوانید در هر زمان، حتی هنگامیکه گیاه گل نداده است، انجام دهید. ساقه را با استفاده از یک قیچی باغبانی، در فاصلهی ۷ تا ۱۰ سانتیمتر از محل رویش ساقه از تنه قطع کنید.