آشنایی با نخل شامادورا
برای ملاحظه انواع گیاهان زینتی اینجا را کلیک نمایید.
نخل شامادورا (Chamaedorea) که در زبان انگلیسی Parlour Palm، Parlor Palm، Dwarf Mountain Palm، Good-Luck Palm یا Neanthe Bella Palm نامیده میشود از جمله گیاهی گرمسیری است که پرورش و نگهداری در خانه، ادارات و دفاتر کاری آسان و راحت است و ظاهر زیبا و سرسبزی دارد. نخل شامادورا از خانواده اریکاسه یا نخلها (Arecaceae) و بومی آمریکای مرکزی بهخصوص مکزیک و گواتمالا است و از زمان ویکتوریا بهعنوان یک گیاه فضای مسقف در سراسر جهان محبوبیت پیدا کرد. امروزه نخل شامادورا از جمله پرطرفدارترین گیاهان آپارتمانی محسوب میشود. در دوران ویکتوریایی اتاق پذیرایی بهترین اتاق خانه بود که تجملیترین و شیکترین وسایل در قرار داده شده و از مهمانان در آن پذیرایی میشد. از آنجایی که این نخل نیز در کنار سایر وسایل در سالن پذیرایی قرار داده میشد نخل Parlour نام گرفت.
نخل شامادورا ظاهری باریک و برگهای کشیده سبز رنگ دارد و با بزرگتر شدن در تنه آن برجستگیهایی شبیه به بامبو پیدا میشود که بر زیبایی آن میافزاید. درخت نخل شامادورا برای خانه ایده آل است زیرا بسیار کند رشد میکند، در نور کم و فضای تنگ رشد میکند و تغذیه با کود مایع ماهی یکبار در فصلهای بهار و تابستان برای آن کافی است. همچنین یک تصفیهکننده هوا عالی است. نخل شامادورا برای کودکان و حیوانات خانگی نیز گزینه مطلوبی است زیرا خوردن برگهای آن مشکلی برای آنها ایجاد نمیکند.
نخل شامادورا یکی از محبوبترین نخلهای داخلی است که در اکثر کشورهای معتدل رشد میکند و به دلیل سازگاری با نور نسبتاً کم و تحمل دماهای پایینتر موردعلاقه است. در میان انواع درختان نخل، نخل شامادورا گیاهی عالی برای شروع برای مبتدیان است. این نخل بخصوص در گلدان ۱۲ لیتری (با عرض حدود ۲۶ سانتیمتر) با نوردهی شمالی یا سرسرا، جایی که بتواند برگهای ریزبافت خود را نشان میدهد، از جلوه بسیار خوبی برخوردار خواهد بود. نخل شامادورا گاهی اوقات بهصورت تک ساقه رشد میکند ولی بیشتر و غالباً این نخل بهصورت دستههای کوچک رشد میکند بهطوریکه شبیه درختچههای نخل مانند در گلدانهای جذاب میشود. نخل شامادورا رشد کندی دارد و سالها طول میکشد تا به رشد کامل (۷۰ سانتیمتر تا ۲ متر در داخل خانه و ۲ تا ۵ متر در فضای باز) برسد.
نشستن گردوخاک بر روی برگهای نخل شامادورا علاوه بر کاهش زیبایی ظاهری باعث بسته شدن روزنههای هوا و نرسیدن اکسیژن کافی به برگهای گیاه میشود. بهتر است برگهای آن با دستمال و آب تمیز شوند.
شرایط اکولوژیکی
نور
پرورش نخل شامادورا در سالن سرپوشیده بسیار آسان و لذتبخش است. این گیاه نور کم را ترجیح میدهد و نبایستی در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد زیرا برگهای آن را میسوزاند. بنابراین نیازی به قرار دادن آن در روشنترین پنجرههای خانه نیست. نخل شامادورا کمی نور را دوست دارد و در کنار پنجرهای که مقداری نور صبح زود یا اواخر بعدازظهر دریافت کند بهترین عملکرد خواهد داشت.
خاک
برای نخل شامادورا در داخل خانه، خاک هوموسی سبک با کیفیت بالا بر پایه پیت ماس یا ترکیبی از خاک برگ و خاک باغچه با زهکشی بالا مناسب است. در فضای باز و خارج از منزل، این نخل تقریباً در هر خاکی – شنی، لومی یا رسی بهخوبی رشد میکند. اما خاک شور را تحمل نمیکند.
رطوبت
با توجه به اینکه منشأ نخل شامادورا مناطق دارای هوای مرطوب است بهتر است با استفاده از روشهایی مانند دستگاه بخور هوای محیط آن مرطوب نگه داشته شود. قرار داشتن این گیاه در فصل زمستان در کنار وسایل گرمایشی و در تابستان سرمایشی باعث خشک شدن آن میشود.
آبیاری
مانند بسیاری از نخلها، نخل شامادورا به آبیاری بیشازحد حساس است و نباید غرقاب شود زیرا افراط در آبیاری باعث پوسیدگی ریشه و ریزش برگهای سبز میشود. این نخل را باید زمانی آبیاری کرد که ۱ اینچ بالای خاک خشکی شود و در زمستان حتی کمتر آبیاری شود. وجود برگهای زرد نشاندهنده این است که گیاه به آب بیشتری نیاز دارد.
دما
نخل شامادورا دمای اتاق را بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد ترجیح میدهد. به علت اینکه خاستگاه این نخل مناطق گرمسیری است هوای گرم را بیشتر از هوای سرد میپسندد. این نخل تا دمای ۱۰ درجه سانتیگراد را میتواند تحمل کند اما در صورت دمای کمتر و یخبندان شدن هوا از بین میرود. از این نظر لازم است از هوای سرد نزدیک پنجرهها، دریچههای هوا و درهای بیرونی دور نگه داشته شود.
کوددهی
نخل شامادورا نیاز زیادی به کوددهی نداشته و برای رشد بهتر کافی است در طول دوران رشد در بهار و تابستان هر دو هفته یکبار با کود گیاهان آپارتمانی (کود سه بیست) تغذیه شود. در فصل زمستان نیازی نیست کودی به آن داده شود.
انواع نخل شامادورا
۱- شامادورا الگانس یا نخل پارلور (Chamaedorea elegans): شامادورا الگانس محبوبترین نوع نخل سالنی است. این گیاه بومی مکزیک و آمریکای مرکزی است.
۲- Chamaedorea erumpens: شامادورا erumpens یک نخل بامبو است که کمی از شامادورا الگانس بزرگتر و برگهایی شبیه به بادبزن دارد.
۳- Chamaedorea hooperiana: شامادورا hooperiana گونه جدیدتری است که شبیه نخل کنتیا (kentia) با برگهای بزرگ و چشمگیر به شکل خرما است. این نخل یک گیاه قوی است که بهراحتی رشد میکند.
کاشت و تکثیر
نخل شامادورا تقریباً همیشه از طریق بذر تکثیر میشود. روش دیگر تکثیر تقسیم بوته یا جدا کردن پاجوش است. ولی این روش توصیه نمیشود زیرا گیاه و ریشههای آن را تحت فشار زیادی قرار میدهد. نخل شامادورا را با قلمه ساقی یا برگ نمیتوان تکثیر نمود.
گلدان
گلدان مورداستفاده برای نخل شامادورا باید دارای سوراخهایی در ته خود باشد تا آب اضافی از آن خارج شود. جنس گلدان اهمیت زیادی ندارد ولی گلدانهای سفالی مناسبتتر است زیرا خاک در این نوع گلدانها زودتر خشک شده و ریشه سالمتر باقی میماند.
نخلهای شامادورا سیستم ریشه ضعیف و شکنندهای دارند و کند رشد میکنند به همین خاطر لازم نیست هر سال گلدان آنها تعویض شود. فقط درصورتیکه خاک گلدان نشست کرده و ریشهها در سطح خاک ظاهر شد یا ریشهها از زهکش گلدان بیرون زده و یا با وجود مطلوب بودن همه شرایط آثار بیحالی شامادورا دیده شد گلدان با احتیاط تعویض شود یا خاکی نو جایگزین خاک سطحی گلدان گردد.
آفات و بیماریها
نگهداری نخل شامادورا آسان است و در صورت تأمین شدن نیازهایش کمتر بیمار شده و نیاز به مراقبت زیادی ندارد. نخل شامادورا نسبت به آفات از جمله شتهها، حشرات آردآلود، فلس و مگس سفید آسیبپذیر است. در صورت امکان، آلودگی را هر چه زودتر شناسایی کنید. با تشخیص بهموقع بیماری، درمان آن نیز سریعتر و راحتتر امکانپذیر است. بیماری لکههای قارچی برگ و پوسیدگی ریشه میتوانند در اثر مسائل رطوبتی مانند آبیاری بیشازحد ایجاد شوند.