عامل بیماری: بوته میری در گوجه فرنگی توسط چند گونه قارچ رخ میدهد:
Pythium species
Phytophthora species
Rhizoctonia solani (teleomorph: Thanatephorus cucumeris)
Botrytis cinerea
علائم بیماری
بیماری بوته میری به دو صورت اتفاق می‌افتد:
مرگ گیاهچه قبل از جوانه‌زنی: بذرها قبل از جوانه‌زنی و یا نشاها قبل از بیرون آمدن از خاک پوسیده شده و از بین میروند.
مرگ گیاهچه بعد از جوانه‌زنی: بر روی نشاها یک پوسیدگی قهوه‌ای ایجاد شده که بعد از مدتی نرم شده و در نهایت نشاها دچار پژمردگی شده و از بین میروند.
علائم بیماری مرگ گیاهچه توسط قارچ‌های مختلف
گونه‌های Pythium و Phytophthora: نشانه‌های بوته میری پیش از جوانه‌زنی شامل لکه‌های آبسوخته قهوه‌ای تیره تا سیاه رنگ بوده که به‌سرعت کل گیاهچه کوچک را فرا می‌گیرد. در علائم بوته میری در مرحله بعد از جوانه‌زنی ابتدا بر روی ریشه‌ها لکه‌های آبسوخته به رنگ قهوه‌ای ایجاد شده و سپس به ناحیه برگ‌های لپه‌ای یا ناحیه‌ای که به خاک متصل است گسترش می‌یابد. در نهایت محور زیر لچه را فراگرفته و سبب پژمردگی نشا و مرگ گیاهچه می‌‌گردد.
گونه Rhizoctonia solani: نشانه‌های بوته میری پیش از جوانه‌زنی به این صورت است که لکه‌های قهوه‌ای متمایل به زرد تا قرمز در محور زیر لپه توسعه یافته و در نهایت سبب مرگ گیاهچه می‌شود. علائم در مرحله بعد از جوانه‌زنی به‌صورت ایجاد لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز تا سیاه رنگ در ناحیه ریشه‌ها و محور زیر لپه‌ای بوده که با پیشرفت بیماری محور زیر لپه چروکیده شده و از بین می‌رود. این عامل قارچی می‌تواند گیاهان بالغ را نیز آلوده کند و سبب از بین رفت گیاه بالغ نیز می‌شود. با بالغ شدن گیاه، مقاومت آن‌ها به این بیماری بیشتر می‌شود.
گونه Botrytis cinerea: این بیماری بیشتر در خزانه رخ میدهد که در اثر آن برگ‌های لپه‌ای پژمرده شده و از بین میروند. علائم به‌صورت قهوه‌ای شدن و رنگ پریدگی در برگ‌های لپه‌ای ظاهر می‌شود. در صورت کنترل نشدن به موقع بیماری، این قارچ می‌تواند سبب خسارت بیشتری در همه بخش‌های گیاه گوجه فرنگی در طول فاز رویشی شود.
شرایط گسترش بیماری
عوامل قارچی این بیماری می‌توانند برای مدت طولانی در خاک زنده بمانند و یا می‌توانند بر روی بقایای محصول قبلی یا بر روی ریشه‌های علف‌های هرز زندگی خود را ادامه دهند. در شرایط خاک با رطوبت بالا، تراکم کشت بالا، تهویه نامناسب و هوای ابری، نمناک و خنک شدت بیماری بوته میری بیشتر است.
بوته میری در گلخانه در شرایطی که خاک گلخانه و یا سینی‌های نشا به‌خوبی استریل نشده باشند به‌سرعت گسترش می‌یابد. افتادن قطرات آب از ارتفاع بر روی خاک می‌تواند سبب انتقال خاک آلوده از نشاهای آلوده به سالم گردد. منبع آب نیز می‌تواند یک عامل بالقوه در توسعه این بیماری در شرایط خاک و مزرعه باشد.
کنترل بیماری
بهبود زهکشی و تنظیم رطوبت خاک برای جلوگیری از اشباع شدن خاک
استفاده از قارچ‌کش‌های خاکی، آفتابدهی خاک و همچنین ضدعفونی بذر با قارچ‌کش‌ها
تناوب زراعی با غلات
حذف علف‌های هرز در بین بوته‌های گوجه فرنگی به‌منظور ایجاد تهویه مناسب در بین گیاهان استفاده از برنامه زمانی مناسب برای سم‌پاشی
