شناسایی و کنترل بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی و گوجه فرنگی

بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی و گوجه فرنگی، Phytopthora infestans قارچی است که عامل بیماری بادزدگی (late blight) است. بیماری گیاهی «بادزدگی» که به سوختگی شاخ و برگ، بلایت، سفیدک کرکی و سفیدک داخلی نیز معروف است سالانه خسارت بسیار فراوانی به بوته‌های گوجه فرنگی و سیب زمینی در تمام مناطق زیر کشت این محصول وارد می‌کند.

مشخصات بیماری

بیماری گیاهی بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی و گوجه فرنگی به تمام اندام‌های هوایی بوته‌های گوجه فرنگی آسیب می‌رساند. علائم ابتدایی روی برگ و به‌صورت لکه‌های آبسوخته ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها به‌سرعت گسترش می‌یابند و تبدیل به لکه‌های تیره و قهوه‌ای‌ رنگ می‌شوند. گاهی هاله‌ای کم رنگ و نازک در اطراف زخم‌های روی برگ ایجاد می‌شود. در محیط‌هایی با رطوبت بالا توده قارچی سفید یا خاکستری رنگ در زیر برگ‌های آلوده تشکیل می‌شود. این لکه‌ها رگبرگ‌های اصلی برگ را نیز در برمی‌گیرد.

برگ‌های آلوده، قهوه‌ای‌ رنگ، چروکیده و خشک می‌شوند. نشانه‌های بیماری روی دم برگ و ساقه به شکل زخم‌های آبسوخته، نامتقارن و قهوه‌ای‌ رنگ دیده می‌شود. علائم روی میوه به‌صورت لکه‌های تیره، سبز زیتونی یا قهوه‌ای‌ رنگ، ناهموار و نامنظم ظاهر می‌شوند. سرعت رشد بیماری روی میوه کند است، ولی در صورت مساعد بودن شرایط محیطی تمام میوه را در برمی‌گیرد. یکی از راه‌های شناسایی این بیماری بوی بد ناشی از پوسیدگی ساقه‌ها است.

عامل بیماری

عامل بیماری گیاهی بادزدگی یا سفیدک کرکی قارچ Phytophthora infestans است. سرعت گسترش آلودگی در آب‌وهوای معتدل، شرایط مرطوب و بازه دمایی ١۶ تا ٢٢ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. این بیماری در بقایای گیاهی، خاک زراعی و دیگر میزبان‌ها زمستان گذرانی می‌کند. عوامل تکثیری قارچ از طریق باد و باران کیلومترها جابجا می‌شوند.

راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری

 استفاده از ارقام مقاوم و بذور سالم

 تناوب زراعی سه ساله با گیاهان غیرمیزبان

 حذف علف‌های هرز و میزبان‌های دیگری مثل تاتوره، توتون درختچه‌ای و اطلسی

 جمع‌آوری بقایای گیاهان بعد از برداشت

 افزایش فاصله بین بوته‌ها و ردیف‌ها

 کاهش استفاده از کودهای نیتروژنی و افزایش کودهای پتاسه

 استفاده از آبیاری قطره‌ای

 استفاده از بردوفیکس به شرح زیر:

 – ضدعفونی بذور با بردوفیکس ١۰ در هزار

 – ضدعفونی خاک با بردوفیکس ١۰ در هزار قبل از کاشت

 – سم‌پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار هنگام جوانه‌زنی و باز شدن اولین برگ‌ها

 – سم‌پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ‌ها

 – تکرار سم‌پاشی با فواصل دو هفته یک بار با بردوفیکس ۵ در هزار