آفتاب سوختگی برگ و تنه درخت انار و مبارزه با آن (خشکیدگی انار)
خشکیدگی درخت انار
خشکیدگی تنه و سرشاخه (خشکیدگی انار) مهم‌ترین عامل خسارت زایی درختان انار محسوب می‌گردد. در اثر تابش مستقیم آفتاب روی قسمت‌های آفتاب‌گیر تنه و سرشاخه‌های درختان انار، پوست از بین رفته، متورق شده و از چوب جدا می‌گردد. زردی، کم‌برگی، پژمردگی، ریزش برگ و کوچک ماندن میوه ازجمله علائم اولیه، روی درختان مبتلا است. باید توجه داشت که فصل زرد شدن برگ‌ها بسیار مهم است و اگر این زردی و خشکیدگی در فصولی غیر از پاییز و زمستان باشد باید به آن بیشتر توجه کرد، زیان‌های شدید معمولاً با خسارت سوسک چوب‌خوار انار (Chrysobothris parvipunctata) همراه و سبزخشکی یا زردخشکی درختان صدمه‌دیده را به دنبال دارد.
مواردی که باعث بیشتر شدن خسارت می‌شوند
آلودگی سمت دار بوده و در اکثر موارد سمت آفتاب‌گیر تنه (جنوب و جنوب غربی) و قسمت فوقانی سرشاخه‌ها آسیب می‌بینند. میزان خسارت در درختانی که قبلاً در سایه دیوار و یا درختان دیگر قرار داشته و بعداً بنا به دلایلی، ازجمله قطع درختان مجاور، در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار می‌گیرند، بسیار شدید است. معمولاً این‌گونه درختان در اثر شدت بیماری سبز خشک می‌شوند. بعضی از باغداران در سال‌های اول احداث باغ انار، به‌منظور افزایش بهره‌وری از زمین و آب اقدام به کاشت درختان سیاه ریشه مثل هلو و زردآلو در بین ردیف‌های انار می‌نمایند که با توجه به جثه و سرعت رشد آن‌ها، به‌تدریج سایه‌انداز درختان انار می‌شوند اما با آفات و امراض این درختان نمی‌توان مبارزه کرد. زیرا هرگونه سم‌پاشی در باغات انار، طغیان کنه قرمز پاکوتاه انار و ریزش برگ درختان انار را به دنبال دارد.
بنابراین باغدار مجبور است که بعد از چند سال، به دلیل به پایان رسیدن عمر مفید درختان میوه و یا شدت خسارت آفات و بیماری‌ها، آن‌ها را قطع نماید. حذف این درختان موجب می‌گردد تا درختان اناری که به شرایط سایه عادت کرده‌اند، به‌طور ناگهانی در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار گرفته و فرایند خشکیدگی درختان انار آغاز گردد. قطع درخت خشک‌شده، درخت بعدی را در معرض تابش مستقیم قرار می‌دهد و در صورت عدم پیشگیری این روند ادامه می‌یابد. میزان خسارت بر روی تنه‌های شیب‌دار نیز زیاد است. احتمالاً تابش عمودی‌تر خورشید بر روی این‌گونه تنه‌ها، علت تشدید عارضه باشد.
شباهت سوختگی تنه با سرمای زودرس
علائم آفتاب‌سوختگی تنه و سرشاخه از جهاتی با خسارت‌های ناشی از سرمای زودرس پاییزه یا یخبندان‌های شدید در زمستان شباهت دارد. در هر دو مورد آلودگی سمت دار بوده و ریشه‌ها سالم هستند. اما سرمازدگی عمدتاً در درختان جوان اتفاق می‌افتد. درحالی‌که آفتاب‌سوختگی بیشتر در درختان مسن موجب خسارت می‌گردد. همچنین در سرمازدگی از بین رفتن پوست و متورق شدن آن عمدتاً در ناحیه طوقه مشاهده می‌گردد، ولی در آفتاب‌سوختگی این آلودگی تا سرشاخه‌ها نیز ادامه می‌یابد. اثرات سرما و یخبندان‌های زمستان نیز روی تنه‌ها بی‌تأثیر نبوده و تنه‌ها را آسیب‌پذیرتر می‌نماید. البته. در مواردی هر دو عامل تو اما ایجاد خسارت می‌کنند و تعیین سهم هریک دشوار است.
نکته حائز اهمیت
کشاورزان عزیز باید توجه داشته باشند که عوامل زیادی می‌توانند باعث زرد شدن برگ و حتی ریزش میوه انار شوند ولی همه آن‌ها نمی‌توانند عاملشان تابش آفتاب باشد، عواملی هم چون پوسیدگی ریشه، نماتدهای ریشه‌ای، کمبود عناصر غذایی و… بنابراین باید تمام علائم را با دقت بررسی کنند و درصورتی‌که مشابه با تصاویر و توضیحات فوق باشد نسبت به مبارزه با این عارضه در زمان مناسب بروی درختانی که سالم هستند و جهت پیشگیری انجام دهند.
تصویر سوسک چوب‌خوار انار (Chrysobothris parvipunctata)
سوختگی میوه‌های انار در اثر تابش مستقیم نور آفتاب
مبارزه با آفتاب‌سوختگی انار
بخش‌های خشک‌شده را در زمان مناسب (اواخر پاییز و زمستان) هرس کرده و قسمت‌های بریده‌شده را با چسب هرس پوشش دهید تا از ورود عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود.
رنگ‌آمیزی تنه و سرشاخه‌ها به‌وسیله یک ماده سفیدرنگ بی‌اثر، مثل گل‌سفید (نوعی رس) و آرد جو و یا تهیه ماده کائولن در فصل بهار و تابستان روشی مؤثر و مفید برای کنترل این عارضه است که قسمت‌های آفتاب‌گیر درخت را باید پوشش داد.
همچنین می‌توان از ماده پوشش‌دهنده تجاری SEPIDAN که حاوی سم حشره‌کش هم هست استفاده کنید تا هم‌زمان هم جلوی آفتاب‌سوختگی را گرفته و هم حشرات آفات را کنترل کند.
استفاده از توری‌های ضدآفتاب در درختان انار که به علت هزینه بالای راه‌اندازی در هر باغی قابل‌استفاده نیست.
