به پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه، بیماری قارچی ریشه بلوط، پوسیدگی ریشه بر اثر قارچ کلاه‌دار و پوسیدگی بند کفشی هم گفته می‌شود. این بیماری به‌طور وسیع در جهان شیوع دارد و به تعداد زیادی از گیاهان میوه حمله می‌کند. در ایران بروی سیب، زالزالک، گلابی گزارش شده است.
نشانه‌های بیماری
نشانه‌های غیراختصاصی این بیماری در اندام‌های هوایی درختان، شبیه علائم دیگر بیماری‌های ریشه است. ضعف عمومی، زرد و کوچک شدن برگ‌ها، کم‌رشدی سرشاخه‌های انتهایی. اگر بیماری پیشرفته باشد. ممکن است بعضی از شاخه‌های درختان مسن و تمام درختان جوان را خشک کند. شیوع بیماری در باغ موضعی است.
ریشه درختان بیمار قهوه‌ای شده، پوست آن به‌آسانی از چوب جدا می‌شود و بین پوست و چوب ریشه، توده‌های میسیلیومی سفیدرنگ متمایل به بژ به‌صورت لایه‌ای بادبزنی شکل می‌گیرد. گاهی پوسیدگی و تشکیل ورقه‌های بادبزنی شکل به طوقه و حتی بن ریشه هم می‌رسد.
عامل بیماری
عامل این بیماری Armilaria mellea است. این قارچ در واقع مجموعه‌ای گونه بیولوژیکی است که برخی از آن‌ها با گونه‌های تاکسونومیکی مطابقت دارند. تاکنون ۵۵ گونه از جنس آرمیلاریا نام‌گذاری شده است که بیشتر آن‌ها جز A. mellea به‌حساب می‌آمدند. این بیماری در بین قارچ‌های Gasteromycetes حالت غیرعادی دارد، یعنی هسته سلول‌های میسیلیوم های شبکه بادبزنی، ریزومورف باذیوکارپ آن به‌جای اینکه دی کاریون باشد دیپلوئید و پل ارتباط در چرخه زندگی این قارچ به‌استثنای یک مرحله کوتاه دیده نمی‌شود.
چرخه بیماری و اپیدمیولوژی
بیمارگر به‌وسیله نما ریشه و میسلیوم های موجود در خاک یا ریشه‌های بیمار و پوسیده زمستان گذرانی می‌کند. نما ریشه‌های قارچ موجود در ریشه‌های آلوده می‌توانند به مدت چند سال در باغ زنده بمانند و به‌عنوان کانون مایه قارچ، موجب آلودگی درخت‌های سالم باغ شوند. نما ریشه‌ها (طناب‌های میسیلیومی بند کفسی) قارچ همچنین عامل انتشار بیماری از یک درخت به درخت دیگر هستند. این قارچ خاصیت زیست نورتابی دارند و در تاریکی شب به‌وضوح می‌درخشند. تا زمانی که ریش‌ها و اندام‌های آلوده مرطوب هستند به زیست نورتابی ادامه می‌دهند. این قارچ به خشکی و دمای بالا حساس است.
مبارزه
مبارزه به‌صورت رضایت‌بخش مقدور نیست، چرا که نشانه‌های این بیماری در اندام‌های هوایی درخت معمولاً هنگامی ظاهر می‌شوند که عفونت ریشه پیشرفت کرده باشد.
برای احداث باغ جدید از نهال‌های سالم و زمینی بکر استفاده شود.
تمام ریشه درختان مبتلا باید به این بیماری را که درگیر امیدی به نجاتشان نیست منهدم کرد.
استفاده از قارچ‌کش‌های بنزیمیدازول از جمله بنومیل و قارچ‌کش تریدیمورف در جلوگیری از ریشه قارچ بند کفشی موقرند. همچنین آنتاگونیست های جداشده از اطراف ریشه آلوده به‌ویژه قبل از کاشت و همراه ماده زمینه به کار روند، در بیوکنترل بیماری مؤثرند.
درختان سیب و گلابی به این بیماری کمتر حساس‌اند. بنابراین توصیه می‌شود در مناطق شایع دیگر میوه‌های هسته‌دار کاشته نشود.
