آشنایی با گیاه سرخس

سلام خدمت دوستان گلم در ظرافت امروز میخوام در مورد گیاهی صحبت کنیم که در اکثر خانه ها پیدا میشه و طرفداران خودشو داره، البته خیلی ها با نگهداری این گیاه مشکلات کمی دارند ولی بیشترین مشکل ریختن آب بر روی این گیاه است که از همین اول کار بگم که این کار باعث خشک شدن برگ گیاه میشه، درسته سرخس رطوبت رو دوست داره ولی مه پاشی رو اصلا دوست نداره.

معرفی سرخس شمشیری

اسم علمی سرخس Nephrolepis exaltata هست که این جنس دارای ۳۰ گونه مختلف از سرخسها میباشد. سرخس برگ شمشیری بومی نواحی استوایی میباشد و ارتفاع آن به حدود یک تا دومتر می رسد و گسترش بسیار زیادی دارد. سرخس گیاهی همیشه سبز است و هم به صورت گلدانی، هم به صورت آویزی استفاده می شود. این گیاهان بدون گل هستند و در مجموع به آنها کریپتوگام گویند.

گیاهان مشابه آنها، جلبک ها، خزه ها و گلسنگ ها هستند. افزایش طبیعی آنها از طریق هاگ می باشد. سرخس های مناطق و نیمه گرمسیری در منازل به خوبی رشد و نمو میکند ولی به طور کلی خشکی زیاد هوا را نمیپسندد.در مورد بسیاری از آنها محلی خنک و مرطوب در نظر گرفته میشود و رشد آنها در اتاقی به نسبت سرد بهتر انجام میشود.در صورتی که شرایط سرد و مرطوب برای سرخس ها مهیا باشد در خاکی سبک و شنی و مرطوب این گیاهان به رشد و نمو خود ادامه میدهد.

نیازها و نگهداری سرخس

به طور خلاصه باید بگیم که این گیاه به نور متوسط، آبیاری متوسط تا زیاد، رطوبت هوای ۷۰-۹۰ درصد، حرارت معمولی، و خاک قلیایی احتیاج دارد. ولی در ادامه به بررسی هرکدام از موارد ذکر شده می پردازیم.

آبیاری

حتما بین دو آبیاری سطح خاک خشک شده باشد.طبق خاک سبک گیاه هفته ای ۲ الی ۳ بار آبیاری مناسب است.نکته ای که باید توجه داشته باشید این است که سرخس طالب رطوبت بالاست ولی هنگام آبیاری باید دقت کنید که بر روی برگ ها آب ریخته نشود.

رطوبت

طبق توضیحاتی که داده شده و خودتان هم میدانید این گیاه به زطوبت بالایی نیاز دارد، اما برای تامین رطوبت آن باید سینی زیر گلدانی آنها را همیشه پر آب نگه داشت و یا این گل را در تراریوم کاشت! این هم برای بار چندم میگم 🙂 هرگز روی برگها آبپاشی نکنید زیرا باعث خشک شدن و پژمردگی برگ ها میشه.

تغذیه

همانجور که میدانید این گیاه گل نمی دهد و گیاهی برگساره است در نتیجه باید برگهای آن رنگ سبز خود را برای همیشه حفظ کنند، برای این کار شما به کودهای اوره ماهیانه یکبار در فصل رشد گیاه نیاز دارید که میتوانید رشد بسیار خوبی داشته باشد. البته میتوانید کود مورد نیاز این گیاه را به میزان ۱ گرم در لیتر، هر هفته یکبار، از فرودین تا شهوریور، مصرف کرد

دما

دمای مناسب شب برای این گیاهان ۱۵ درجه سانتی گراد است و در حالت کلی دمای ما بین ۱۵ الی ۱۸ درجه سانتی گراد ایده آل ترین دما برای سرخس میباشد.

نور

این گیاهان در مقابل نور شدید آفتاب تابستان مقاومت ندارند همیشه باید نور فیلتر شده را برای این گیاه فراهم کنید یعنی نوری در حدود ۵۰ درصد تابش نور خورشید .پس این گیاهان در کنار پنجره های رو به شمال در محلی کهگل های سایه دوست دیگر به خوبی رشد میکنند نگهداری کنید.

خاک

خاک جنگلی و یا خاکبرگ، برای رشد سرخس مطلوب ومناسب است ولی اگر بخواهیم بهتر شرح بدیم بهترین خاک برای این گیاهان خاک بسیار سبک ،مخلوطی از خاک لوم، پیت ماس و شن درشت یا ذغال به نسبت مساوی است. اگر بتوان به این مخلوط خاک فقط میزان خیلی کمی کود دامی پوسیده (باید خاطر نشان کنم کود دامی ولی از کود مرغی هرگز) و یا مواد مشابه اضافه میشود. سرخس هایی که به صورت دارزی می باشند، به خاکی که از پیت و خاک اره و شن تشکیل شده باشد نیاز دارند.

تکثیر سرخس

سرخس را می توان به سه رورش تکثیر کرد:

۱- تکثیر به روش هاگ

۲- تقسیم بوته می باشد که ساده ترین روش تکثیر این گیاه می باشد.

۳- تکثیر به روش ساقه رونده(قلمه)

تکثیر به روش تقسیم بوته

بهترین راه تکثیر این گیاهان برای خانه دارها و مبتدی ها، تقسیم بوته در بهار می باشد. به طوری که گیاه را از گلدان خارج کرده و آن را به چند قسمت تقسیم می کنند. باید ریزوم ها را با احتیاط برید.

تکثیر به روش ساقه رونده

زمانی که گیاه ساقه های رونده ریشه زا تولید می کند در صورت تماس انتهای ساقه ها با خاک گیاهان کوچک بوجود می آیند که پس از ریشه دار شدن، با جدا کردن و پرورش آنها می توان گیاهان جدیدی تولید کرده این روش زمانی که گیاه در طول بهار و تابستان فعالی است عملی خواهد بود برای این روش گلدانهایی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر، حاوی کمپوست بذر و قلمه یا کمپوست گلدانی مناسب خواهد بود. خاک را به اندازه کافی مرطوب کنید و دمای محیط را ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد نگاه داری.

تکثیر به روش هاگ

وش دیگر تکثیر سرخس، استفاده از هاگهای بوحود آمده در سطح زیرین برگها است. هاگها را روی یک صفحه کاغذ سفید جمع آوری کنید و در سینی بذر حاوی کمپوست بذر و قلمه، به شکل پراکنده روی سطح خاک بکارید. گلدان یا سینی بذر را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید و در دمای ۲۱ درجه سانتیگراد نگاه دارید. زمانی که سرخسها جوان تقریبا ۵/۲ سانتیمتر شدند، آنها را بیرون آورده و هر یک را در گلدانی با قطر دهانه ۶ سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی بکارید و زمانی که بزرگتر شدند. گلدانها را نیز بزرگتر کنید. گیاه را همیشه دور از تابش مستقیم خورشید بگذارید. بهتر است آبیاری از زیر انجام گیرد یعنی گلدان را در بشقابی قرا داده و آب را داخل بشقاب پر کنید. ضمنا گاهی گیاه را با یک سمپاش کوچک خیس نمایید.

باید ها و نباید ها تکثیر به روش هاگ

این عمل نباید در ماه های زمستان که خطر سرما وجود دارد انجام گیرد و محل کاشت باید گرم باشد. برای کاشت آن از بسترهای مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال از بستری که حاوی خاک لوی و خاکبرگ پوسیده به مقدار مساوی باشد و یا از محیط مغذی مانند آگار در آزمایشگاه می توان استفاده کرد. باید دقت کرد که محیط کار، ظروف و خاک باید ضدعفونی شده باشند. خاک را می توان با بخار آب گندزدایی نمود. پس از گندزدایی و تسطیح خاک، پاشیدن اسپورها زمانی انجام می شود که رطوبت خاک کمی کاهش یابد. اسپورها به طور یکنواخت پراکنده می شوند.

دمای محیط کشت اهمیت زیادی دارد. مناسب ترین دما ۲۵ درجه سانتیگراد است. اگر دما بالاتر رود تشکیل اندام جنسی به تأخیر می افتد.

تعویض گلدان:

در ماه های پائیز، بسیاری از سرخس ها حالت رکود رشدی را می گذرانند و در این دوران جابه جا کردن آنها به گلدان های بزرگتر توصیه نمی شود. در زمانی که ریشه ها از ته گلدان بیرون آمدند ( برای همه گیاهان عمومیت دارد) و  رشد و نمو آنها به بیشترین حد رسید و ریشه ها قوی و فعال شدند، تعویض گلدان آنها بلا‌مانع است همینطور کاشت در گلدان های پلاستکی نسبت به سفالی توصیه میگردد.

مشکلات نگهداری سرخس

یک گلدون سرخس داریم که تمام برگهای آن رو به خشک شدن است؟

گلدانتان را کنار پنجره شرقی ساختمان قرار دهید.در تابستان هفته ای ۳ مرتبه ودر زمستان هفته ای یک مرتبه ابیاری نمایید.

سرخس من یکم تنک شده البته یک مدته آبیاریش و بیشتر کردم و یکم بهتر شده و جوونه زده می خواستم ؟

فاصله بین آبیاری را طوری تنظیم کنید که سطح خاک گلدان همیشه مرطوب باشد .گلدانتان را در کنار پنجره جنوبی یا شرقی ساختمان قرار دهید برای تقویت گیاه میتوانید کود دامی پوسیده را با خاک گلدانتان مخلوط کنید.

 سرخس من برگهای جدید زیادی در آورده ولی اکثر برگها از قسمت اول ساقه سوخته و لخت شده و نوک تمام یرگهای قدیمی سوخته؟

سرخس طالب رطوبت نسبی بالا است ولی نباید روی برگ های ان اب اسپره کنید.برای تامین رطوبت میتوانید از روش ریختن اب در زیر گلدانی حاوی سنگ ریزه ویا استفاده از خزه بهره ببرید وعلت نوک سوختگی هم میتواند همین باشد در مورد تعویض گلدان سعی نمایید گلدان جدید کمی بزرگتر باشد خاک اطراف ریشه را بهم نزنید سریعا گیاه را به گلدان جدید منتقل نمایید خاک برگ جدید را قبل از ریختن در گلدان نم دار نمایید بلافاصله پس از جابجایی گیاه ان را ابیاری ننمایید سوراخ های انتای گلدان را باز نمایید

سرخسی دارم که  هر روز اسپری می کنم چند روزه برگهاش جمع شده به سمت بالا رفته در ضمن یک روز در میان آبیاری می کنم؟

سرخس نسبت به اسپره کردن اب روی برگها حساس بوده.برای تامین رطوبت در زیر گلدانی کمی سنگ ریزه واب بریزید.در زمستان یکبار در هفته ابیاری کافی است.

من یک هفته پیش یه سرخس برگ شمشیری خریدم.توی اتاق با نور معمولی گذاشتم.پشت پنجره نیست.نورش غیر مستقیمه و معمولی.زیر گلدونش سنگ ریزه ریختم و الان که هوا زیاد گرم نیست هفته ای ۲ بار زیر گلدونش آب میریزم که سریع جذب میکنه.به نظر شما شرایطی که گفتم خوبه؟

بله مناسب است.گیاه را همیشه دور از تابش مستقیم خورشید بگذارید. با گرمتر شدن دما دفعات ابیاری را افزایش دهید.بهتر است آبیاری از زیر انجام گیرد یعنی گلدان را در بشقابی قرا داده و آب را داخل بشقاب پر کنید .