جو دوسر که آن را یولاف نیز می‌نامند نام گیاهی یک‌ساله از خانواده گندمیان است که از طریق بذر تکثیر می‌شود. جو دوسر غذای دام است که بیشتر به این منظور کشت می‌شود. این گیاه به گندم و جو شباهت دارد. گیاهی یک‌ساله از خانواده گندمیان است. ارتفاع این گیاه بین ۴۰ تا ۸۰ سانتی‌متر است که گاهی ارتفاع آن به یک متر نیز می‌رسد. جو دوسر گل‌آذین شده خوشه‌ای مانند خیلی باز و منظم است که در کل جهان به شکل منظم و یکنواختی رشد می‌کند. یولاف به‌عنوان غذای دام شناخته می‌شود و برای همین منظور نیز مورد کشت قرار می‌گیرد. جو دوسر دارای گل‌های بسیار کوچک و ریزی است که معمولاً مشخص نمی‌شود. این گیاه بیشترین شباهت را به گندم و جو دارد. جو دوسر ریشه افشان و ساقه‌ای بندبند دارد که داخل آن همچون گندم توخالی است. هر کدام از ساقه‌ای این گیاه به خوشه‌ای در انتهای ساقه منتهی می‌شوند. دارای برگ‌های به نسبت باریکی است. قسمت‌های پایینی برگ این گیاه همچون یک غلاف دور ساقه را احاطه می‌کند. دانه‌های در داخل پوشینه‌ای باز و منظم قرار دارند.
گل‌های جو دوسر سنبله‌ای هستند و دانه‌های آن دارای مقدار زیادی هیدرات‌کربن مانند نشاسته و همچنین اسیدهای چربی مانند اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک می‌باشند. برگ‌های جو دوسر باریک است و قسمت پائینی آن‌ها به‌صورت غلافی دور ساقه را احاطه می‌کند. جو دوسر دارای حدود ۷% مواد چرب، ۱۴% مواد ازته و ۶% مواد نشاسته‌ای است. به‌علاوه ارسنیک، اسید اگزالیک و ید نیز در آن وجود دارد. جو دوسر نیز همانند برنج و جو دارای پوسته (هال) می‌باشد. جو دوسر دارای یک سری برجستگی‌های مو مانند به نام تریکوم است که این برجستگی‌ها سبب سختی کار با جو دوسر می‌شوند زیرا در هوا معلق می‌شوند و سبب سوزش بدن می‌گردند. از نظر ساختمانی جو دوسر کاملاً باریک و کشیده است و از دو طرف یکسان است برای همین به آن جوی دوسر گویند.
بهترین مناطق مناسب برای کشت جو دوسر مناطقی است که سالانه میزان بارندگی آن‌ها حداقل ۵۰۰ میلی‌متر است به‌طوری‌که در شرایط آب و هوایی معتدل و رطوبت زیاد محصول خوبی تولید می‌کند. درجه حرارت موردنیاز برای جوانه‌زنی بذر جو دوسر بین ۶ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد و در زمان گلدهی درجه حرارت بالای ۳۳ درجه سانتی‌گراد باعث ریزش گل می‌شود. البته یولاف قرمز نسبت به شرایط نامساعد مناسب‌تر از سایر یولافها است ولی عملکرد کمتری دارد. طول دوره رشد جو دوسر ۳ تا ۴ ماه و در ارقام دیررس ۵ ماه است. جو دوسر نسبت به تغییرات دما و شبانه‌روز حساس است، به خاطر همین بیشتر یولافها در بهار کاشته می‌شوند. شایان‌ذکر است که جو دوسر نسبت به سرما و یخبندان زمستان مقاوم است.
کاشت
جو دوسر از طریق بذر تکثیر می‌شود. جو دوسر را در مناطق سردسیر در فصل بهار یا تابستان بکارید و در مناطق گرمسیر نیز در فصل تابستان یا اوایل زمستان بکارید. تهیه زمین و کاشت مثل گندم و جو است. میزان بذر مصرفی جو دوسر به‌طور متوسط ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار است که برای مناطق دیم نصف این مقدار مصرف می‌شود. در کشت بذری پس از آماده نمودن سطح مورد کشت و شخم زدن سطح مورد کشت را صاف کنید و بذر را به‌صورت دستی بر روی زمین بپاشید یا با دستگاه کاشت بذر آن را به‌صورت ردیفی بکارید و آبیاری کنید. گیاه پس از گذشت مدت‌زمانی جوانه می‌زند و رشد خود را شروع می‌کند. فاصله کاشت بذر این گیاه بین ۲ تا ۷ سانتی‌متر است. پس از کاشت بذر لایه نازکی خاک نرم روی آن بریزید.
از نظر خاک جو دوسر بسیار کم‌توقع است و سیستم ریشه‌ای قوی‌ای دارد و از نظر تحمل اسیدیته از جمله مقاوم‌ترین غلات به شمار می‌رود. خاک لومی- لومی رسی برای کاشت جو دوسر پیشنهاد می‌شود. نیازهای غذایی آن مثل گندم است و شاید به آهک و فسفر بیشتری نیاز داشته باشد. جو دوسر برای جوانه‌زنی به دمای بین ۳ تا ۶ درجه سانتی‌گراد نیاز دارد و به هنگام برداشت نیز به دمای بین ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. زمان گلدهی این گیاه با توجه به زمان کشت فصل بهار و اوایل تابستان است. نیاز آبی جو دوسر بیشتر از گندم و جو است و از کاشت تا برداشت ۶۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ مترمکعب آب نیاز دارد. آبیاری جو دوسر در ۴ تا ۶ مرحله انجام می‌شود. بذر جو دوسر برای رشد به آفتاب کامل نیاز دارد.
در داشت بایستی با علف‌های هرز مبارزه کرد. رایج‌ترین علف‌های هرز موجود در مزرعه جو دوسر علف‌های هرز پهن‌برگ می‌باشند که با سم‌پاشی با سم ۲-۴-D در زمان ظهور علف‌های هرز قابل‌کنترل هستند. مزرعه جو دوسر غالباً عاری از آفت و بیماری است اما برخی از آفات مهم جو دوسر عبارت‌اند از شته، ملخ، انواع مگس و شپش گندم. بیماری‌های گیاه جو دوسر مانند بیماری‌های گندم است که عبارت‌اند از بیماری‌های قارچی همچون سیاهک پنهان و آشکار و انواع زنگ و سوختگی برگی که به‌منظور پیشگیری از این بیماری‌ها بهتر است از ارقام مقاوم و بذرهای سالم و درشت و سنگین استفاده شود. برای مبارزه با سیاهک‌ها می‌بایست از سم سرزان با غلظت ۲ تا ۳ در هزار استفاده کرد و یا بذر را به مدت ۵ دقیقه در آب ۴۵ درجه گذاشت و بعد از خشک کردن کاشت.
زمان برداشت نسبت به شرایط آب‌وهوا و غیره متفاوت است اما ازآنجاکه دانه کاملاً رسیده ریزش می‌کند بایستی برداشت وقتی صورت گیرد که دانه‌های خمیری به حالت سفت رسیده باشد. روش برداشت جو دوسر مثل گندم و جو است. مقدار محصول قابل‌برداشت جو دوسر ۲/۵ تن در هکتار است اما در شرایط ایده آل به ۵ تن نیز می‌رسد. اگر جو دوسر به‌منظور علوفه کشت شود بهترین زمان برداشت در مرحله شیری دانه است.
خواص
جو دوسر از نظر طب قدیم ایران معتدل یعنی نه سرد است و نه گرم. البته عده‌ای عقیده دارند که این گیاه کمی خشک است. جو دوسر طبق تحقیقاتی که اخیراً انجام گرفته در کاهش کلسترول خون اثر معجزه‌آسایی دارد و برای این منظور باید جود دو سر را بدون اینکه سبوس آن گرفته‌شده باشد مصرف کرد.
برخی دیگر از خواص دارویی جو دوسر عبارت‌اند از:
برای برطرف کردن درد کلیه، رفع بی‌خوابی، از بین بردن سرفه و ورم گلو نیز می‌توان از این جوشانده استفاده کرد.
برای تقویت اطفال و افراد مسن و همچنین برطرف کردن ضعف بیماران در دوران نقاهت، باید جو دوسر را با شیر بجوشانید و به این افراد بدهید. اگر ضعف خیلی زیاد باشد، می‌توان یک زرده تخم مرغ را نیز به این جوشانده اضافه نمود.
برای رفع خارش از جوشانده جو دوسر استفاده کنید.
برای جوش و اگزما مؤثر بوده و زمانی که آرد آن را با عسل مخلوط کرده و به‌صورت ضماد روی جوش بگذارند التیام می‌کند.
برای رفع یبوست و درمان بواسیر، می‌توانید جو دوسر را بو دهید، سپس آن را آرد کنید. یک قاشق چای‌خوری از آن را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت پنج دقیقه دم کنید. این چای را به مدت سه روز هر روز صبح ناشتا بنوشید.
جو دوسر بهترین دارو برای تقویت قلب و نیز اشخاصی است که در معرض حمله قلبی قرار دارند.
جو دوسر قند خون را متعادل می‌کند و آن‌هایی که به بیماری قند مبتلا هستند. باید هر روز از این گیاه استفاده کنند.
جو دوسر بهترین دارو برای روده بزرگ است زیرا حجم مدفوع را افزایش می‌دهد و روده را تمیز می‌کند.
برای برطرف کردن کمردرد، پهلودرد و اسپاسم های عضلانی، جو دوسر را با سرکه مخلوط کنید، بپزید و به‌صورت ضماد گرم روی عضو دردناک بگذارید.
جو دوسر را آرد کنید، در وان حمام بریزید و در آن دراز بکشید. این نوع حمام بیماری‌های پوستی، درد کلیه، نقرس و رماتیسم را برطرف می‌کند.
این گیاه اثر ضد سرطان دارد. استفاده مداوم از این گیاه از سرطان جلوگیری می‌کند. از دانه این گیاه جهت مصارف دارویی استفاده می‌شود.
معمولاً نان جو دوسر یا یولاف یا بیسکویت آن هم می‌توانید وارد سبد غذایی انسان گردد.
در گذشته ارقام مورد کشت جو دوسر دارای مقدار متوسطی بتاگلوکان و مقدار متوسطی روغن بودند. درحالی‌که در حال حاضر ارقامی از جو دو سر اصلاح شده است که حاوی ۱۸ درصد روغن هستند که این میزان دو برابر مقدار روغن در ارقام قدیمی این گیاه است و گروهی دیگر از ارقام اصلاح‌شده این گیاه دارای مقدار بسیار فراوانی بتاگلوکان هستند که جو دوسرهای بتاگلوکان نامیده می‌شوند. این ارقام برای درمان بیماران دارای دیابت نوع ۲ تولید می‌شوند، زیرا ثابت شده بتاگلوکان موجود در این ارقام در درمان و پیشگیری این بیماران مؤثر است. مطالعات زیادی نشان داده که مصرف آرد جو دوسر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می‌شود و از سال ۱۹۸۰ تا امروز تحقیقات زیادی در رابطه با نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان‌ها انجام و مشخص شده است که این ماده اثرات ضد تومور بسیار قوی دارد. همچنین بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دوسر اثرات ضدویروسی و ضد باکتریایی ثابت‌شده‌ای دارد. جو دوسر منبع خوبی از انرژی، پروتئین و چربی برای انسان و مخصوصاً بچه‌ها است.
همچنین به خاطر داشتن ماده‌ای خاص دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست. محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره جو دوسر در بازار عرضه شده‌اند. از عصاره نوعی جو دوسر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده می‌شود. چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام‌بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم مؤثر است. برای تهیه چای جو دوسر دانه‌های جو دوسر را با آسیاب خرد نموده، یک لیوان آب جوش را به سه گرم از آن اضافه کرده و ۲۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول دم بکشد. پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم‌مصرف می‌کنیم. جو دوسر به دلیل نداشتن گلوتن و دارا بودن فیبر بالا یبوست را برطرف می‌کند و مشکلات گوارشی را برطرف می‌کند. از اثرات دیگر جو دوسر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است اثر کاهش اسید اوریک آن است.
