ترفندهای نگهداری گل‌های آپارتمانی در زمستان

هنگامی‌که در طول زمستان در داخل خانه گیاه می‌کارید، باید ارتباط متقابل بین نور، آب، رطوبت و دما را در نظر بگیرید. یکی از دوستان درباره‌ی داستان غم‌انگیزی که برای گیاهان خانگی‌اش رخ داده بود، از ما کمک خواست. داستان او اهمیت دانستن همه‌ی جنبه‌های نگهداری از گیاهان خانگی را نشان می‌دهد. در زمستان اکثر گیاهان خفته هستند و باید مطابق با این شرایط با آن‌ها رفتار کرد. این بدان معناست که شما باید به هر جنبه‌ی مربوط به گیاهان خانگی خود، به یک میزان توجه کنید. مثلاً باید به میزان کمی به گیاه آب بدهید تا گیاه همچنان خفته بماند. باید بدانید که هریک از جنبه‌های نگهداری گیاه چگونه بر دیگر جنبه‌ها اثر می‌گذارد. چند نفر از ما این تجربه را داشته‌ایم (برای من مربوط به یک رزماری قدیمی می‌شد) که در فصل سرما، گیاه موردعلاقه‌ی خود را در کنار پنجره‌ای رو به جنوب قرار داده‌ایم و مشاهده کرده‌ایم که به دلیل نوسان دما و نبود رطوبت، خشک شده است؟

اگر هر یک از عوامل نور، آبیاری اندک، رطوبت مناسب و دمای مناسب را از قلم بیندازید، گیاه خانگی‌تان آسیب خواهد دید. مشابه با شرایطی که برای رزماری من پیش آمد، ما گاهی از اوقات بیش‌ازحد به برخی عوامل می‌پردازیم و از دیگر عوامل غافل می‌شویم. ابزارهایی هستند که به ما در پایش عواملی مانند رطوبت که ممکن است از آن غافل شویم، کمک می‌کنند. توانایی پایش و توجه دقیق به این عوامل، از مهارت‌های مهم باغبانی است.

هدیه دادن گیاهان باعث صمیمی‌تر شدن ارتباط ما با دوستانمان می‌شود. او از بازار کشاورزان شهر سانتافه‌ی ایالت نیومکزیکوی امریکا، یک گیاه گلدانی آبدار برای معشوقه‌ی خود خرید تا یادگاری از زندگی زیبای روستایی‌شان باشد. این گیاه سفری طولانی را تا خانه‌ی جدید این دو نفر طی کرد و به سلامت به مقصد رسید. خانه‌ی جدید آن‌ها در جزیره‌ای در دریای سالیش واقع در ایالت واشینگتن بود. آن‌ها گلدان را به‌درستی در کنار پنجره‌ای رو به جنوب قرار دادند. این پنجره بالای سینک ظرفشویی آشپزخانه قرار داشت و به این ترتیب گیاه از طریق رطوبت ایجاد شده در حین ظرف شستن، رشد می‌کرد و دیگر نیازی به آبیاری نداشت.

پس از مدتی، یکی از این دو نفر متوجه شد که خاک به‌خوبی زهکشی شده و سنگریزه دار این گلدان خشک شده است. آن شخص (که به‌منظور حفظ زندگی مشترکشان، نمی‌گوییم کدام‌یک از این دو نفر بوده است!) گیاه را مانند کاری که در تابستان‌ها انجام می‌دانند، سیراب کرد و سپس اجازه داد تا آب خارج شونده از گلدان، در زیرگلدانی جمع شود. با توجه به این‌که بیش‌ازحد آبیاری کرده بود، زیرگلدانی بلافاصله پر آب شد. این کار در طول یکی دو روز انجام شد، اما صدمه‌ی وارد آمده به گیاه اجتناب‌ناپذیر بود. ابتدا خرابی برگ‌های نیزه‌ای شکل گیاه از قسمت خارجی این برگ‌ها آغاز شد و این حاکی از آن بود که پوسیدگی ریشه‌ی گیاه در حال پیشروی است. زمانی که گیاه داشت نفس‌های آخر خود را می‌کشید، کنه‌های تارتن وارد داستان شدند تا کلک لاشه را بکنند.

ما دوستی داریم که قهرمان کار بلد نگهداری از گیاهان است. [داستان را برای این دوستمان بازگو کردیم.] او گفت که قاتل، یعنی کسی که بیش‌ازحد به گیاه آب داده بود، به یک اصل از اصول نگهداری از گیاهان آگاه بوده است، اما زمان استفاده از این اصل را نمی‌دانسته است. او نمی‌دانسته است که زمستان فصلی است که باید گذاشت گیاهان کاملاً خشک شوند تا بتوانند از ریشه‌های خود محافظت کنند. این خانم (که همین الآن هویتش را لو دادم!) نمی‌دانسته است که گیاهان آبدار نیز در زمستان همین شرایط را دارند. او طبق آنچه که می‌دانسته است، عمل کرده است. او نمی‌دانسته است که چه چیزی را نمی‌داند، به همین دلیل از آب دادن خودداری نکرد. او نمی‌دانسته است که این کار را نباید انجام دهد.

قبل‌تر مطلبی را درباره‌ی نگهداری از گیاهان خانگی در فصل سرما نوشته بودیم. اما بر این نکته تأکید نکرده بودیم که چگونه تغییر یکی از عوامل نگهداری- یعنی رطوبت، نور، دما- بر دیگر جنبه‌ها اثرگذار است. بسیار مهم است که در طول ماه‌های فصل زمستان که گیاه رشد کمی دارد و خفته است، آبیاری گیاه را کاهش دهید. این نکته را تقریباً باید برای همه‌ی گیاهان خانگی رعایت کنید. (البته مرکبات گلدانی از این قاعده مستثنی هستند. به‌عنوان مثال پرتقال گلدانی یا درخت لیمو را باید همیشه مرطوب نگه داشت.) البته همیشه گیاهان به رطوبت نیاز دارند. باید به‌طور مداوم رطوبت به گیاهان برسد.

زمستان ممکن است باعث شود رطوبت موردنیاز گیاه از دست برود. «کوره‌های هواراند» و دیگر روش‌های گرمادهی می‌تواند رطوبت هوای داخل خانه [و در نتیجه رطوبت گیاه خانگی] را از بین ببرد. خشک شدن دست ما در زمستان نیز به دلیل این واقعیت است. روش‌های متداول برای حفظ رطوبت گیاهان- مثل زیرگلدانی‌های پر از آب و سنگ و مرطوب کننده‌ها- کمک چندانی نخواهد کرد. قرار دادن گیاه نزدیک سینک ظرف‌شویی آشپزخانه می‌تواند کمک‌کننده باشد. برخی افراد در حین دوش گرفتن، سرخس‌های گلدانی خود را در داخل حمام قرار می‌دهند.

برای اینکه به‌طور مداوم رطوبت به گیاه برسد، شاید به رطوبت ساز نیاز داشته باشیم. ممکن است این دوست ما که در کناره‌ی اقیانوس آرام زندگی می‌کند، به رطوبت ساز نیاز نداشته باشد. (هرچند که او می‌گوید به‌ندرت پیش آمده است که به دلیل زیاد روشن ماندن کوره به رطوبت ساز نیاز پیدا کرده است.) اما اکثر ما که در دشت‌ها و کوهستان‌های ایالت‌های غربی، جنوب غربی و غرب میانه سکونت داریم و حتی کسانی که در مکان‌هایی در جنوب امریکا سکونت دارند که در تابستان‌ها هوای شرجی دارد نیز، برای گیاهان خانگی خود، به رطوبت ساز نیاز پیدا خواهند کرد.

در نیمکره‌ی شمالی زمین آفتاب از سمت جنوب می‌تابد. تابش آفتاب می‌تواند دما را در طول روز به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. همچنین ممکن است در شب نیز نوسانات شدیدی در دما داشته باشیم. دلیلی که در خط قبل گفته شد و نبود رطوبت در زمان تابش خورشید در نیمکره‌ی شمالی زمین (این شرایط مشابه با شرایطی بوده است که من رزماری خود را نگه می‌داشتم)، باعث می‌شود که گیاه آسیب ببیند.

حال آنچه را که باید، دانستیم. نور مناسب تنها عاملی نیست که باید در زمستان برای گیاهان خانگی خود در نظر بگیرید. حتی گاهی بهتر است که نور مناسب را قربانی عوامل دیگر کنید. یا اینکه می‌توانید از سامانه‌ی هوشمند برای تنظیم نور گیاه خود استفاده کنید. با این کار می‌توانید به توازن درستی بین عوامل رطوبت، نور و دما دست یابید و فراموش نکنید که در ارزیابی میزان رطوبت گیاه، منطقی و اصولی عمل کنید. با دست زدن به روی خاک گلدان نمی‌توانید به‌درستی رطوبت موردنیاز گیاه را بسنجید. باید گیاه و گلدان را با هم بلند کنید و با دست خود وزن کنید [البته برای این کار، از ترازو نیز می‌توانید استفاده کنید]. وقتی‌که خاک کاملاً خشک شده باشد، وزن گلدان شما کمترین مقدار خود را خواهد داشت. در این شرایط است که باید به گیاه خود مقداری آب بدهید. اینکه بگذارید تا «توپ ریشه»‌ی گیاه کاملاً خشک شود، باعث می‌شود از یکی از بزرگ‌ترین مشکلات نگهداری گیاه در زمستان، یعنی پوسیدگی ریشه، جلوگیری شود. اگر دوست دوستم این نکته را می‌دانست، گیاه خانگی‌اش از دست نمی‌رفت.