آموزش کاشت قلمه ای گل رز
ریشهزایی قلمههای ساقه روشی بسیار متداول برای تکثیر گیاهان علفی است اما برای گیاهان دارای ساقه چوبی از جمله گل رز نیز کاربرد دارد. گل رز بهراحتی ریشه میزند، با این حال بسیاری از گلهای رز از گیاهان پیوندی هستند که در آنها یک ساقه چوبی از یک گل رز زینتی که با دقت پرورش داده شده به یک ریشه مقاومتر پیوند داده میشود. بدین طریق یک بوته گل رز بسیار جذاب حاصل میشود که استحکام و دوام گونههای بومی را دارد.
هنگامی که گل رز را از طریق قلمه زدن از قسمت زینتی بوته تکثیر میکنید، گیاه حاصل از آن، دیگر ویژگیهای بوته بادوام را نخواهد داشت و اغلب فاقد سرسختی، مقاومت در برابر بیماری و دوام است. ریشهزایی قلمههای حاصل از چنین گلهایی سخت نخواهد بود اما همیشه مثل این میماند که قمار کرده باشید زیرا نمیدانید بوته جدید چگونه خواهد کرد.
زمان تکثیر گل رز از قلمه
ریشهزایی قلمهی ساقه تقریباً در هر زمانی انجام میشود، اما احتمال ریشهزایی موفق در قلمههای چوب نرم که از قسمتهای تازه رشد یافته گیاه گرفته میشوند بیشتر است. بهترین زمان برای قلمهزنی چوب نرم در فصل بهار یا اوایل تابستان است. از چوب سخت شده قلمه نگیرید زیرا احتمال عدم ریشهزایی در آن بیشتر است.
از ساقههایی که تراکم گل یا غنچه در آنها بیشتر است قلمه نگیرید. یک بوته پر از گل، بیشتر انرژی خود را صرف گلهایش میکند تا رشد ریشهها، بنابراین قلمههای حاصل از آنها بهآسانی ریشه نمیزنند. اگر لازم است هنگام باز شدن گلها آنها را تکثیر کنید، حتماً گلها و غنچهها را از قلمه جدا کنید. حتماً قلمههای خود را از یک گیاه سالم بگیرید. قلمهها را در ساعات اولیه صبح، هنگامی که گیاهان بهخوبی آبرسانی شدهاند، جدا کنید.
تکثیر گل رز
برای برش قلمه از ساقه گل رز به قیچی تیز نیاز دارید. در صورت استفاده از ابزارهای کند ممکن است ساقه چوبی گیاه خرد شود که میتواند منجر به پوسیدگی قارچ شود. حتماً قبل و بعد از برش، تیغههای قیچی باغبانی را تمیز کنید تا از انتقال هرگونه بیماری به گیاه جلوگیری شود.
گل سرخ بسیار مستعد بیماریهای قارچی است. برای ریشهزایی موفق قلمههای ساقه، باید خاک گلدان را مرطوب نگه دارید اما اجازه ندهید ساقه و برگها آنقدر مرطوب باشند که منجر به بیماری قارچی شود. بهتر است چند قلمه بگیرید، زیرا برخی از قلمهها ممکن است ریشهزایی موفقی نداشته باشند. ریشهزایی موفق تا حدود ۲ هفته طول میکشد. انتظار نداشته باشید که همه قلمهها با موفقیت ریشه بدهند زیرا حدود ۱۰ درصد از همه قلمهها با شکست روبهرو میشوند.
تجهیزات و مواد موردنیاز عبارتاند از: قیچی باغبانی، بوته گل سرخ برای تهیه قلمه، هورمون ریشهزایی، گلدان حاوی ماسه و ورمیکولیت (vermiculite) یا خاک مخصوص گل رز که بهخوبی زهکشی شده باشد و کیسه پلاستیکی.
۱- یک قلمه گرفته و گلهای آن را جدا کنید
یک بخش ۱۲ اینچی از ساقه چوبی گیاه را برش داده و آن را با زاویه ۴۵ درجه و بهصورت اریب ببرید. بهترین قلمهها برای ریشهزایی معمولاً بهجای مرکز بوته از اطراف آن گرفته میشوند. تمام گلها یا غنچهها را از قلمه جدا کنید. گلها انرژی گیاه را مصرف میکنند و با جدا کردن آنها از قلمه، ساقه ترغیب خواهد شد که انرژی خود را صرف ایجاد ریشههای جدید کند.
۲- بیشتر برگها را از قلمه جدا کنید
همه برگها بهجز دو برگچه بالایی را از ساقه جدا کرده و سپس ساقهی بالای این برگها بالا برش دهید. از بین بردن برگهای اضافی نیز کمک میکند که گیاه انرژی خود را ه تولید ریشه اختصاص دهد. با این حال از آنجایی که ساقه باید تا زمانی که ریشههای جدید شکل میگیرند همچنان به فتوسنتز کردن و تغذیه خود ادامه دهد، یک جفت برگ در بالای آن نگهدارید.
۳- ساقه را برای ریشهزایی آماده کنید
از یک قیچی تیز برای ایجاد برش در قسمت انتهایی ساقه، درست در زیر یک گره ساقه استفاده کنید (گره ساقه یک برجستگی است که معمولاً رشد جدید از آنجا شکل میگیرد). با استفاده از قیچی حدود ۴/۱ اینچ از قسمت انتهایی ساقه را بریده و آن را به چهار قسمت تقسیم کنید.
۴- از هورمون ریشهزایی استفاده کنید (اختیاری).
استفاده از هورمون ریشهزایی، هرچند کاملاً ضروری نیست اما میتواند منجر به تحریک ایجاد ریشههای جدید در گیاه شود. این هورمونها بهصورت پودر، مایع یا ژل در دسترس هستند. برای گلهای رز استفاده از فرم پودری هورمون توصیه میگردد. نوک قلمه گل رز را کمی مرطوب کنید، سپس آن را درون پودر هورمون ریشهزایی فروکنید. در آخر آن را اندکی تکان دهید تا پودرهای اضافی جدا شوند.
۵- قلمه را بکارید
قلمه را در یک سینی یا ظرف حاوی حداقل ۶ اینچ از مخلوط شن و ماسه درشت و ورمیکولیت یا خاک گلدان مخصوص گل رز بکارید. سوراخی در خاک گلدان ایجاد کنید و قلمه را در آن قرار دهید. مواظب باشید که هورمون ریشهزایی از قلمه جدا نشود. خاک اطراف ساقه را بهآرامی محکم کنید، سپس بهخوبی به آن آب بدهید.
۶- روی قلمه را بپوشانید
قلمه و ظرف آن را بهطور شل با پلاستیک یا کیسه پلاستیکی بپوشانید و خاک آن را مرطوب نگهدارید. قرار دادن یک چوب بلند در گلدان میتواند پلاستیک را از برگها دور نگه دارد. زیرا در صورتی که پلاستیک با برگها تماس داشته باشد میتواند باعث خیس ماندن آنها شود که ممکن است منجر به بیماری قارچی شود. کیسه پلاستیک هم باید منافذ اندکی داشته باشد تا قطرات مایع حاصل از چگالش از آنها خارج شوند. اگر کیسه خیلی محکم دور گیاه بسته شود، ممکن است باعث پوسیدگی ساقه شود.
تا زمانی که ریشهها شکل بگیرند (معمولاً حدود دو هفته) خاک را مرطوب نگهدارید. برای بررسی ریشهها میتوانید ساقه را بهآرامی با دست بکشید. اگر مقاومتی در قلمه احساس کردید، احتمالاً ریشه تشکیل شده است. بهمحض اینکه ریشهها تشکیل شدند یا هنگامیکه جوانههای برگ جدیدی در امتداد ساقه ظاهر شدند میتوانید قلمه را به گلدان یا باغچه منتقل کنید.
نکاتی در مورد تکثیر قلمههای گل رز
بسیاری از انواع بوتههای گل رز گیاهان پیوندی نیستند بلکه گونههای بومی میباشند. این قلمهها عموماً بهراحتی تکثیر میشوند و احتمالاً دوام و مقاومتشان همانند بوته اصلی است. گل رز بوتهای انتخاب خوبی برای کسانی است که تازه میخواهند تکثیر گل رز را شروع کنند. مبتدیان گاهی اوقات در تکثیر قلمههای گل رز هیبرید چای و سایر گلهای رز کشتشده دچار مشکل میشوند.
باغبانان باتجربه گاهی تلاش میکنند گلهای رز خود را پیوند بزنند. پیوند زدن از طریق جوش دادن ساقهی گلهای رز مختلف به گلهای رز بومی مقاومتر انجام میشود. باغبانان ماهر حتی میتوانند چندین نوع گل رز متفاوت را به یک ریشه واحد پیوند بزنند.