اهمیت کود در کشاورزی
گیاهان زارعی در طول چرخهی رشد و نمو، نیاز به میزان متعادلی مواد مغذی دارند. بسیاری از این مواد مغذی را میتوان در خاک یافت، اما اکثراً میزان این مواد برای برداشتهای زیاد کافی نیست. شرایط خاک و آبوهوا نیز میتواند محدودکنندهی جذب مواد مغذی توسط گیاه در مراحل مهم رشد باشد. گیاهان به ۱۳ نوع مادهی معدنی ضروری نیاز دارند که هر کدام نقشهای مهم مختلفی بر عهده دارند. اگر گیاه در هر یک از این مواد دارای کمبود باشد، به میزان برداشت و رشد گیاه آسیب میرسد.
نیازهای محصولات کشاورزی
هر نوع کشتی در مراحل کلیدی رشد خود به طیفهای مختلفی از مواد مغذی نیاز دارد. برای مثال، نیتروژن و فسفر معمولاً برای مراحل اولیهی رشد موردنیاز هستند تا رشد ریشهها و برگها افزایش یابد، حال آنکه روی و فلز بور در زمان تشکیل شکوفه اهمیت مییابند. غلات پیش از خشک شدن و برداشت دانهها، این مواد مغذی را از ریشهها به برگها و ساقهها و سپس به خوشه منتقل میکنند. درختان نسبت به گیاهان بوتهای به مواد متفاوتی نیاز دارند. آنها میتوانند این مواد مغذی مثل نیتروژن را در تنه، شاخه و برگهای خود ذخیره و سپس در زمانهای حساس چرخهی رشد، دوباره از آنها استفاده کنند. با این حال تأمین و جایگزینی مواد مغذیای که در برداشت میوه از درخت گرفته شده و نیز مواد غیرقابل بازیافتی که برای رشد ضروری هستند، امر مهمی است.
محصولات گرانقیمت و با کیفیت گلخانهای، احتمالاً به بیشترین دقت در مواد مغذی نیاز دارند. توتفرنگی، کاهو و میوههای با کیفیت بالا، به برنامهی پیوسته و دقیق نیاز دارند. بنابراین، کشاورزان و باغداران با استفاده از قاشقکهایی این محصولات را بسته به محیطی که از تغییرات شرایط خاک و هوا مصون است تغذیه و رشد آنها را کنترل میکنند. در هر شرایطی مهم است که فرمولاسیون و انتخاب کود با نیازهای گیاه تطابق داشته باشد. با این اطلاعات و محصولات مناسب ما، کشاورزان میتوانند اطمینان داشته باشند که نیازهای تغذیهای گیاهان تأمین و پرورش یابد و کیفیت محصولات به حداکثر برسد. این منجر به برداشت و سود زیاد با استفاده از کودهای باکیفیت میشود.
مواد مغذی اصلی
در میان مواد مغذی اصلی، گیاهان به نیتروژن (اصطلاحاً ازت یا اوره) بیشترین نیاز را دارند و علت عمدهی آن استحکامبخشی و افزایش باروری است. نیتروژن نقش مهمی در تولید کلروفیل و سنتز پروتئین ایفا میکند. کلروفیل رنگدانهی سبزی است که مسئولیت فتوسنتز را بر عهده دارد. اگر کمبود نیتروژن وجود داشته باشد، برگها زرد و رنگپریده شده و رشد متوقف میشود.
فسفر (P) جزء مهمی از ادنوسین تریفسفات (ATP) است که تأمینکنندهی انرژی فرایندهای زیادی در گیاه است. فسفر در رشد گیاه تأثیر کمی دارد، اما این ماده برای رشد سالم و کامل محصولات ضروری است. برای مثال، اگر ذرت و دیگر محصولات آن در طول فصل رشد کمبود فسفر داشته باشند میزان برداشت کاهش خواهد یافت.
پتاسیم (K) برای همهی محصولات کشاورزی موردنیاز است (معمولاً بیشتر از نیتروژن). پتاسیم میزان آب و رشد گیاه را تنظیم میکند. این ماده برای میزان برداشت، کیفیت، افزایش اندازه و شیرینی و آبمیوهها کلیدی است.
مواد مغذی ثانویه
در میان موادی که کمتر از نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) برای گیاه لازم است، شاید مهمترین عنصر کلسیم (Ca) باشد. کلسیم باعث تقویت استحکام دیوارههای سلولی میشود و به کاهش لک شدن و بیماری در میوه و سبزیجات کمک میکند. این بدان معنی است که میزان کافی کلسیم محصولاتی به دست میدهد که کمتر در معرض آسیب بوده و مدت بیشتری قابل نگهداری هستند. گیاهانی که کمبود کلسیم دارند در روند رشد دچار نقصهایی مثل خشکی پوسته (corky skin) میشوند.
میوه و سبزیجاتی که دارای میزان بیشتری کلسیم هستند، از لحاظ تغذیهای ارزش بالاتری دارند – برای مثال میتوان به ویتامین ث و آنتیاکسیدانهای موجود در گوجه اشاره کرد. در واقع خوردن میوههای تازه که پوسته و داخل آنها ترد و سفت است، تأمینکنندهی کلسیم موردنیازمان برای استخوانهای قوی است.
منیزیم (Mg) نیز برای کیفیت محصولات اهمیت دارد، همچنین بخش مهمی از کلروفیل برگ و آنزیمهایی است که به رشد گیاه کمک میکنند. کمبود منیزیم سطح فتوسنتز گیاه را پایین میآورد که این باعث کاهش شدید میزان برداشت میگردد. در صورت کمبود منیزیم، غنی و پر بودن دانههای برنج و یا مادهی خشک سیبزمینی بهشدت کم میشود.
گوگرد (S) یک بخش ضروری در بسیاری از آمینواسیدها و پروتئینها است. بدون گوگرد و منیزیم، محصولات دچار آسیب میشوند؛ رشد کاهش پیدا میکند و برگها زرد و رنگپریده میشوند. گوگرد بهخصوص برای تولید پروتئین در دانههای غلات نیز مهم است.
مواد مغذی کممصرف (Micronutrients)
این مواد باعث تقویت و کامل شدن رشد قوی گیاه و ساختارهایی میشوند که مواد مغذی ثانویه تأمین میکنند. اکثر آنها بر رشد گیاه تأثیر دارند. برای مثال، منگنز (Mn)، آهن (Fe) و مس (Cu) همگی بر فتوسنتز – فرایندی که در آن گیاه با استفاده از نور خورشید رشد میکند – تأثیرگذارند.
کمبود آهن خیلی شایع است – مثلاً در میوههای هستهدار – که باعث کاهش تولید کلروفیل میشود. در نتیجه محصولات دچار مشکل میشوند و برگهای جوانتر نیز دچار زردشدگی و کلروز میشوند.
بور (B) برای افزایش محصول و رشد ریشهها نیاز است و همچنین در طول زمان شکوفهزنی و میوه دادن ضروری است.
روی (Zn) برای تولید هورمونهای مهم در گیاه، مثل اوکسین (auxin) موردنیاز است. کمبود روی باعث تغییر شکل ساختار برگ و سایر قسمتها میشود.
مولیبدنم (Molybdenum) در سیستمهای آنزیمی گیاه که متابولیسم نیتروژن را کنترل میکنند شرکت دارد.