شاید بتوان تعاریف زیادی برای شوری خاک عنوان کرد اما منظور کلی از شوری خاک بالا رفتن مقدار عده‌ای از عناصر خاک و کاهش قدرت باروری آن در بحث کشاورزی می‌توان عنوان کرد. عوامل متعددی در شوری خاک نقش دارند که در زیر به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌شود.
استفاده از کودهای شیمیایی
با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و کاهش سطح خاک‌های زراعی باید بهترین و بالاترین راندمان تولید از زمین‌های کشاورزی موجود اصل شود به همین دلیل ما مجبور به استفاده از کودهای شیمیایی به‌عنوان تأمین‌کننده مواد اولیه گیاه برای تولید مواد غذایی گیاهی هستیم. نکته مهم ایجاد تعادل در میزان نیاز گیاه و میزان مصرف این کودهاست.
نحوه جذب مواد شیمیایی در گیاه
تمامی کودهای شیمیایی برای قابل‌جذب شدن توسط گیاه باید به شکل قابل‌جذب برای گیاه تبدیل شوند. این کار را مواد ارگانیک موجود در خاک «مخصوصاً مواد ارگانیک موجود در ریشه» انجام می‌دهند.
مواد ارگانیک خاک چیست؟
تعریف دقیق از ماهیت این مواد تاکنون ارائه نشده است اما وجود این مواد باعث تبدیل شدن کودهای شیمیایی به شکل قابل‌جذب برای گیاه می‌شود. بزرگ‌ترین تفاوت خاک‌های زارعی با سایر انواع خاک‌ها وجود یا عدم وجود مواد ارگانیک در خاک است. درصد مواد ارگانیک موجود در خاک‌های زراعی در بهترین حالت چیزی بین ۲ تا ۴ درصد است. متأسفانه میزان مواد ارگانیک موجود در خاک‌های زراعی چیزی بین ۰٫۱ تا ۰٫۰۱ درصد می‌باشد.
اندازه مولکولی در بحث جذب کودهای شیمیایی توسط گیاه بسیار مهم است، چنانچه ریشه گیاه توان جذب مواد دارای وزن مولکولی بالای ۲۰۰ دالتون را ندارد (وزن مولکولی کودهای شیمیایی معمولاً دارای ۳۰۰ تا ۴۰۰ دالتون است). ریشه گیاه اگر کودهای شیمیایی را با وزن مولکولی بالا جذب کند، این مواد با ساختار مولکولی طبیعی وارد گیاه نخواهد شد و از لحاظ درجه‌بندی کیفی از طرف گیاه به‌عنوان مواد اولیه درجه ۲ و درجه ۳ خواهد بود.
ماندگاری کودهای شیمایی در خاک
چنانچه می‌دانید محیط خاک، محیطی بسیار فعال است و عوامل موجود در خاک به‌صورت متناوب در حال انجام واکنش باهم هستند. کودهای شیمیایی نیز از این قاعده مستثنی نیستند همه میزان کود شیمیایی ارائه شده در خاک یک‌باره توسط گیاه جذب نمی‌شود بلکه به‌مرور زمان و با توجه به میزان مواد ارگانیک که تبدیل‌کننده کودهای شیمیایی ارائه‌شده به شکل قابل‌جذب برای گیاه و سایر عوامل محیطی کم‌کم جذب گیاه خواهند شد. به دلیل فعال بودن کودهای شیمیایی برای انجام واکنش با عوامل خاک و عدم قدرت مقاومت در برابر این واکنش‌ها در مدت زمان کوتاهی کودهای شیمیایی با سایر عوامل وجود در خاک واکنش داده و در خاک تثبیت می‌شود.
چون شکل تثبیت‌شده کودهای شیمیایی در خاک قابلیت تجزیه از طرف مواد ارگانیک موجود در خاک و تبدیل آن به شکل قابل‌جذب برای گیاه را ندارند در خاک انباشته شده و به مرور زمان باعث شوری خاک و کاهش باروری خاک می‌شود. (در بهترین شرایط از لحاظ مواد ارگانیک خاک (۲ تا ۴ درصد) و سایر عوامل محیطی حداکثر ۳۰٪ کودهای شیمیایی جذب گیاه شده و مابقی در خاک تثبیت می‌شوند.) با توجه به درصد بسیار پایین مواد ارگانیک در خاک این میزان بسیار کمتر است.
راه‌های فائق آمدن برای این مشکل
با توجه به موارد گفته شده در بالا از یک طرف نمی‌توان استفاده از کودهای شیمیایی را از بحث کشاورزی صنعتی حذف کرد (در طبیعت موادی نداریم که دارای ۲۰٪ N.P.K باشد) از طرف دیگر استفاده نادرست از این کودها باعث به خطر افتادن اساس صنعت کشاورزی یعنی خاک زراعی می‌شود. جهت فائق آمدن بر این مشکلات تکنولوژی تولید کودهای ارگانیک مدرن ایجاد شد.
کودهای ارگانیک مدرن
در گذشته به کودهایی ارگانیک اطلاق می‌شد که فقط و فقط از مواد اولیه موجود در طبیعت تولید می‌شد (مانند ورمی کمپوست و کودهای حیوانی) که این نوع کودها به هیچ عنوان جواب‌گوی نیازهای کشاورزی صنعتی نبود. از اوایل هزاره سوم میلادی نسل جدیدی از کودهای ارگانیک تولید شد که کاملاً با نیازهای کشاورزی صنعتی منطبق و دارای قابلیت‌های:
تقویت‌کننده مواد ارگانیک خاک
دارای اندازه مولکولی متناسب با توان جذب گیاه
دارای قابلیت ماندگاری بالا در خاک و عدم تمایل به ایجاد واکنش با سایر مواد موجود در خاک و تثبیت آن در خاک.
کودهای تولیدشده با تکنولوژی اشاره شده در بالا در عین بالا بودن مواد شیمیایی قابلیت جذب ۹۹٪ از طرف گیاه را دارند.
در تکنولوژی تولید این نوع کودها از مواد ارگانیک و زنجیره‌های کوتاه کربنی به‌جای ساختارهای مولکولی بزرگ شیمیایی استفاده شده است، این ساختارها در عین حجم ملکولی زیاد خود تمایل زیادی به ایجاد واکنش با عوامل خاک را داشته و به‌سرعت با این عوامل واکنش داده در خاک تثبیت می‌شدند.
