آمینواسیدها
صحبت از تغذیه گیاه که میشود، غالباً اهمیت آمینواسیدها در کشاورزی و باغداری از همه بیشتر نادیده گرفته میشود. چه بخواهید سلولهای گیاهی را در برابر بیماری تقویت کنید و چه بخواهید مواد مغذی را برای تقویت ریشه در خاک پخش کنید، آمینواسیدها اجزای سازندهی عملکرد گیاهی به شمار میروند. آمینواسیدها در زمرهی مهمترین مکملهای در دسترس برای گیاهتان هستند، ولی در مورد نقششان در فیزیولوژی گیاهان اطلاعات نهچندان زیادی در اختیار عموم قرار دارد. این اسیدها، بالاخص وقتی حرف از گیاهان میشود، واقعاً شالودهی حیات هستند.
تا آنجا که امروزه عقلمان قد میدهد، در تمامی جنبههای حیات بر روی کرهی زمین، در بین میلیونها پروتئینی که در آفرینش تمامی گونههای گیاهی و جانوری نقش دارند تعداد یکصد آمینواسید وجود دارد که اجزای سازندهی پروتئینهای مذکور به شمار میروند و فقط بیست عدد از آنها در بدن انسان و جانوران یافت میشود. اصلاً فرقی نمیکند که هدفتان داشتن گلهای بزرگتر باشد، شکستن رکورد برداشت محصول باشد یا فقط به دنبال رشد گیاهی فراوان هستید، وجود آمینواسیدها ضروری است! نتایجی که گیاهان ارائه میدهند به خاطر کیفیت بسیار بالای سلولهایی است که شالودهشان حاوی آمینواسیدهای تولیدشده توسط گیاه است. برای ساخت آمینواسیدهای لازم برای رشد چنین سلولهایی، گیاه به انرژی نیاز دارد.
اگر گیاهتان بتواند به آمینواسیدهای مکملش دست یابد بدون اینکه مجبور شود آنها را از اکسیژن، کربن، نیتروژن و هیدروژن و بعضی مواقع سولفور بسازد، انرژی بسیار مضاعفی در اختیار خواهد داشت که در موقع نیاز میتواند از آن استفاده کند. این مسئله در کنار رشد سالم و نیرومند درخت، مقاومت در برابر آفتها و بیماریها را نیز در بردارد. کیفیت آمینواسیدها یا از این مهمتر، چیزی که جاندار خودش تولید میکند نقش مهمی در تقویت سلولها دارد. این نوع کیفیت کمک میکند تا شکل سهبعدی که توسط آمینواسیدها شکل میگیرد در کنار تقویت این ساختارها موقع استفاده، یا جای گیریشان درون سلول، مشخص شود. به همین خاطر هم است که باید از مکملهای آمینواسیدی با پایهی گیاهی در باغتان استفاده کنید.
آمینواسیدها به بسیاری از فرآیندهای سیمبیوتیک که به بهبود بسیاری از ابعاد گیاهی، خاکی و میکروبیولوژی ختم میشود کمک میکند. در خاک، شلاتورهای شگفتانگیزی هستند. میتوانند تولید مفید اکسین و فیتو هورمونها را کلید بزنند یا پیشدرآمدی برای آن دو باشند. همچنین با شیوههای مختلفی نظیر تقویت دیوارههای بیرونی که اجازه میدهد در برابر شرایط سخت خارجی ایستادگی کنند، میکروفلورای مفید را ارتقا میبخشند. کلونی شاداب و قوی میکروبی به جذب بهتر مواد مغذی در کنار وجود سیستم ریشهای گسترده و سالم که میتواند علیه بیماریها مبارزه کند و در شرایط زیستمحیطی شدید کاراییاش را حفظ کند، کمک میکند. با اینکه آمینواسیدها فواید مثبت زیادی در خاک دارند، بسیاری از آنها فقط از طریق روزنههای برگ و با تغذیهی برگی و محلولپاشی در اختیار گیاه قرار میگیرند. اگر از آمینواسیدها بهدرستی استفاده شود، تأثیرات عمیقی خواهند داشت. بعضی از مهمترین اثرات آن در ادامه ذکر شده است:
آمینواسیدها و مقاومت در برابر استرس
عوامل استرسزا نظیر دماهای زیاد، رطوبت کم، یخبندانها، حملات افت، طوفانهای تگرگ یا سیلاب روی متابولیسم گیاه تأثیری منفی دارند و باعث میشود میزان کیفیت و کمیت محصولات با کاهش روبهرو شود. بهرهگیری از آمینواسیدها قبل، در طول و بعد از شرایط استرسزا، موادی را در اختیار گیاه قرار میدهد که مستقیماً مربوط به فیزیولوژی استرس است و ازاینرو هم تأثیر پیشگیرانه و هم تأثیر بازیابی قوای گیاهی را در بردارد.
آمینواسیدها و فتوسنتز بهتر
در تولید کلروفیل، آمینواسیدها بسیار ضروری هستند؛ کلروفیل موتور پشت پردهی فتوسنتز است. آمینواسیدها به تمرکز بالای کلروفیل در گیاهان کمک میکنند که بهنوبهی خود میزان فتوسنتز بسیار بالایی را رقم میزنند که در عوض، گیاه انرژی بسیار بیشتری در اختیار خواهد داشت.
کارکرد آمینواسیدها روی روزنههای برگ گیاهان
علاوه بر عوامل خارجی نظیر نور، رطوبت و درجه دما، روزنههای گیاهان با کمک عوامل داخلی همچون، همانطور که حدس زدید، آمینواسیدها، باز و بسته میشوند. این باز و بسته شدنها به کنترل توازن رطوبت در گیاه کمک میکند. ولی از این مهمتر، سبب تسهیل دسترسی به گازهایی مثل کربن دیاکسید میشود که برای رشد شدید و پیوستهاش لازم است.
آمینواسیدها و تأثیرشان روی گردهافشانی و میوهدهی
آمینواسیدها به باروری گردهها کمک کرده و برای همین برای گردهافشانی حیاتی هستند. آنها جوانهزنی گرده و طول لوله گرده را افزایش میدهند و به بار نشینی میوه را بهبود میبخشند، برای بالا بردن ماندگاری میوهها، دیوارههای سلولی را بیشتر تقویت میکنند و در بهبود مرحلهی رسیدن میوه کمک میکنند که روی داشتن طعم خوب و تولید ترپن تأثیر میگذارد. تجربه نشان میدهد که برای رسیدن به بهترین نتیجه، استفاده از آمینواسیدها باید هر هفته یا هر سه هفته یکبار در خاک و هر پنج الی هفت روز بهصورت محلولپاشی انجام گیرد. نهتنها مجاز هستید، بلکه باید غلظت آمینواسید در خاک نسبت به محلولپاشی را بیشتر باشد.
برای آنکه آمینواسیدها نیازها و ملزومات گیاهان را هنگام محلولپاشی تأمین کنند نیازی نیست محلول غلظت زیادی داشته باشد، زیرا فقط برگها از آن بهره میبرند. باوجوداین وقتی در خاک استفاده میشود فقط ریشهها نیستند که از آمینواسیدها استفاده میبرند. زندگی میکروبی و حتی مؤلفههای فیزیکی خاک نیز از چنین پیشکشی سخاوتمندانهای نهایت استفاده را میبرند. این را به خاطر داشته باشید که آمینواسیدها در ساختار خود حاوی مقادیر زیادی نیتروژن هستند و به خاطر حلالیت بالایشان در آب تا حدودی کود نیتروژن نیز محسوب میشوند. برای جبران این مشکل، تنظیم برنامهی کوددهیتان به میزان اندک ضرورت دارد.
حتی در آن چرخهی حیات گیاه که نیازی به نیتروژن اضافه محسوس نیست، همچنان آمینواسیدها سودمند هستند. کافی است در برنامهتان روی استفاده از میزان اندکی آمینواسید در اسپریهای مرطوبکننده، ولی به دفعات بیشتر، تمرکز کنید. بدین شکل گیاهان، بدون ریسک تبدیل شدن آمینواسیدها به کودهای نیتروژنی، تمامی فواید فیزیولوژیکی آن را دریافت خواهند کرد. طی مراحل رویشی یا فقط در گیاهان رویشی که نیازمند کودهای نیتروژنی هستند یا که میتوانند از آن استفاده کنند، آمینواسیدها در فراهم ساختن این نیتروژن به میزان قابلتوجه و بسیار باکیفیت مثالزدنیاند.
شیوههای مختلفی برای در اختیار قرار دادن آمینواسید به محصولاتتان وجود دارد که بعضی از آنها بهتر از بعضی دیگر هستند. خبر خوب اینکه خود آمینواسیدها کاملاً قابلحل در آب هستند و برای همین خیلی راحت میتوانید از آنها به شیوههای بسیاری و با استفاده از سیستمهای گوناگون زیادی در باغتان استفاده کنید. همانطور که قبلاً ذکر کردم، آمینواسیدها شلاتورهای مغذی طبیعی و بسیار مؤثری هستند. میتوانید در بسیاری از کودهایی که حاوی مواد میکرومغذی هستند، بالاخص مواد حل شونده در آب، ترکیبات دارای شلاتور را پیدا کنید. بعضی از این محصولات، آمینواسیدها را در قالب ترکیبات دارای شلاتور استفاده کردهاند. این کار ضمن در دسترس قرار دادن مواد مغذی بیشتر، باعث میشود مقادیری آمینواسید نیز برای گیاه تأمین شود.
مشکلاتی که با تکیه بر این محصولات برای تأمین آمینواسیدها پیش میآید به شرح زیر است:
در غالب موارد، محصولات مذکور تنها حاوی مقادیر اندکی آمینواسید هستند، ازاینرو گیاهانتان از مزایای کامل مکمل آمینواسیدها بیبهره میمانند.
این کودها معمولاً قیمت بالایی دارند.
در تأمین آمینواسید برای گیاهتان، با تعداد دفعات کوددهی محدود میشوید.
در بازار تقویتکنندههای شکوفه یا PK وجود دارد که حاوی آمینواسید هستند، اما استفاده از این محصولات فقط به دلیل برخورداری از آمینواسیدهایشان، همان مشکل قبلی را در بردارد. میتوانید در خاک از پروتئینهای گیاهی برای ترمیم استفاده کنید و به میکروبهای موجود در خاک اجازه دهید آنها را به آمینواسیدها تجزیه کنند. این کار بهتر است زیرا باید آمینوهای کاملی را دریافت کنید که در تئوری، با مرور زمان در خاک آزاد میشوند. مشکل روش مزبور این است که دقیقاً نمیدانید در طول فصل و زیر خاک چه چیزی دارد اتفاق میافتد. همچنین چون گیاه آمینواسیدها را از برگهایش دریافت نمیکند، از بسیاری از فواید آن محروم میماند.
آمینواسیدها نقشی بسزا در سلامت گیاهان ایفا میکنند و حس میکنم باید صد در صد مطمئن شوید که گیاهتان به هر اندازه آمینواسیدی که نیاز دارد دسترسی داشته باشد. به تجربه دریافتهایم بهترین روش برای کسب بیشترین فایده استفاده از مکملهای آمینواسید کامل، صد در صد محلول و مخصوص گیاه است. بدین شکل روی اینکه کجا، کی و چه مقدار از آن را در اختیار گیاه قرار دهید کنترل کاملی خواهید داشت؛ به همین دلیل، خواهید توانست بهترین میزان استفادهای واقف شوید که به محصولتان اجازه میدهد به ظرفیت کاملش برسد.