بذر مارچوبه سبز

مارچوبه با نام علمی Aspsragus officinalist و از خانواده liliaceae، گیاهی چندساله، دوپایه و علفی است. مارچوبه دارای سه نوع ساقه است. یکی ساقه‌های جوان به طول 5 الی 25 سانتی‌متر که روی ساقه زیرزمینی ریزوم تشکیل می‌شوند و قسمت‌های قابل‌استفاده مارچوبه را تشکیل می‌دهد و ساقه گل دهنده هم سومین نوع ساقه است. دوم ساقه هوایی که سبزرنگ هستند و پس از برداشت ساقه‌های جوان به وجود می‌آید و ارتفاع آن گاهی اوقات به 5 متر نیز می‌رسد. گل‌های بسیار کوچک آن در روی پایه‌های نر و ماده قرار دارند. گل‌های نر آن به رنگ زرد مایل به سبز و گل‌های ماده به رنگ قرمز درمی‌آیند که در پاییز ظاهر می‌گردد. پایه‌های نر عمر بیشتری نسبت به پایه ماده دارند. مارچوبه دارای دو نوع ریشه است یکی ریشه‌هایی که وظیفه جذب آب و مواد غذایی را بر عهده دارد و دیگری ریشه‌های متورم که پر از ذخیره مواد غذایی و ساکاروز هستند و این ریشه‌ها تا عمق 1.5 متر نفوذ می‌کنند.

مارچوبه یک سبزی فصل خنک است. در مناطقی که در طول فصل رشد (تابستان) هوا گرم می‌شود، کیفیت محصول خوب نیست. چون در گرما مواد غذایی در ریشه‌های آن ذخیره نمی‌شود. مناطقی با زمستان یخبندان برای کشت مارچوبه مناسب است. در زمستان قسمت‌های هوایی خزان می‌کنند. بهترین دما برای رشد مارچوبه بین 16 تا 24 درجه سانتی‌گراد است.

مارچوبه بهترین محصول را در خاک‌های شنی و غنی دارد. مارچوبه در خاک‌های اسیدی نمی‌تواند رشد کند. خاک‌های کمی قلیایی جهت رشد مارچوبه مناسب‌ترند. زمین محل کشت مارچوبه نیاز به تقویت دارد و باید از نظر مواد غذائی غنی باشد. این محصول چندساله است و می‌تواند تا 10 الی 20 سال در زمین باقی بماند مخصوصاً زمانی که به‌وسیله بذر تکثیر می‌شود باید زمین صاف و بدون کلوخ و نرم باشد.

کاشت

این گیاه را وسیله بذر تکثیر می‌کنند و بهتر است 24 ساعت قبل از کاشت بذر را در آب خیساند. بذر مارچوبه مدت 5 تا 8 سال قوه نامیه خود را حفظ می‌کند و پس از کاشت حدود یک ماه طول می‌کشد تا دانه‌ها سبز شوند. روش مرسوم کاشت مارچوبه تهیه خزانه انتقال بوته‌های یک‌ساله به زمین اصلی است. برای تهیه خزانه باید زمین باید شیاربندی شود و عمق هر شیار 20 سانتی‌متر و فاصله شیارها از هم 60 سانتی‌متر است. بذور را باید ته شیارها کاشت و با رشد بوته‌ها روی آن‌ها خاک داد که بدین ترتیب بوته‌ها در سال دوم آماده انتقال به زمین اصلی می‌گردد. زمان انتقال نشا اوایل بهار می‌باشد. هنگام انتقال زمین را به جوی پشته تبدیل می‌کنیم و بوته‌ها به فاصله 40 سانتی‌متری از هم و در عمق سانتی‌متر ته چاله کاشته می‌شوند. بوته‌های آماده انتقال در خزانه را تاج می‌گویند. نحوه انتقال به این ترتیب است که اوایل بهار در ته جوی‌ها کود حیوانی پوسیده به عمق 7 سانتی‌متر ریخته و سپس تاج‌های یک‌ساله را در ته جوی روی کود پوسیده طوری قرار می‌دهند که فاصله آن‌ها از هم دیگر 40 سانتی‌متر باشد. ریشه‌های بوته روی خاک نرم پخش می‌شود. سپس روی ریشه‌ها به‌وسیله خاک و کود پوشیده می‌شود. به‌تدریج که تاج شروع به رشد می‌کند اطراف بوته‌ها و روی آن‌ها خاک و کود قرار داده می‌شود. به‌این‌ترتیب تا آخر فصل جوی‌ها از خاک و کود پر می‌گردد. به‌این‌ترتیب مارچوبه سال اول رشد کافی کرده و در سال دوم تعداد کمی ساقه هوایی تولید می‌کند که آماده برداشت است. ولی بهترین دوره برداشت سال سوم است.

چون مارچوبه یک سبزی چندساله است. بنابراین مراقبت‌های زیاد لازم دارد. با علف‌های هرز به‌شدت باید مبارزه شود. مزرعه مارچوبه باید مرطوب و نم‌دار باشد. ازاین‌رو آبیاری باید مرتب صورت گیرد. تغذیه با کودهای 10-10-5 اکیداً توصیه می‌شود. به‌منظور سفید کردن ساقه‌های مارچوبه در اوایل بهار پای بوته و روی آن را با کود پوسیده و خاک نرم پوشیده می‌شود.

معمولاً برداشت مارچوبه از سال سوم شروع می‌شود. در سال دوم تعداد کمی از محصول قابل‌برداشت باشد ولی بهتر است در سال دوم محصول برداشت نشود تا بوته‌ها قوی‌تر شوند. برداشت وقتی شروع می‌شود که طول بخشی خوراکی بین 15 تا 25 سانتی‌متر باشد برای برداشت نیاز به یک چاقوی تیز است که با یکدست ساقه را گرفته و با دست دیگر چاقو را در زمین فرو کرده و به‌این‌ترتیب ساقه را قطع می‌نمایند.