بذر تره فرنگی

تره‌فرنگی یا گندنا یک سبزی دوساله از سرده والک و پیاز است. این سبزی که مصارف گوناگون خوراکی دارد معمولاً بدون طبخ مصرف نمی‌شود و لازم است که تفت داده شود. این گیاه غده‌ای زیر خاک ندارد بلکه ریشه سفید آن از روی هم قرار گرفتن برگ‌ها در قسمت پایانی آن تشکیل شده و حالت غده‌ای ایجاد کرده است. تره فرنگی نوعی سبزی خوراکی است که به‌صورت دوسالانه کشت می‌شود. این گیاه را بیشتر برای استفاده از ساقه‌های سفید و برگ‌های آن کشت می‌کنند. استفاده از این گیاه نقش مهمی در سلامت بدن دارد. تره فرنگی از جمله گیاهانی است که دارای پیازی به طعم تند همچون پیاز مصرفی است. برگ‌های بالایی این گیاه نیز همچون سبزی تره است. تره فرنگی دارای برگ‌های کاملاً سبز است. این گیاه خوراکی دارای برگ‌های پهنی می‌باشد که قسمت زیرین آن در زیر خاک و در داخل زمین قرار می‌گیرد که معمولاً به شکل ساقه نمایان می‌شود که به رنگ سفید همچون پیاز است.

تره فرنگی از مهم‌ترین سبزی‌ها با ارزش غذایی بالا و اثرات دارویی قابل‌توجه به شمار می‌رود و اثرات ضدسرطانی و آنتی‌بیوتیکی در مقابله و پیشگیری از سرماخوردگی و بیماری‌های روده دارد. ۱۵۰ تا ۱۸۰ روز زمان می‌برد تا بذر تره فرنگی به محصول قابل برداشت تبدیل شود البته کمی زودتر نیز می‌توان این محصول را برداشت نمود. طعم تره فرنگی همانند پیاز بوده البته کمی ملایم‌تر و دارای تندی بیشتری نسبت به پیازچه است. درواقع می‌توان طعم آن را میان پیازچه و پیاز دانست. هنگام برداشت گیاه را از ارتفاع ۲ سانتی‌متری زمین قطع نمایید یا برای مصرف ریشه آن می‌توانید گیاه را به‌طور کامل از خاک خارج کنید. تره فرنگی را دو نوبت در سال می‌توان کشت نمود. یکی بهار و دیگری پاییز. البته برای کاشت محدود و خانگی در هر فصلی می‌توان اقدام به کاشت در زمین و گلدان نمود. تره فرنگی قابلیت کاشت در گلدان را نیز دارد. اگر فضای کاشت محدودی دارید می‌توانید این گیاه را در گلدان‌های سایز متوسط نیز کشت نمایید.

کاشت

تره فرنگی را به دو صورت کشت مستقیم و نشاء کاری تکثیر می‌کنند. البته بهتر است ابتدا بذرها را نشاء کرده و سپس به خاک اصلی منتقل کنیم. برای کاشت تجاری و ابعاد وسیع بذرها را نیمه دوم اسفند ما در خزانه کشت نموده و در بهار به زمین اصلی انتقال می‌دهیم. زمینی را که قصد کاشت بذر در آن دارید با کود حیوانی یا کمپوست و به عمق ۲۰ سانتی‌متر مخلوط کنید.

برای کشت خانگی (باغچه یا گلدان) می‌توان به دو روش اقدام کرد:

۱) کاشت مستقیم بذر به‌صورت دست­ پاش در زمین

در این روش بعد از آماده‌سازی زمین بذرها را با دو برابر حجم آن با ماسه مخلوط می‌کنیم و به‌صورت دست پاش بر روی خاک ریخته و با شن کش خاک را زیرورو می‌کنم تا بذرها زیر خاک برود سپس به‌آرامی آبیاری کرده تا رطوبت به بذرها برسد و جوانه بزنند. پس از اینکه گیاهان به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر رسیدند آن‌ها را به فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر از هم تنک می‌کنیم تا فضا برای رشد گیاهان فراهم شود. (گیاهانی که از خاک خارج نموده‌اید را در مکان دیگر بکارید)

۲) نشاء کردن بذر

ابتدا بذرها را در سینی نشاء یا لیوان یک‌بار مصرف که با خاک سبک و غنی پر کرده‌اید در عمق ۰٫۵ تا ۲ سانتی‌متری بکارید. سپس آبیاری کنید و در محیطی نورگیر قرار دهید تا جوانه بزند. پس از جوانه‌زنی بذرها و رشد آن‌ها و در زمان مناسب هنگامی‌که ارتفاع گیاهان به ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر رسید آن‌ها را به زمین اصلی یا گلدان موردنظر منتقل کنید. فواصل کاشت گیاه تره فرنگی را ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر از یکدیگر در نظر بگیرید. در صورتی که قصد کاشت به‌صورت ردیفی دارید فواصل ردیف‌ها را نیز برای کاشت خانگی ۱۰ تا ۱۵ سانتی­متری و برای کاشت تجاری (ابعاد وسیع) ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر در نظر بگیرید.

نکات تکمیلی

ابزار موردنیاز عبارت اند از: بذر تره فرنگی، خاک استاندارد (کمپوست خیلی است)، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی در آپارتمان هستند. ابتدا بذرها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس می‌کنیم. خاک را الک کرده تا نرم و یک دست شود. گلدان موردنظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر می‌کنیم (بیش از ۳/۴ گلدان). برای کاشت گلدانی، گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد) سپس اقدام به آبیاری گلدان می‌کنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذرها را بر روی خاک می‌ریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک می‌ریزیم (۰٫۵ تا ۲ سانتی‌متر). ریختن خاک زیاد روی بذرها باعث خفه شدن آن شده و نمی‌توانند رشد کنند. سپس به‌آرامی بر روی سطح خاک آب بریزید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذرها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دو بار انجام دهید. قبل از سبز شدن بذر تره فرنگی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود در این صورت از جوانه زدن خبری نیست. آبیاری زیاد نیز باعث می‌شود هوا به بذرها نرسد و خفه شوند و جوانه‌زنی صورت نگیرد. بعد از رشد گیاه هنگامی که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید. دمای جوانه‌زنی بذر تره فرنگی ۱۰ تا ۳۵ درجه است. البته دمای ایده آل برای جوانه‌زنی ۲۵ درجه می‌باشد. همان‌طور که گفته شد تره فرنگی محصول فصل خنک بود و در دمای پایین‌تر کیفیت بالاتری داشته و در دمای بالا به گل می‌رود. PH مناسب برای بستر کشت تره فرنگی بهتر است ۵٫۵ تا ۶٫۵ باشد. تره فرنگی خاک‌های غنی سبک را بیشتر دوست دارد. تره فرنگی حتماً باید در آفتاب کامل کاشته شود. این گیاه نیم‌سایه را نیز دوست ندارد و برای رشد نور مستقیم خورشید را نیاز دارد.

برداشت

هنگام برداشت گیاه را از ارتفاع ۲ سانتی‌متری زمین قطع نمایید. هنگامی‌که ارتفاع گیاه به ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری رسید اولین برداشت آغاز می‌شود. قبل از گلدهی تره فرنگی باید برداشت شود. هنگامی‌که گیاه به گل برود از کیفیت آن کاسته می‌شود. البته اگر قصد مصرف ریشه تره فرنگی را نیز دارید (که معمولاً این‌گونه است) باید آن‌ها را به‌طور کامل از خاک خارج و مصرف نمایید. به‌طور میانگین در هر هکتار اراضی تحت کاشت گیاه تره فرنگی ۵۰ تن محصول برداشت می‌شود.