این گیاه بومی آمریکا بوده و عموماً ارتفاع آن بین 30 سانتیمتر تا 2 متر خواهد بود. برگهای این گیاه به شکل بیضی دندانهدار تیز، به رنگ آبی متمایل به سبز و خزان برنز رنگ هستند. در اواسط بهار این گیاه گلهای زیبا و کوچکی دارد که عطر خوش و رنگی زردی دارد. در اواسط تابستان نیز میوههایی به شکل انگور و به رنگ آبی مایل به بنفش میدهد که خوراکی بوده و طعم ترشی دارند. این گیاه از دسته درختچههای زینتی بهحساب آمده و برای کاشت در باغ و محوطههای حیاط است. برای آنکه ماهونیا رشد مناسبی داشته باشد باید در محیطی کاشته شود که آفتاب کامل تا نیمسایه به آن بتابد. این گیاه مقاوم به کمآبی بوده و باید آبیاری متوسطی داشته باشد.
بربریداسه همان زرشکها هستند. ماهونیا نیز نوعی زرشک است که به آن زرشک فرنگی هم میگویند. یکی از انواع ماهونیاها که بومی آمریکای شمالی است، درختچهای است همیشه سبز که یک تا دو متر رشد میکند. برگهایش خاردار به رنگ سبز تیره و شانهایاند. گلهای معطر و زردرنگش بهصورت خوشهای در انتهای شاخهها در بهار ظاهر میشوند. وقتی عمر گلها تمام شد گیاه به میوه نشسته و میوههای کوچکی به رنگ ارغوانی میدهد. در این نوع ماهونیا برگها در پاییز طلایی رنگ میشوند و زیبایی خاصی به آن میبخشند. واریته دیگری از ماهونیا به کشور چین تعلق دارد. این هم میوههای آبی رنگی تولید میکند که از آن برای مربا یا شربت استفاده میکنند.
سرعت رشد این گیاه بسیار آهسته است. گلهای این گیاه کوچک، زرد رنگ، معطر و زرق و برق دار بوده و در اواسط بهار ظاهر میشوند و ظاهری بسیار زیبا به گیاه میبخشند. گلها همزمان نر و ماده بوده و گرده افشانی توسط باد صورت میگیرد. این گلها جای خود را به میوه میدهند، میوه این گیاه توت مانند به رنگ آبی مایل به بنفش است و در اواسط تابستان میرسد. میوهها قابل خوردن بوده و ترش مزه میباشند و آب آنها طعمی شبیه آب انگور دارد. از میوه ماهونیا برای تهیه لیموناد، ژله، مربا و آب میوههای مختلف استفاده میشود.
شرایط نگهداری و پرورش
محل پرورش
این گیاهان در جاهای خنک و مرطوب بهترین رشد را دارند. در مناطق حاره یا مناطق خیلی گرم نشو و نما نمیکند.
دما و نور
سایه روشن آفتاب را ترجیح میدهد. آفتاب صبح را دوست دارد، اما از آفتاب داغ بعدازظهر باید در امان باشد.
خاک
ماهونیا به خاکهای شنی، لومی و مرطوب که زهکشی خوبی داشته باشد علاقهمند است. داشتن مواد آلی هم برای رشد گیاه ضروری میباشد. در تابستان میتوانید برای این که ریشه را خنک نگه دارید از مالچ پاشی استفاده کنید.
تکثیر
از طریق بذر رسیده امکانپذیر است. از قلمههای نیمه خشبی یا کاملاً خشبی آن نیز میتوان در پاییز و تا اوایل زمستان استفاده کرد.
آبیاری
در طول ماههای گرم باید عمیق و منظم آبیاری شود. اگر بوتهها در جایی هستند که ریشههایشان با ریشههای درختان بزرگ به رقابت میافتند، باید دقت کرد که ریشههای این گیاه خشک نشوند.
نحوه کاشت
بذرها را حدود 24 ساعت در آب خیس کنید و در این مدت 2 مرتبه آب را عوض کنید تا بذرها در آب نگندند.
ترکیبهای زیر برای کاشت بذر ماهونیا مناسب است:
1- 60 درصد کوکوپیت + 40 درصد پیت ماس
2- 70 درصد کوکوپیت + 30 درصد کود دامی
3- 30 درصد خاک باغچه + 30 درصد ماسه+ 20 درصد برگ + 20 درصد کود دامی یا ورمی
بعد از خیس کردن بذرها، آنها را درون گلدانی با خاکی مناسب در عمق یک سانتی بکارید و خوب آب بدهید و در مکانی نیمه سایه بیرون از منزل بگذارید. توجه داشته باشید که این درخت یک گیاه بیرونی است و در منزل نمیتوان نگهداری کرد. اگر بذرهای بیشتری دارید و میخواهید بهصورت عمده این گیاه رو تولید کنید بهتر است محلی در زمین برای کاشت آماده کنید حتماً خاک را خوب شخم بزنید. سپس بذرها را در محلی مناسب بپاشید و مقداری روی آن کود دامی سرند شده بریزید و خوب آبیاری کنید و تا جوانه زدن بذرها آبیاری را مرتب تکرار کنید تا که رطوبت زمین از دست نرود نکته مهم هم این است که بهتر است محل خزانه در مکانی سایه یا نیمه سایه قرار داشته باشد.
معمولاً بین 15 روز تا یک ماه در برخی مواقع هم 2 ماه جوانهها از خاک میزنند بیرون و کمکم بزرگ میشود حالا کافی است در فصل پاییز که نهالهای شما خزان کردند آنها را از خزانه در آورده و در گلدان بکارید. هرچه فاصله بذرها بیشتر باشد به نهالهای قویتر و درشتتری در طی یک سال تبدیل خواهند شد بهترین فاصله بین ده تا 15 سانتیمتر در خزانه کاری است توجه داشته باشید خزانهای که آماده میکنید یکم از سطح زمین بلندتر باشد تا براثر بارندگی آب جمع نشود حدود 20 سانتیمتر مناسب است.
خواص دارویی
ریشه و پوست ریشه ماهونیا، مقوی و تقویت کننده خون، ضدعفونی کننده، مسهل صفرا، ادرارآور، ضد یبوست و ملین است.
این گیاه در درمان التهاب معده، ضعف گوارشی، تحریک کلیه و کیسه صفرا مصرف میشود.
ماهونیا در قبایل بومی آمریکای شمالی بهعنوان اشتهاآور و تقویتکننده قوای جنسی به کار میرود.
برای جلوگیری از خونریزی مفید است.
ماهونیا خاصیت ضد توموری دارد.
بهصورت خوراکی بهعنوان بادشکن، تب بر و ضد مالاریا استفاده شده است و بهصورت موضعی و به شکل بانداژ بر زخمهای بدون درد گذاشته میشود.
این گیاه به شکل مسکن و پایین آورنده فشارخون در حیوانات آزمایشگاهی عمل میکند.
بهعنوان ضد تشنج و تقویتکننده رحم آمیب کش و باکتریکش مؤثرند.
سرخپوستان کالیفرنیا جوشانده میوه را برای تحریک اشتها میخورند.
ضد ترشحات صفراوی، تصفیهکننده، مدر، خلطآور، تب بر نیز است.
سرخپوستان شمال غربی کالیفرنیا از ریشه این گیاه، شربتی ضد سرفه تهیه میکنند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.