بذر بارهنگ

بارهنگ بیشتر به دلیل داشتن خاصیت دارویی آن کشت می‌شود. از جمله گیاهان علفی یک تا چندساله است که از طریق بذر تکثیر می‌شود. این گیاه دارای گل‌های خوشه‌ای مانند است. بارهنگ از جمله گیاهان علفی یک تا چند ساله است که خاصیت دارویی و درمانی بسیاری دارد. این گیاه جزء خانواده بارهنگ است. از قسمت‌های مورداستفاده دارویی این گیاه می‌توان به برگ، ریشه و دانه آن اشاره کرد. برای این منظور پس از کشت بارهنگ را در حرارت ۴۰ درجه سانتی‌گراد خشک کنید طوری که قهوه‌ای نشود. این گیاه را بیشتر به خاطر خواص دارویی آن کشت می‌کنند.

بارهنگ دارای گل‌های خوشه‌ای شکلی است که در انتهای ساقه گیاه به شکل آذین شده استوانه‌ای مانند ظاهر می‌شود. این گیاه دارای برگ‌های بیضی شکل کشیده شده‌ای است که دارای رگبرگ‌های صاف و برجسته است. برگ‌های این گیاه نوک تیز هستند. این گیاه دانه‌های زیادی را از خود تولید می‌کند. این گیاه گل‌های کوچکی به رنگ سبز و قهوه‌ای با پرچم‌های بنفش تولید می‌شود که نمای زیبایی را پیش رویمان قرار می‌دهد.ارتفاع گیاه بارهنگ در حدود ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است.

کاشت بارهنگ

بارهنگ از طریق بذر تکثیر می‌شود. بذرهای این گیاه کوچک، بیضی شکل و تلخ مزه می‌باشند و کشت آن کار چندان پیچیده و سختی نیست. برای کشت بارهنگ ابتدا زمین را شخم زده و کود را به آن اضافه کنید. پس از آماده نمودن زمین بذر را بکارید و سپس لایه ناکی خاک روی آن بریزید و آبیاری کنید طوری که سطح مورد نظر مرطوب شود پس از مدتی بذر جوانه زده و شروع به رشد می‌کند. این گیاه خاک‌های شنی لومی را ترجیح می‌دهد و نیازمند خاک‌های زهکشی شده است. این گیاه در خاک‌های مرطوب و مناطق آفتاب‌گیر به‌خوبی رشد می‌کند. بارهنگ به سرمازدگی حساس نیست و تا دمای ۵ درجه را به‌خوبی تحمل می‌کند.فاصله کاشت این گیاه بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است.

بارهنگ را در هوای سرد (اوایل بهار) کشت می‌کنند و زمانی که به اندازه کافی رشد کردند (اوایل تابستان) به زمین اصلی منتقل می‌کنند. درصورتی‌که بذر به‌اندازه کافی در دسترس باشد می‌توان این گیاه را در اواخر بهار یا اوایل تابستان کشت نمود. کشت این گیاه در زمین‌های کمی حاصلخیز و نواحی آفتاب‌گیر موفقیت‌آمیز است.

برگ‌های‌ آن‌ در بهار تا پیش‌ از زمان‌ گل‌ دادن‌ جمع‌آوری‌ می‌شود و به‌سرعت‌ در آفتاب‌ در ۴۰ تا ۵۰ درجه‌ سانتی‌گراد باید خشکانده‌ شود. همچنین می‌توان آنها را در لایه‌های نازک در سایه هم خشک کرد. رنگ برگ‌های خشک شده نباید قهوه‌ای شوند. برداشت دانه‌ها بسیار مشکل است. دانه‌ها را هنگامی‌که رسید (از اواسط فصل بهار تا مهر) در یک روز خشک و آفتابی جمع‌آوری می‌نمایند. بهترین زمان برداشت برگ‌ها اصولاً اواخر بهار و تابستان (خرداد تا شهریور) است. ریشه‌ها نیز معمولاً در بهار یا تابستان برداشت می‌شوند.

خواص

بارهنگ اثر قابض و نرم‌کنندگی دارد و به‌عنوان تب‌ بر، تصفیه‌کننده‌ خون، آرام‌کننده و رافع تحریکات مجاری تنفسی و ادراری مطرح است.

همچنین در رفع ناراحتی‌های آسم آمفیزم، اسهال‌های ساده و صفراوی، خون‌ریزی‌های دستگاه گوارش، ورم مخاط دهان، درد دندان و حتی درد گوش، مؤثر است.

برگ‌های تازه‌ بارهنگ، خواص ضدباکتریایی قوی دارد؛ به همین جهت، برای التیام زخم‌ها، جراحت‌ها و سطوح ملتهب و آزرده‌ بدن مورداستفاده قرار می‌گیرد.

تخم بارهنگ، قابض، محرک، تب‌بر، معرق، مدر و معالج اسهال خونی است، همچنین آن را برای رفع اختلالات کلیوی و معالجه‌ کولیک، مالاریا، سرفه، آسم برونشیتی و قطع خون‌ریزی و معالجه‌ امراض مثانه و سوزاک، توصیه کرده‌اند.

تخم بارهنگ پس از خیس کردن، لعاب فراوان دارد و از قدیم به همراه دانه به، تخم قدومه و تخم مرو به‌عنوان چهارتخمه برای نرم کردن سینه، رفع گلودرد، صاف کردن صدا و رفع خشونت حلق و گرفتگی صدا استفاده می‌شده است.

از دیگر خواص تخم بارهنگ در طب سنتی کمک به درمان یبوست است. دانه‌های بارهنگ خاصیت ملین دارد و مصرف آن به رفع یبوست خفیف کمک می‌کند.

بارهنگ باعث کاهش خونریزی شدید در دوران قاعدگی یا پریود می‌شود.

آشامیدن عصاره آن افزایش‌دهنده وزن است.

مخلوطی از دانه‌های بارهنگ، قدومه، تخم مرو و به دانه به نام چهارتخمه تهیه می‌شود که در طب عوام، به‌عنوان نرم‌کننده سینه و برطرف‌کننده سرفه و خارش‌های گلو، مصرف می‌شود.

موارد منع مصرف

مصرف بارهنگ برای افرادی که ناراحتی ریه دارند توصیه نمی‌شود.

استفاده از آن در دوران بارداری و شیردهی بایستی با احتیاط همراه باشد، زیرا روغن موجود در دانه که شباهتی به روغن خردل دارد، باعث تحریک رحم می‌شود و با حالت مسهلی که ایجاد می‌کند، ممکن است برای مادر و جنین ایجاد خطر کند.

توجه داشته باشید در هنگام مصرف تخم بارهنگ، بایستی آب و مایعات به مقدار زیاد مصرف شود

برخی افراد به روغن موجود در تخم بارهنگ حساسیت دارند و باعث بروز آلرژی، التهاب و درماتیت در افراد حساس می‌شود.

نام فارسی	بارهنگ
نام انگلیسی	Broadleaf
نام علمی	Plantago major
رنگ برگ	سبز