بذر گل زبان در قفا ( دلفینیوم ) الوان

گل زبان در قفا از کلمه یونانی دلفین مشتق شده است چرا که گل‌های این گیاه همانند سر دلفین می‌باشد. همچنین خوشه‌های گل این گیاه بسیار بلند هستند و به دلیل زائده‌ای که دارند زبان در قفا نامیده می‌شود. درباره تاریخچه این گیاه نزد مردم یونان افسانه‌های مختلفی ارائه شده است که از حوصله این بحث خارج است. ساقه‌های گل زبان در قفا منشعب و در قسمت بالا دارای کرک‌های غده‌ای می‌باشند. برگ‌های این گیاه معمولاً به رنگ سبز روشن است. گل‌های این گیاه دارای کلکسیونی از رنگ‌ها می‌باشد. میوه این گیاه شامل فولیکول‌های کرک دار است.

گل زبان در قفا به‌عنوان گل بریدنی استفاده می‌شود. عمر پس از برداشت گل آن در آب طولانی و گاهی به بیش از دو هفته می‌رسد. ریشه‌های زبان در قفا اغلب افشان و گاهی گوشتی است. رنگ گل‌های آن قرمز، صورتی، بنفش، آبی و سفید است. در گل‌کاری این گیاه به‌صورت یک‌ساله کشت می‌شود. دارای رقم‌های پاکوتاه (۱۵ سانتی‌متر) و پابلند (۱۷۰ سانتی‌متر) است. گل‌ها به‌صورت سنبله یا خوشه بوده و هر گل دارای یک مهمیز طویل است و علت نام‌گذاری آن در فارسی به همین خاطر است. در انگلیسی انواع چندساله را Delphinium و انواع یک‌ساله را Larkspur می‌نامند. در بهار و پاییز، زمانـی که هوا خنـک است گل می‌دهد ولی به‌مجرد گرم شدن هوا گل‌دهی آن متوقف می‌شود. بنابراین در مکان‌های گرم فقط اوایل بهار یا پاییز گلدهی دارد. اگر شاخه‌های گل داده در بهار از پایین قطع شوند، پاجوش‌هایی حاصل می‌شود که پاییز گل خوبی می‌دهند.

کاشت

گل زبان در قفا با تقسیم بوته، قلمه و بذر افزایش می‌یابد. دمای مناسب جهت تندش بذر آن ۱۲ درجه سانتی­گراد است. از زمان کاشت تا سبز شدن مدت زیادی (۱۵ –۳۰) روز بسته به گونه طول می‌کشد. زمان کاشت بذر در انواع یک‌ساله اول بهار و در انواع چندساله تیر، مرداد و یا شهریور ماه است. البته کاشت در اواخر تابستان بهتر از کاشت بهاره است. اگر بذرها در اول بهار در شاسی یا گلخانه کشت شود در همان سال گل می‌دهد ولی اگر در ماه‌های تیر و مرداد کاشت شود در سال بعد گل می‌دهد. در مناطق گرمسیری بذر آن در اوایل پاییز به‌محض خنک شدن هوا کاشته می‌شود. هم به‌صورت نشایی و هم به‌صورت مستقیم بذرکاری می‌شود. بهتر است رقم‌های چندساله که رشد بیشتری دارند نشاء کاری و رقم‌های یک‌ساله که رشد کمتری دارند مستقیم کاشته شوند. خاک بستر بذر زبان در قفا گلخانه آمیخته‌ای از خاک باغچه، خاک‌برگ پوسیده و ماسه یا شن ریز به مقدار مساوی است. در موقع نشاء کاری باید به دو نکته توجه کرد: الف) محل طوقه زیر خاک نرود، چون باعث پوسیدگی گیاه می‌شود. ب) قسمت انتهایی گیاه نباید بشکند، چون در این حالت انشعابات زیاد شده و گیاه حالت بوته‌ای پیدا می‌کند و خوشه‌های گل کوچک خواهند شد.

زبان در قفا به خاکی با زه­کشی خوب و پر از مواد هوموسی و آب زیاد نیاز دارد و مرتب باید آبیاری شود. با این وجود تا حدود زیادی به خشکی نیز مقاوم است. چنانچه خاک اسیدی باشد باید به آن آهک اضافه شود که باعث بهبود گلدهی آن می‌شود. این گیاه مخصوص نواحی سردسیری است و سرمای شدید زمستان را به‌خوبی تحمل می‌کند. مکان‌های آفتابی را ترجیح می‌دهد و باید در محلی کشت شود که دست‌کم یک نیم روز آفتاب کامل باشد. به خاک سنگین حساس بوده در آن دچار پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شود. در جاهایی که زمین یخ می‌زند در انواع چندساله باید با ریختن کاه روی زمین، طوقه و ریشه‌ها را از خطر سرما محفوظ نگه داشت. دمای شبانه در دو ماه اول رشد نباید از ۱۰ درجه سانتی­گراد بالاتر رود ولی پس از این مدت تا حد ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی­گراد نیز قابل تحمل است.

حلزون‌ها و مارها به این گل آسیب می‌رسانند. همچنین این گیاه مستعد مبتلا شدن به کنه نیز است. بیماری‌های گل زبان در قفا شامل کپک‌های پودری، سوختگی، لکه‌های باکتریایی و قارچی، خاکستری شدن گل‌ها، پوسیدگی تاج و ریشه، پوسیدگی سفید، سیاه شدن برگ‌ها، زنگ و زنگ سفید می‌باشد.

هشدار: گیاهان جوان زبان در قفا و دانه‌های زبان در قفا سمی هستند و در صورت بلع ممکن است باعث تهوع، کشش عضلات، فلج شدن و حتی مرگ شود.