بذر گیاه کینوا

کینوا گیاهی است بومی کوه‌های آند در بولیوی، شیلی و پرو است. کینوا گیاهی است که به خاطر دانه‌های خوراکی‌اش معروف است. البته جزو غلات نیست اما خواصی مشابه و حتی بیشتر دارد. علاوه بر دانه از برگ گیاه جوان به‌عنوان سبزی تازه و یا به‌صورت پخته استفاده می‌شود. ازآنجاکه ایران کشوری با تنوع آب و هوایی فراوان و جمعیتی رو به رشد دارد، می‌دانیم نیاز غذایی مردم با استفاده از پتانسیل‌های تولید محصولات کشاورزی از ضروریات و الزامات کشور است. کینوا در آمریکای جنوبی کشت می‌شود. اینکاها به این دانه‌ها مادر همه‌ دانه‌های خوراکی می‌گویند چون خواص فوق‌العاده‌ای دارد. اگر از مشکلات گوارشی رنج می‌برید، کلسترولتان بالاست یا می‌خواهید لاغر شوید می‌توانید به این دانه‌ها اعتماد کنید. روش پخت آن مانند برنج است و یکی از مواد غذایی سالم برای سلامتی است. گیاه کینوا یک گیاه سنتی است که قدمت ۵۰۰۰ ساله دارد. کینوا بسیار سبک‌تر و خوش هضم‌تر از دانه‌های برنج و منبع غنی پروتئین، منیزیم، فیبر، فسفر، ویتامین ب ۲، پتاسیم و دیگر مواد معدنی مانند‌ آهن است. مخصوصاً برای کسانی که رژیم غذایی دارند و همچنین گیاهخواران توصیه می‌شود. کینوا سرشار از کربوهیدرات‌های مفید برای تأمین انرژی بدن است. کربوهیدرات‌ها برای متراکم کردن عضلات لازم است. دانه کینوا Quinoa با داشتن ۳ گرم فیبر و ۶ گرم پروتئین در هر یک‌چهارم فنجان دارای فیبر و پروتئین بیشتری نسبت به دیگر غلات است. این بدان معناست که این دانه در ثابت نگه‌داشتن سطح قند خون مؤثر است. دانه‌های خوراکی علاوه بر کینوا با نامه‌ای برنج اینکا و خاویار گیاهی نیز خوانده می‌شوند.

کینوا شبیه به غلات است و مانند آن پخته و مصرف می‌شود ولی در اصل غلات نیست. گیاه کینوا به دلیل استحصال دانه‌های خوراکی کاشته می‌شود. شبیه به غلات است و مانند آن پخته و مصرف می‌شود ولی در اصل غلات نیست. این گیاه عضو خانواده چغندر و اسفناج و غازایاقی است و به خاطر رشد خوب در بدترین و دشوارترین شرایط آب و هوایی مشهور است و برای بیابان‌زدایی می‌تواند کاشته شود. سرشار از مواد پروتئینی است ولی مقدار کالری خیلی کمی دارد. کینوا گیاهی است که ارزش غذایی بسیار بالای دانه آن موجب مقایسه آن توسط سازمان خواروبار جهانی با شیر خشک گردید.

کاشت

کینوا بذرهای نسبتاً درشتی داشته و به‌راحتی از طریق بذر تکثیر می‌یابد. کینوا معمولاً به‌صورت مستقیم کشت می‌شود ولی می‌توان برای نتیجه‌گیری بهتر اقدام به تهیه نشاء نمود. برای کاشت بذر کینوا ابتدا آن‌ها را ۲۴ ساعت در آب خیس کنید تا آب به زیر پوسته آن برود و جوانه‌زنی زودتر اتفاق بیفتد. سپس آن‌ها را در گلدان و عمق ۱ تا ۲ سانتی‌متر بکارید و به‌آرامی آبیاری کنید و تا قبل از جوانه‌زنی اجازه ندهید خاک خشک شود. خاک توصیه‌شده برای کاشت گلدانی ترکیب کمپوست و پیت ماس یا کوکوپیت است. البته استفاده از هر ترکیب خاکی بلامانع است. کینوا در خاک‌های فقیر نیز رشد می‌کند و گیاهی مقاوم است. همچنین این گیاه به دلیل مقاومت به شوری در زمین‌های غیرقابل کاشت نیز نتیجه می‌دهد. ph مناسب برای خاک بستر کشت گیاه کینوا بین ۶ تا ۷ باید در نظر گرفته شود ولی قادر به رشد در PH بین ۵ تا ۹ نیز است.

خاک مناسب برای رشد کینوا شنی است و خاک رس سنگین مناسب نیست. درجه حرارت ایده آل برای کشت کینوا ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. باوجوداین دمای -۸ تا ۳۹ درجه را نیز تحمل می‌کند. کینوا در درجه حرارت ۲۵ تا ۹۵ درجه نیز قابلیت رشد و فعالیت را دارد. البته دمای خنک را بیشتر دوست دارد. برای کاشت خانگی و به‌صورت محدود در تمامی طول بهار و تابستان می‌توان اقدام به کاشت در باغ (باغچه) و گلدان نمود. برای کاشت بذر کینوا در باغچه و مزرعه ابتدا خاک (بستر کشت) را به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیرورو کنید و با کود حیوانی پوسیده یا کمپوست مخلوط کنید. بذرها را باید ابتدا در سینی نشاء یا لیوان‌های یک‌بار مصرف و در عمق کم (۱ تا ۲ سانتی‌متری) کاشت و روی آن را با خاک نرم پر کرد و سپس آبیاری نمود تا جوانه بزند (تا قبل از جوانه‌زنی بستر کاشت به‌هیچ‌وجه خشک نشود). بعد از رشد جوانه‌ها و رسیدن گیاه به ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر به محل اصلی کاشت منتقل کنید. چون بذرها در عمق کمی کاشته شده حتماً به نحوی آبیاری شود که بذرها شسته نشود.

تا قبل از جوانه‌زنی بذر، بستر کشت همیشه باید مرطوب باشد ولی غرق آبی نشود. برای تسریع در جوانه‌زنی بذرها می‌توانید بر روی بستر کشت یک مشما شفاف بیندازید. توجه کنید که با این کار دما زیر مشما بالا می‌رود و درصورتی‌که هوا خیلی گرم باشد از انجام این کار پرهیز کنید و تنها مراقب باشید که خاک خشک نشود. علف‌های هرز را از همان ابتدا حذف کنید. وجود علف هرز باعث رقابت در جذب مواد مغذی خاک میان گیاه و علف هرز می‌شود و باعث کاهش مواد دریافتی موردنیاز گیاه می‌شود. فواصل بین ردیف‌های کاشت بذر کینوا را ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و فواصل بین دو گیاه را ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در نظر بگیرید.

برداشت

گیاه کینوا را به دلیل دانه‌های باارزش کشت می‌کنند. درنتیجه زمان برداشت هنگامی است که دانه‌ها رسیده باشند. هنگامی‌که گیاه رو به خشکی می‌رود زمان برداشت دانه‌ها است. در ابعاد کوچک کشت برداشت به‌صورت دستی و در زمین‌های بزرگ به‌وسیله کمباین انجام می‌شود. هنگامی دانه‌ها قابل‌برداشت هستند که کاملاً رسیده هستند. در نتیجه با کوچک‌ترین رطوبت و بارندگی شروع به جوانه‌زنی بر روی گیاه می‌کنند. در نتیجه برای برداشت باید زمان بارندگی را در نظر داشت تا کیفیت محصول افت نکند. در هر هکتار زمین زیر کشت کینوا به‌طور متوسط ۱ تا ۱٫۸ تن دانه کینوا برداشت می‌شود (به گفته برخی منابع ۲ تا ۶ تن در هکتار نیز می‌توان برداشت نمود و برخی ارقام اصلاح‌شده نیز قابلیت برداشت تا ۱۱ تن را نیز دارد). در روش برداشت دستی بعد از بریدن محصول آن را در محلی مناسب در معرض تشعشع خورشید قرار داده تا رطوبت آن کاهش یافته و بذرها از بوته جدا شوند.

نحوه پخت

ابتدا کینوا را ترجیحاً با آب سرد شستشو دهید. ۲ تا ۳ برابر حجم کینوا به آن آب اضافه کنید و روی شعله گاز قرار دهید، علاوه بر روغن و نمک می‌توانید برای طعم گیری از ادویه‌های مناسب نیز استفاده کنید. اجازه دهید آب موجود به اتمام برسد سپس میل کنید.

ارزش غذایی

از برگه‌ای جوان به‌عنوان سبزی تازه یا به‌صورت پخته در ترکیب غذایی مانند، خوراک سبزیجات، کوکو و آش استفاده می‌شود. ولی محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است. کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی بنام‌های خاویار گیاهی و برنج اینکا هم معروف است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر آن موجب مقایسه آن توسط سازمان خواروبار جهانی (FAO) با شیر خشک گردیده است. دانه‌های این گیاه مقدار سدیم کمتر ولی میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و روی بیشتری از گندم، جو و ذرت دارند. از برگه‌ای جوان کینوا به‌عنوان سبزی تازه یا به‌صورت پخته در غذاهای متفاوت استفاده می‌شود. دانه کینوا را در موارد مختلفی به کار می‌برند؛ از جمله به پخت دانه کینوا و استفاده از آن به‌عنوان برنج سفید، استفاده در انواع سالادها و استفاده از دانه کینوا در پخت انواع نان و پاستا می‌توان اشاره نمود.

خواص

کینوا یکی از آن غلات کامل و خیلی مغذی است که اتفاقاً پروتئین بیشتری نیز نسبت به هم‌خانواده‌های خود دارد. می‌توان گفت یک پیاله ۲۵۰ میلی‌لیتری کینوای پخته‌شده حاوی ۸ گرم پروتئین است. کینوا نیز مانند برنج قهوه‌ای سرشار از فیبر، ویتامین B، مس، منیزیم و منگنز است. در آمریکای جنوبی یعنی وطن اصلی این دانه مغزی آن را مادر غلات می‌دانند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک که به گلوتن حساسیت دارند به‌راحتی می‌توانند از این دانه استفاده کنند چون کینوا فاقد گلوتن است. محققان دانشگاه Wake Forest در ایالت کالیفرنیای شمالی آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند افرادی که روزانه دو فنجان و نصفی غلات کامل مصرف می‌کنند به میزان ۲۱ درصد کمتر از بیماری‌های قلبی عروقی رنج می‌برند. جو دو سر و کینوا جزء دانه‌های بسیار مفید محسوب می‌شوند. این دو ماده‌ی غذایی منبع فوق‌العاده فیبرهای محلول در آب و غیر محلول در آب هستند. کینوا همچنین سرشار از پروتئین است. این دانه‌های مغذی مقاومت بدنی ورزشکاران را بالا می‌برد و خستگی را از آن‌ها دور می‌کند مغزها و دانه‌ها نیز برای افزایش استقامت بدنی ورزشکاران خوب است. این مواد غذایی مفید حاوی پروتئین و فیبر و گلوسیدها هستند و اگر به‌اندازه مصرف شوند کالری زیادی نیز به بدن تحمیل نمی‌کنند.

مقابله با مشکلات گوارشی

برای کبدهای آسیب‌دیده و شکم‌های نفخ‌کرده کینوا انتخاب فوق‌العاده‌ای است. این دانه‌ها در کشورهای آمریکای جنوبی به دانه‌ی طلایی و خاویار گیاهی معروف‌اند. کینوا حاوی فیبرهای غیر محلول در آب است که آب را به خود جذب می‌کند. در نتیجه حجیم شده و باعث تحریک عملکرد روده‌ها می‌شود. باید بدانید که حدود یک لیوان از این دانه‌ها حاوی فیبری معادل یک برش نان کامل (سبوس‌دار) است. اگر از مشکلات گوارشی رنج می‌برید بدانید که کینوا همان دانه‌ی موردنیاز شماست.

همیار لاغری

لاغر شدن بدون گرسنگی کشیدن آرزوی قلبی خیلی از خانم‌ها و البته آقایان است. دانه‌های کینوا درست همین کار را می‌کنند. به خاطر اینکه حاوی میزان زیادی پروتئین هستند و به‌طور طبیعی سیری ایجاد می‌کنند. علاوه بر این‌ها کینوا خیلی زود معده را پر می‌کند و جلوی پرخوری را می‌گیرد. باید بدانید که این دانه‌ها کم‌چرب هستند و شاخص گلیسمی پایینی دارند. برای همین جایگزین مناسبی برای پاستاها، نان و برنج محسوب می‌شوند. توجه داشته باشید که ۱۰۰ گرم کینوا حاوی حدود ۳۰۰ کالری است.

حافظ رگ‌ها از گزند کلسترول

وقتی صحبت از بیماری‌های قلبی عروقی است کینوا خواص خود را بیشتر آشکار می‌کند. این دانه‌های پرخاصیت نه‌تنها از رگ‌ها محافظت می‌کنند بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را نیز کاهش می‌دهند. می‌پرسید چرا؟ به خاطر اینکه سرشار از فیبر هستند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فیبرهای محلول در آب ژلی تشکیل می‌دهند که اجازه نمی‌دهند کلسترول جذب روده شود. علاوه بر این زمانی که میزان کلسترول کاهش پیدا می‌کند رگ‌ها تمیزتر و بازتر می‌شوند و قلب در سلامت بالایی قرار می‌گیرد. محققان دانشگاه هاروارد معتقدند اگر روزانه ۲۵ گرم غلات مصرف شود، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی به میزان ۱۵ درصد کاهش می‌یابد.

ضد پیری

کینوا حاوی مواد معدنی فوق‌العاده‌ای با خواص آنتی‌اکسیدانی است مانند منگنز و مس و غیره. علاوه بر این باید بدانید که این دانه‌ها باعث فعال کردن آنزیمی می‌شوند که به بدن کمک می‌کند تا با رادیکال‌های آزاد مقابله کند. رادیکال‌های آزاد به دلیل عواملی مانند استرس، آلودگی، غذاهای نامناسب و غیره وارد بدن شده و باعث پیری سلول‌ها می‌شوند. با مصرف کینوا شما صاحب صلاحی مطمئن در برابر پیری خواهید شد.

مقابله با دیابت نوع ۲

جواب آزمایش خونتان نشان می‌دهد که قند خونتان بالاست؟ نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ انجام شده است نشان می‌دهد که «کرستین» موجود در کینوا باعث کنترل میزان قند خون می‌شود. به همین دلیل محققان معتقدند که مصرف کینوا به همراه سبزیجات می‌تواند رژیم مؤثری برای مقابله با دیابت نوع ۲ باشد. مصرف این ماده احساس سیری به فرد می‌دهد. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد دیابتی از این کربوهیدرات به‌جای برنج سفید و پاستا استفاده کنند. مصرف این ماده غذایی به همراه سبزی‌های تازه و مقدار کمی روغن زیتون یک وعده غذایی کامل به‌شمار می‌آید. در روزنامه گسترش صنعت این ماده در فهرست هشت ماده غذایی که می‌تواند در کاهش وزن مؤثر باشد آورده شده است.

تسکین دردهای میگرنی

شما هم از میگرن رنج می‌برید؟ باید بدانید که هر چه زودتر باید کینوا را وارد برنامه‌ی غذایی‌تان بکنید. به خاطر اینکه سرشار از منیزیم است و به آرامش رگ‌های خونی کمک می‌کند. این دانه‌ها همچنین حاوی ریبوفلاوین هستند. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد که این ویتامین برای مقابله با میگرن مؤثر است. بعد از مصرف روزانه ۴۰۰ میلی‌گرم ریبوفلاوین، مدت زمان دردهای میگرنی کاهش پیدا کرده است.

افرادی که به گلوتن موجود در گندم حساسیت دارند از مصرف نان، پاستاها، بیسکویت و غیره منع می‌شوند. افرادی که به این مشکل مبتلا هستند در انتخاب مواد غذایی با مشکل اساسی مواجه‌اند. معمولاً کینوا به‌عنوان یک ماده‌ی غذایی مجاز برای همه شناخته شده است. به خاطر اینکه فاقد گلوتن است. بااین‌حال نتایج پژوهشی که در Journal of Clinical Nutrition به چاپ رسیده است نشان می‌دهد که این دانه‌ها حاوی «پرولامین» هستند. این پروتئین‌ها معمولاً در افرادی که به بیماری عدم تحمل گلوتن مبتلا هستند ایجاد حساسیت می‌کند. افرادی که دچار چنین مشکلی هستند باید در ابتدا مقدار اندکی از این دانه‌ها را مصرف کرده و منتظر واکنش باشند. اگر مشکلی به وجود نیامد می‌توانند با خیال راحت از آن استفاده کند. دانه‌های مغذی کینوا مقاومت بدنی ورزشکاران را بالا می‌برد و خستگی را از آن‌ها دور می‌کند

وزن	10 گرم
نام فارسی	کینوا
نام علمی	Chenopodium quinoa
رنگ گل	بنفش
رنگ برگ	سبز
وزن با بسته بندی	3 گرم