بذر درخت انار

انار با نام علمی (Punica granatum)درخت کوچکی با شاخه‌های ظریفی است که میوه بسیار محبوب آن با نام نار شناخته شده و دانه‌های زیبای آن ناردان نیز نامیده می‌شوند. این درخت قابلیت سازگاری با شرایط آب و هوایی بهاری آفتابی، تابستانی گرم و زمستانی سرد را دارد. با وجود خزان پذیر بودن ولی در مناطق گرمسیری درختی همیشه سبز است. ارتفاع این درخت حداکثر تا 6 متر می‌رسد. درخت انار بسته به نوع خاک تا 1.5 متر ریشه می‌دواند. شاخه‌های درخت انار خاردار و شکل نامنظمی دارند. برگ‌های انار کوچک، سبز رنگ، منفرد و متقابل است.

میوه انار جزء 10 میوه برتر در سطح جهان شمرده می‌شود. رنگ دانه‌های انار یاقوتی، سفید یا تلفیقی است. این دانه‌ها خوشه‌ای و دسته‌دسته هستند. گل‌های درخت انار درشت، به رنگ قرمز و بدون بو است که معمولاً در اردیبهشت ماه ظاهر می‌شوند و منظره بسیار زیبایی را به وجود می‌آورند. گرده‌افشانی گل‌های این گیاه توسط باد و حشرات انجام می‌شود. بعد از پایان دوره گل‌دهی، میوه‌های این درخت می‌رسند که باعث به‌نوبه خود جلوه دیگری از زیبایی و خلاقیت طبیعت را نمایان می‌کنند. پوست میوه انار چرمی مانند، گرد و کروی و رنگ آن بیشتر قرمز و در برخی موارد سیاه یا زرد است. میوه خوشمزه این درخت در فصل پاییز می‌رسند.

کاشت درخت انار در کشورهای خاورمیانه نظیر ایران، عراق، افغانستان و پاکستان متداول بوده و از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است. قدمتکاشت انار در ایران حدود سه هزار سال تخمین زده می‌شود.مهم‌ترین مراکز کشت این محصول شامل شهرستان‌های ساوه، شهرضا، بادرود، کوهدشت، نی ریز، بجستان، اشرف، ارسنجان و بهشهر است.

شرایط اکولوژیکی

خاک

درخت انار نسبت به نوع خاک حساسیت خاصی نداشته وآن را در انواع خاک‌ها از شنی، رسی تا اراضی شور می‌توان کاشت ولی در خاک لومی، حاصلخیز و زهکشی شده بهتر رشد کرده و باردهی بیشتری دارد.

دما

درخت انار نسبت به هوای سرد حساس است. دمای کمتر از 12- درجه سانتی‌گراد به این درخت آسیب زده و باعث از بین رفتن شاخه و برگ و تضعیف شدن ریشه آن می‌شود. از سوی دیگر گرمای زیاد آفتاب سوختگی تنه، برگ و میوه را به دنبال خواهد داشت.درخت انار در مناطق آفتاب‌خیز و دارای تابستان معتدل رشد بهتری داشته و بیشترین باردهی را دارد. دمای بین 25 تا 35 درجه سانتی‌گراد مناسب‌ترین دما برای رشد انار است.

نور

آفتاب کامل و نیمه سایه برای رشد درخت انار مناسب‌تر است.

آبیاری

درخت انار در مقابل خشک‌سالی بسیار مقاوم است. از این نظر برای کاشت در مناطق کویری و خشک و مناطق کم باران گیاه مناسبی می‌باشد و از رشد کافی و باردهی تجاری برخوردار است. آبیاری این درخت باید در حد متوسط باشد. آبیاری بیش‌ازحد و نامنظم باعث ترک خوردن میوه انار و کاهش میزان باردهی درخت می‌شود.

کوددهی

کشت درخت انار مستلزم استفاده کافی از نیتروژن است.نیتروژنبه رشد شاخ، برگ و تولید گل کمک می‌کند.یکی از بهترین کود‌هابرای درخت انارکود دامی است. معمولاً برای هر درخت از اواخر زمستان تا اوایل بهار در حدود 12 تا 14 کیلوگرمبه ریشه درخت در زمین داده می‌شود. ازجمله مناسب‌ترین روش‌های تقویت درخت انار، استفاده از کودهای تلفیقی دامی و شیمیایی به نام چالکود است. این روش به رشد شاخه‌های جدید در فصل بهار کمک فراوانی کرده و کیفیت محصول را افزایش می‌دهد. بهتر است مقدار مصرف کود بر اساس شاخص‌هایی مانند بافت خاک، PH و درصد کربن آلی تنظیم شود.

کاشت و تکثیر

کاشت و تکثیربا استفاده از روش‌های مختلفی شامل بذر، قلمه‌زنی و خواباندن ریشه انجام می‌گیرد. کاشت بذری انار آسان است و نیاز به مراقبت زیادی ندارد. در روش تکثیر بذری، دانه انار در پاییز یا زمستان کاشته می‌شود تا در فصل بهار نهال آن برای کاشت در زمین آماده باشد. برای این کار دانه انار را از غلاف گوشتی قرمزرنگ آن جدا کرده و تمیز می‌شود. برای این کار قسمت آبدار و قرمزرنگ دانه خوراکی انار به‌وسیله دستمال کاغذیبه آرامی از آن جدا، پاک و کاملاً تمیز شده و دانه‌های سفید، سالم و توپر را برای کاشت جدا می‌گردد.

در مرحله بعددانه‌های انار را در دروندستمال کاغذی کاملاً خیس قرار گرفته و دستمال کاغذی در یک پاکت پلاستیکی گذاشته و درب آن محکم بسته شود. پاکت پلاستیکی برای مدت 10 روز در مکان گرمی قرار بگیرد تا دانه‌های انار جوانه بزنند. سپس دانه‌های انار جوانه‌زده در گلدان‌های کوچکی که از خاک غنی شده پر شده باشند طوری کاشته شوند که قسمت سر هسته انار از خاک بیرون باشد.گلدان‌ها در معرض تابش نور آفتاب و دمای 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد قرار داشته باشند. دو هفته بعد از کاشتن گلدانی، دانه‌ها تا حدود 2 سانتی‌متر رشد می‌کنند. در طول این مدت بایستی خاک گلدان‌ها مرطوب باشد.با رسیدن گیاه به میزان مناسب رشد به بستر اصلی کشت منتقل می‌گردد.

 نهال انار بایستی در اواخر زمستان یا بهار با گرم شدن هوا به زمین منتقل و درگودالی با عمق نیم‌متر و در خاکی غنی و سرشار از مواد معدنی کاشته شود. نهال‌ها بایستی در فاصله 3 تا 5 متری یکدیگر کاشته شوند. مکان کشت آفتاب‌گیر باشد به‌طوری‌که نهال انار روزانه در حدود 6 ساعت نور خورشید دریافت کند. آبیاری نهال انار به‌طور منظم هفته‌ای 2 تا 3 بار صورت گیرد.

هرس

درخت انار درختی است که باید هرس شود. هرس این درخت شامل دو نوع هرس فرم دهی و هرس باروری می‌باشد. هرس فرم از 5 سالگی و با توجه به باردهی درخت انار آغاز می‌شود. هرس فرم‌دهی معمولاً در اواسط مردادماه انجام می‌گیرد. در این هرس در حدود چهار یا پنج شاخه از درخت انار را که در جهات مختلف رشد کرده‌اند و نسبت به تنه درخت زاویه بازی دارند را باقی گذاشته و بقیه شاخه‌ها را قیچی می‌شود. در حدود دوسوم بلندی شاخه‌های باقیمانده نیز کوتاه می‌شود. همچنین با بریدن تمام شاخه‌های خشک درخت، فضای بیشتری برای رشد میوه فراهم شده و از آسیب دیدگی میوه در اثر برخورد با آن‌ها جلوگیری می‌گردد. لازم است هرس به‌گونه‌ای باشد که از شکل‌گیری درست تنه و رشد آن در طول سال‌های اول کاشت، جلوگیری نشود.

هرس باروری شامل دو نوع هرس خشک و هرس سبز است. در هرس خشک شاخه‌ها و تنه‌های خشک درختان انار بریده می‌شوند. هم‌چنین در ماه‌های بهمن تا اسفند نیز شاخه‌های سرمازده قطع می‌شوند. در هرس سبز در ماه‌های رشد در فرایند کاشت درخت انار به جز تیر و مرداد، شاخه‌های مزاحم، ترک‌ها و پاجوش‌ها حذف می‌شوند. هرس درخت بایستی به‌تدریج و کم‌کم صورت بگیرد و تمام شاخه‌ها درخت در یک سال بریده نشود

آفات و بیماری‌ها

آفات و بیماری‌های مختلفی به درخت انار آسیب می‌رسانند که ازجملهبیماری‌ها به ترشیدگی و پوسیدگی انار و ترکیدگی میوه و از میان آفات به کرم گلوگاه انار،شته انار و کرم سفید ریشه انار می‌توان اشاره نمود. پوسیدگی و ترشیدگی میوهیکی از بیماری‌های متداول انار هم بر روی درخت و هم در انبار است. برای مقابله با این بیماری از روش‌هایی مانند سم‌پاشی پیش از برداشت با قارچ‌کش، پرتودهی با اشعه گاما،استفاده از گاز متیل بروماید، ضدعفونی انارهای چیده شده با محلول تیابندازول (دو در هزار تکنو) و روش گرمادرمانی می‌توان استفاده کرد. همچنین برای جلوگیری از رشد این کرم لازم است میوه‌های آلوده جمع‌آوری و در گودالی سوزانده و روی آن خاک ریخته شود.

برخی قارچ‌ها و باکتری‌‌ها با نفوذ به درون میوه انار باعث گندیدگی و فساد تدریجی و نابودی آن می‌شوند. با استفاده از صد کیلووات اشعه گاما این بیماری را که کرم گلوگاه انار نامیده می‌شود می‌توان از بین برده و از رشد قارچ‌ها در انبار انار جلوگیری نمود. روش دیگر پیشگیری بیماری کرم گلو، ضدعفونی انارهای برداشت شده با استفاده از محلول تیابندازول است. در این روشقبل از برداشت انار برای رشد قارچ و کپک‌زدگی میوه درخت‌ها را به همراه میوه با محلول تیابندازول سم‌پاشی می‌کنند.

از دیگر آفات انار شته است. از جمله روش‌های مبارزه با این بیماری حفظ مقداری علف‌های هرز در باغ و کنار درختان انار است. این علف‌ها شته‌ها را در خود نگه داشته و رشد و تکثیر آن‌ها بر روی درختان را کاهش می‌دهند. همچنین این علف‌ها باعث افزایش تعداد کفشدوزک‌ها و بالتوری هاکه دشمن اصلی شته‌ها هستند می‌شود.استفاده از دشمنان طبیعی نظیر پرندگان، مورچگان و … برای نابودی کرم سفید ریشه انار مؤثر می‌تواند باشد.

خواص

میوه انار یکی از میوه‌های سالم است که حاوی ترکیبات گیاهی بسیار مفیدی است که در ادامه با برخی خواص آن آشنا می‌شویم. انار دارای مقادیر قابل توجه ای از آنتی‌اکسیدان و همچنین پونیکالاجین است. تخمین زده می‌شود میزان آنتی‌اکسیدان آن بیشتر از چای سبز باشد. آنتی‌اکسیدان‌های انار در پوست و دانه‌های قرمزرنگ آن وجود دارد به همین دلیل پوست این میوه نیز خاصیت داروی دارد. با مصرف انار به‌راحتی می‌توانید از سلول‌های خود در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کنید.

آب انار منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است. انار بمب آهن و پتاسیم به‌حساب می‌آید. علاوه این ماده خوراکی حاوی ویتامین‌های K، E، B6، B12 و C است. جالب است بدانید آب یک انار متوسط می‌تواند بیش از 40 درصد نیاز روزانه شما را به ویتامین C در روز تأمین کند. آب انار به مردان در درمان سرطان پروستات کمک کرده و با جلوگیری از رشد آن خطر مرگ را کاهش می‌دهد. هم‌چنین در مقابله با سلول‌های سرطانی در سرطان پستان نیز مفید است. از دیگر خواص انار تأثیر آن بر کنترل فشارخون به دلیل وجود مقادیر بالای پتاسیم است. این ماده مفید خوراکی جریان خون در قلب را بهبود بخشیده و مصرف آن سلامت عروق خونی را به دنبال خواهد داشت.

امروزه آرتروز بیماری شایعی در سطح دنیا است. عصاره انار در درمان چندین نوع آرتروز مفید است. در میان عوامل مختلفی که انسان را در معرض ابتلاء به این بیماری قرار می‌دهد، التهابات مفاصل ازجمله مهم‌ترین عوامل است. انار با خاصیت ضدالتهابی که دارد بر التهاب مفاصل نیز تأثیر گذاشته و به بهبود آرتروز کمک می‌کند. علاوه‌ بر مواد موجود در انار می‌تواند ترشح آنزیم‌هایی که فرد را به آرتروز مبتلاء می‌کند را کاهش دهد.

انار حافظه را تقویت کرده و با تأثیر بر فلاونوئیدها حافظه از بروز آلزایمر جلوگیری می‌کند.علاوه بر آن آنتی‌اکسیدان‌های موجود در انار به تقویت بافت مغزی کمک خواهد کرد. مواد موجود در انار افسردگی را کنترل کرده و روحیه افراد را نیز بهبود می‌بخشد.

انار غنی از ویتامین C است که برای سلامت پوست یک ماده مغذی بسیار مهم است. همچنین انار سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل پروآنتوسیانیدین و فلاونوئید است که علائم پیری (مانند چین‌وچروک) برای پوست عالی را تأخیر می‌اندازد. آنتی‌اکسیدان انار، فولیکول‌های مو را تقویت کرده و گردش خون را بهبود می‌بخشد. روغن دانه انار به‌عنوان یک درمان مؤثر برای موهای مجعد، خشک و نامرتب شناخته می‌شود.

انار به خاطر مملو از آنتی‌اکسیدان بودن با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد و بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مبارزه می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی پونیکالاجین موجود در انار دارای خواص بسیار زیادی برای کاهش التهاب هستند و علائم رنج‌آور قند خون بالا مانند درد و خستگی عضلات را کاهش می‌دهند.

وزن	20 گرم
نام فارسی	انار
نام علمی	Punica granatum
تعداد بذر	100