بذر اسپند

نام انگلیسی اسپند (Syrian rue) به دلیل شباهت این گیاه به سِداب (Rue) اتخاذ شده است. دانه‌های اسپند ارزش ویژه‌ای داشته و برای هزاران سال در آداب‌ورسوم بسیاری از فرهنگ‌ها استفاده شده‌اند. این گیاه هنوز به‌عنوان ابزاری محبوب در طب سنتی و نزد تمرین گران معنوی باقی مانده است. از دانه‌های اسپند هزاران سال است که در بسیاری مراسم آیینی و معنوی فرهنگ‌های مختلف دنیا، به‌خصوص در فرهنگ‌های باستانی خاورمیانه استفاده می‌شود. اهمیت و تقدس اسپند در طول تاریخ به‌قدری زیاد است که برخی از مورخین بر این باورند که گیاه اسطوره‌ای – باستانی هوم (سانسکریت: soma، گیاهی بسیار مقدس ملقب به گیاه خدایان که هم در اوستای زرتشت و هم در متون مقدس ریگ‌ودا و آیین هندو به آن اشاره شده ولی هویت دقیق آن در لابه‌لای تاریخ گم شده است) همان اسپند است. اسپند گیاهی است دارای ارتفاعی به طول حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر. ظاهر آن بوته مانند، دارای برگ‌های سبز با تقسیمات باریک و دراز و نامنظم است. گل‌های آن درشت و دارای کاسبرگ نازک و گلبرگ بزرگ به رنگ سفید مایل به سبز، میوه آن پوشینه و حاوی دانه‌های متعدد به رنگ سیاه است. در صورت خشکی خاک، ریشه‌های این گیاه می‌توانند تا 6 متر نفوذ کنند. این گیاه در نیمکره شمالی از اوایل خرداد تا اوایل شهریور گل می‌دهد و گل‌های آن سفید رنگ هستند. کپسول‌های مدوّرِ حاوی دانه، سه حفره‌ای بوده و حدود پنجاه دانه را در خود نگهداری می‌کنند. اسپند اصالتاً گیاه بومیِ آسیا است و در خاورمیانه و قسمت‌هایی از آسیای جنوبی، بخصوص هند و پاکستان رشد می‌کند. این گیاه اولین بار در سال 1928 در ایالات متحده و ایالت نیومکزیکو، توسط کشاورزی که قصد داشت از این دانه‌ها رنگ قرمز ایرانی استخراج کند، کاشته شد. از آن به بعد این گیاه به‌طور انبوه و گسترش یابنده در آریزونا، کالیفرنیا، مونتانا، نوادا، اُرگون، تگزاس و واشنگتن رویش یافت. گل‌ها و مخصوصاً دانه‌های اسپند سرشار از آلکالوئید‌های گروه بتا-کربولین است که همگی بازدارنده‌های مونوآمین اکسید از هستند؛ به همین دلیل خوردن جوشانده اسپند در اندازه‌های کم (۱ الی ۳ گرم) خواص ضدافسردگی و آرام بخش و در اندازه‌های زیاد (۳ الی ۱۵ گرم) خواص روان‌گردان دارد. اما به دلیل ازکارافتادن آنزیم مونوآمین اکسید از درون کبد توسط آلکالوئیدهای اسپند، تیرامین موجود در بسیاری از مواد غذایی (الکل، پنیر، سوسیس و کالباس و اکثر محصولات پروتئینی و لبنی، میوه‌جات و غذاهای مانده و …) که در حالت معمول توسط این آنزیم شکسته می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد فشارخون و ضربان قلب بسیار شدید، سردردهای شدید، شوک، تشنج و در صورت عدم درمان سریع، حتی مرگ شود.

کاشت

اسپند از طریق بذر (دانه) قابل تکثیر است و کشت آن نیز کار چندان پیچیده و سختی نیست فقط کافی است قبل از کشت زمین موردنظر را آماده و سپس بذرهای اسپند را بر روی آن بپاشید سپس لایه نازکی خاک روی آن بریزید و آن را آبیاری کنید، طوری که مرطوب شود. دانه‌های این گیاه در تماس با رطوبت به‌سرعت جوانه می‌زند. جوانه‌زنی این گیاه یک تا دو هفته طول می‌کشد. بهترین زمان کشت این گیاه فصل بهار بخصوص فروردین و اردیبهشت ماه است.فاصله کاشت این گیاه بین 10 تا 20 سانتی‌متر است.به دلیل کوچک بودن بذرهای این گیاه پس از کاشت لایه نازکی خاک روی آن بریزید.اسپند از جمله گیاهانی که نسبت به خاک حساس و تقریباً می‌توان گفت که در هر نوع خاکی رشد می‌کند. در خاک‌های شنی رشد خوبی دارد. در کل خاک‌های سبک را می‌پسندد.اسپند در نواحی گرم و خشک رشد خوبی دارد.گلدهی این جهان فصل تابستان است.به آبیاری کمی نیاز دارد. این گیاه به دلیل خودرو بودن نسبت به خشکی مقاوم است.آفتاب کامل را دوست دارد ولی در برابر سایه نیز مقاوم است. کپسول‌های حاوی تخم گیاه اسپند به‌راحتی قابل‌برداشت هستند. بهتر است پس از برداشت اسپندها در زیر نور آفتاب خشک شوند. ریشه و دانه گیاه اسپند قدرت ضد میکروبی محیط و هوا را دارا است.

خواص

قاعده آور

زیاد کننده ترشح شیر مادر

سقط کننده جنین

تب بر

نیرو دهنده سیستم مرکزی اعصاب

کاهش دهنده درد معده

خشک‌کننده رطوبت ریه و سینه

برطرف‌کننده باد روده

مسهل سودا و بلغم غلیظ

مؤثر در درمان صرع، فلج و بیماری‌های عصبی و سرد مغز

مؤثر در درمان سیاتیک و گرم کردن بدن

تصفیه‌کننده خون و تحلیل سودا

برطرف‌کننده تنگی نفس و سرفه‌های رطوبتی

تسکین‌دهنده درد دندان

وزن	10 گرم
نام فارسی	اسپند
نام انگلیسی	Syrian rue
نام علمی	Peganum harmala