بذر بادمجان سیاه دلمه ای

بادمجان که به عربی بادنجان نامیده می‌شود گیاهی است یک‌ساله و دارای ساقه نسبتاً ضخیم و پوشیده از کرک است. برگ‌های آن بیضی‌شکل با نوک‌باریک و گل‌های آن بنفش‌رنگ است. میوه این گیاه دراز و باریک و یا گرد، و به رنگ‌های بنفش، سیاه، زرد و سفید دیده می‌شود. بادمجان بومی هندوستان بوده است و این گیاه در تمام مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند. ارتفاع آن به ۴۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر نیز می‌رسد. بادمجان دلمه‌ای مشکی یکی از بادمجان‌های پرمصرف در آشپزی است. این رقم دارای تخم نسبتاً کم بوده و برای پخت‌وپز مناسب است.

کاشت

بادمجان (بادنجان) بومی نواحی گرم بوده و در مقابل سرما حساس است (دمای کمتر از ۱۶ درجه سانتی‌گراد خسارت ببار می‌آورد). بادمجان را باید بعد از رفع سرمای زمستان در زمین اصلی بکارید یا اینکه در اسفندماه نشاء کنید و بهار به زمین اصلی یا گلدان موردنظر منتقل کنید. بادمجان در زمینه‌ای مرطوب و سرد نیز محصول خوبی نمی‌دهد. زمین بادمجان باید دائم نم‌دار و مرطوب باشد. بهترین خاک برای بادمجان خاکه‌ای شنی لومی (sandy Loam) است. همچنین خاک آن باید عمیق، حاصلخیز و زهکشی خوبی داشته باشد. بادمجان ازجمله سبزی‌هایی است که مواد غذایی زیادی از زمین جذب می‌کند، به همین دلیل استفاده از کودهای دامی به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار توصیه می‌شود چنانچه زمین شنی و یا ضعیف باشد باید به میزان ۴۰ تا ۵۰ تن و حتی ۷۰ تن در هکتار کود دامی به زمین داد چنانچه کود دامی در دسترس نباشد می‌توان برای تقویت خاک به کاشت گیاهان خانواده بقولات به‌عنوان کود سبز در سال قبل از کاشت اقدام نمود. استفاده از کودهای کامل ازت فسفر و پتاسیم باید در برنامه کودی و آماده کردن زمین قرار گیرد. pH مناسب خاک بین ۵/۵ تا ۶/۸ است.

احتیاجات بادمجان به گرما و آفتاب زیاد است. بادمجان را جزو گیاهان خنثی طبقه‌بندی می‌کنند. ولی برای رشد و نمو بهتر نیاز به گرما و نور کافی دارد. نور ضعیف در ایام زمستان در گلخانه‌ها باعث بدشکل شدن میوه و افتادن گل‌ها و غنچه‌ها می‌شود. به همین دلیل نشاها در شکل‌های زودتر از موعد گلخانه‌ها با منابع نور مصنوعی تغذیه می‌شوند. درعین‌حال میزان گرمای داخل گلخانه نباید پائین تر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد. کاهش گرمای هوا و به‌ویژه گرمای خاک (کمتر از ۱۸ درجه سانتی‌گراد) نیز اغلب اختلالاتی مثل افتادن گل و غنچه را به دنبال دارد.

بادمجان به دو طریق کشت مستقیم و تهیه خزانه ازدیاد می‌شود. در کشت مستقیم باید تا برطرف شدن سرما در بهار کشت به تأخیر افتد ولی می‌توان در گلخانه اقدام به تهیه خزانه و کشت کنیم و به‌محض مساعد شدن هوا و برطرف شدن سرما نشاها به محل اصلی منتقل می‌شود. بذر بادمجان برخلاف گوجه‌فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی دارد و در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب باز هم درصد کمی از بذر جوانه زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است. به‌طوری‌که بسته به شرایط آب و هوایی و زمان لازم از بذرکاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از ۶ تا ۱۲ هفته متغیر است. بذر این گیاه کوچک و به رنگ‌های زرد یا سفید دیده می‌شود که قوه نامیه را ۶ تا ۷ سال حفظ می‌کند بذرهای دوساله دارای حداکثر قوه نامیه هستند. بعد از کاشت بذر بادمجان، در صورت رعایت کردن شرایط کشت، ظرف ۲۰ الی ۲۵ روز جوانه‌ها ظاهر خواهند شد.

پس‌ازآن که بوته‌های آن چهار برگه شدند آن‌ها را از خزانه خارج ساخته و در زمینی که قبلاً آماده ساخته‌اند روی ردیف‌ها نشاء می‌کنند. فاصله بین ردیف‌ها بایستی یک متر منظور گردد. در طول تابستان هر چهار روز یک مرتبه آبیاری ضرورت دارد. در هفته اول بعد از انتقال گیاه به گلدان برای تشویق به رشد بیشتر و توسعه ریشه دما در طول روز و شب باید ۲۴ درجه سانتی‌گراد باشد. زمانی که میوه‌ها شروع به رشد می‌کنند درجه حرارت را در طول روز ۲۲ درجه سانتی‌گراد و در طول شب ۱۹ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید. زمانی که میوه کامل شد درجه حرارت در طول روز ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد و در طول شب ۱۷ تا ۱۹ درجه سانتی‌گراد باید باشد.

میوه بادمجان از زمانی که حدود یک‌سوم آن تشکیل شده و اندازه نهائی خود را پیدا کرده باشد تا رسیدن کامل آن قابل برداشت است. میوه کاملاً رسیده پررنگ شده به مدت زیادی می‌تواند روی بوته مادری باقی بماند. بدون آن که زیاد ماندن روی بوته تغییری در کیفیت آن ایجاد کند زیاد ماندن میوه روی بوته فقط روی کمیت آن اثر می‌گذارد و کمتر می‌شود. میوه با کاسبرگ‌های بزرگ همراه است که با قسمتی از ساقه که بسیار سخت و چوبی است توأم است. بادمجان‌ها را بعد از برداشت در گلخانه رها نکنید زیرا باعث گرم شدن و کاهش کیفیت آن‌ها می‌شود. بادمجان را باید با رطوبت نسبی ۸۰ درصد و دمای ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد ذخیره کرد. بادمجان‌ها را با محصولاتی که اتیلن تولید می‌کنند (مثل گوجه‌فرنگی) ذخیره نکنید. بدن بادمجان به کم‌آبی حساس است. بنابراین اگر می‌خواهید آن را به مدت طولانی ذخیره کنید برای جلوگیری از خشکی باید آن‌ها را بپیچانید.

خواص

بادمجان در تهیه غذاهای مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد. آن در تهیه انواع ترشی به کار می‌رود. در خارج از ایران بادمجان را می‌پزند و به غذاهای مختلف اضافه می‌کنند و به مصرف می‌رسانند. در بادمجان ترکیبات زیر وجود دارد: آب ۹۳ درصد، کربوهیدرات ۴ درصد، پروتئین ۴/۱ درصد، چربی ۳/۰ درصد، مواد کانی ۳/۰ درصد و ترکیبات فیبری ۳/۱ درصد. بادمجان دارای مقدار زیادی اصلاح معدنی، به خصوص پتاسیم، گوگرد و فسفر است. همچنین دارای ویتامین‌های A و C است. ریشه بادمجان برای درمان آسم به کار می‌رود. در برگ بادمجان ترکیباتی وجود دارد که باعث ترشح بزاق می‌گردد. همچنین از برگ آن در معالجه بیماری برونشیت، آسم و بیماری‌های دستگاه مجاری ادراری استفاده می‌شود. آب‌میوه بادمجان برای درمان بیماری‌های گوش تجویز می‌گردد.

از مهم‌ترین فواید بادمجان به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:

بادمجان از دسته سبزیجات گرم و خشک است که برای بیمارانی که قند دارند بسیار مفید است

درمان نقرس یکی دیگر از خواص این میوه است.

کسانی که از یبوست رنج می‌برند می‌توانند از بادمجان در وعده‌های غذایی خود استفاده کنند.

درمان فشارخون بالا نیز با خوردن این میوه امکان‌پذیر است.

آفات و بیماری‌ها

کنه یکی از مهم‌ترین آفات بادمجان به‌خصوص در منطقه خوزستان است. سایر آفات مانند شته، عنکبوت قرمز، انواع سوسک‌ها آسیب چندانی به بادمجان نمی‌توانند وارد کنند. برای مبارزه با کنه می‌توان از انواع سموم کنه‌کش، مانند تدیون استفاده کرد. سایر حشرات مضر را می‌توان با انواع حشره‌کش‌ها کنترل نمود. بعضی از قارچ‌هایی که به گوجه فرنگی حمله می‌کنند، مانند فوزاریوم، آلترناریا و ورتیسلیوم می‌توانند در این گیاه تولید بیماری نمایند و باعث پوسیدگی و خشک شدن برگ‌ها و میوه آن شوند. برای جلوگیری از شیوع این بیماری‌ها باید اولاً بذور ضدعفونی شده کشت شوند، ثانیاً از کاشتن بادمجان در زمینی که قبلاً گوجه فرنگی و یا سیب‌زمینی در آن کشت شده است خودداری کرد و ثالثاً بوته‌ها، به‌خصوص در زمانی که کوچک هستند به‌وسیله قارچ‌کش‌ها سم‌پاشی گردند.