بیش از ۶۰ درصد از زمینهای کشاورزی در ایران دارای کمبود روی هستند و همین امر سبب کاهش ۵۰% محصولات میشود. محصولاتی که بسیار تحت تأثیر روی هستند: محصولاتی مانند غلات و میوهها (مرکبات، سیب، گلابی و هلو) میباشند. از اصلیترین دلایل کمبود روی در ایران: وجود آهک در خاکهای مزارع، pH بالا خاکها، استفاده بیش از حد از کودهای فسفاته، غلظت بالای بیکربنات و عدم استفاده از کودهای حاوی روی و غیره. بیش از ۸۰ درصد از زمینهای زراعی ایران کمتر از ۱ میلیگرم در هر کیلوگرم روی (قابل استخراج توسط (DTPA هستند، در حالی که سطح بحرانی روی در خاکهای زراعی بین ۱ تا ۷ میلیگرم در کیلوگرم است. گندم یکی از مهمترین محصولات ایران است که بیش از ۴۵ درصد پروتئین و ۵۵ درصد کالری افراد را تأمین میکند. محصولاتی که از گندم به دست میآید اگر دارای کمبود روی باشند دارای وزن کم میباشند و کیفیت محصول نیز پایین میآید.
کمبود مواد مغذی و بهویژه روی در سرزمینهای تحت کشت گندم معمول است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، نسبت مولی اسید فیتیک به روی باید کمتر از ۲۵ باشد تا عناصر غذایی (مانند نان) قابل جذب در سیستم گوارش بدن باشد. استفاده از کودهای حاوی روی در مزارع گندم این نسبت را به کمتر از ۲۵ کاهش میدهد، به طوری که عناصر موجود در نان از این گندم پخته میشود برای انسان قابل هضم است. ذرت، گندم، برنج، سویا، نخود، سورگوم، مرکبات و انگور همه به کمبود روی حساس هستند. درختان مرکبات در جنوب و شمال ایران حساس به کمبود روی در مقایسه با سایر درختان میوه مانند سیب، گلابی و هلو هستند. برخی از محصولات مقاوم در برابر کمبود روی عبارتاند از هویج، سبزیجات و جو.
این ترکیب به دلیل داشتن درصد قابل توجه مس و منگنز میتواند بهعنوان یک ترکیب مقاوم کننده گیاه در برابر بیماریهای قارچی و باکتریایی بهویژه در کشت سبزیجات گلخانهای بکار رود. بعلاوه میزان کافی عنصر روی نیز در تولید ترکیبات تنظیم کننده رشد مؤثر است و منجر به بهبود گلدهی و افزایش عملکرد خواهد شد. این کود در تولید پسته نیز کاربرد فراوانی دارد زیرا عناصر مس، منگنز و روی مؤثرترین عناصر ریزمغذی در باردهی این گیاه میباشند. میزان مصرف متوسط این کود ۰٫۵ تا ۱ لیتر در هکتار است.
نقش مس (Cu) در گیاه
مس، بهصورت کاتیون جذب گیاه میگردد. (Cu+2)یکی از اجزاء تشکیلدهنده پروتئین در کلروپلاست است و در ساخت کلروفیل و رنگدانههای گیاهی نقش دارد.
نقش منگنز (Mn) در گیاه
نقش منگنز در گیاه، مشارکت در سیستمهای ترکیبی است. بهعنوان مثال این عنصر جزئی از سیستم آنزیمی آرژینار و فسفوترانسفراز شناخته شده است. منگنز در واکنشهای انتقال الکترون در گیاه دخیل بوده و در تولید کلروفیل نیز نقش دارد. این عنصر همچنین در فعال کردن چندین آنزیم مختلف در گیاه که افزایش دهنده فتوسنتز و هورمون اکسین هستند مؤثر است. غالباً کمبود منگنز با کمبود آهن اشتباه شده چون علائم آن بسیار مشابه است.بخش عمده منگنز در برگها و ساقه وجود داشته و مقدار آن در دانه گیاهان ناچیز است.منگنز با عنصر آهن دارای اثر متقابل بوده و وجود مقادیر زیاد آن در خاک میتواند جذب و مصرف آهن توسط گیاه را تحت تأثیر قرار دهد. همین موضوع (کمبود آهن توسط منگنز) باعث تشدید مشکلات ناشی از سمیّت منگنـز در گیاه میگردد. کمبود منگنز معمولاً در خاکهای آلی و خاکهای دارای واکنش قلیایی دیده میشود. باریک و ضعیف شدن برگها و گاهی مشاهده لکههایی بر روی آن از علائم کمبود منگنز در گیاه است.
عنصر |
درصد حجمی |
روی |
۱۱ |
مس |
۸ |
منگنز |
۳۳ |
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.