بیماری لکه آجری بادام و مبارزه با آن
در ایران لکه آجری بادام (لکه آجری برگ بادام) در تربت حیدریه، ارومیه، عجب شیر، آذرشهر، قصر شیرین، قزوین، مشهد، تبریز، مراغه، کاشان، شبستر، گناباد، شیروان و اصفهان و روی بادامکوهی (reuteri Amygdalus) در خرمآباد لرستان دیده شده است. این بیماری در تمام مناطق بادام کاری استان فارس به چشم میخورد و در بیشتر مناطق بادام خیز کشور شایع است.
علائم
نشانههای لکه آجری بادام روی برگ بادام نخست بهصورت لکههایی بیشکل و سبز متمایل به زرد ظاهر میشود. بعداً سبزینه برگ در محل لکهها که معمولاً گوشهدار و با حاشیه مشخص هستند زایل شده، به رنگ زرد درآمده، بهتدریج که قارچ عامل بیماری پیشروی، رشدونمو میکند رنگ لکهها نیز از زرد به نارنجی تند و بعد به قرمز آجری درمیآید.
در این هنگام بافت برگ در محل لکهها ضخیم شده، به سمت سطح تحتانی برجسته میشود. درحالیکه در رویه بالایی برگ فرورفتگی به وجود میآید. قطر برگ در محل لکهها کلفتتر میشود و گاهی به ۲ تا ۳ برابر ضخامت برگ سالم میرسد. اواخر فصل تابستان رنگ لکههای برگ کاملاً قهوهای و سپس تیره شده، بافت برگ در این قسمتها مرده و خشک میشود. گاهی به علت پیوستن تعدادی از این لکهها، تمام پهنک برگ فاسد شده، برگ میریزد. ریزش برگهای بهشدت عفونی و لکهدار از تابستان شروع شده تا اواسط پاییز ادامه مییابد.

عامل بیماری
عامل بیماری لکه آجری بادام Polystigma amygdalinum است. قارچها جنس Polystigma روی آلو و گوجه هم ایجاد لکه قرمز میکنند. این جنس از راسته Phyllacorales و رده Pyrenomycetes است. آسک ها در پریتس بهطور مجتمع یا پیرامونی تشکیل میشوند. موقع رسیدن پریتز، پاراتیزها نازک میشوند و از بین میروند. در هر آسک هشت آسکوسپور تک سلولی بیضوی وبی رنگ تشکیل میشود. این قارچ انگل اجباری است. پیکنیدهای قارچ انجیری و پیکنیدیوسپورها نخی شکل بوده، کمی انحنا دارند. قارچ P. amigdalinum هتروتال است.
چرخه بیماری
قارچ عامل این بیماری به شکل پریتس در برگهای آلوده ریخته شده در زمین باغ زمستان گذرانی میکند. اوایل تا اواسط بهار در شرایط مرطوب و بارانی آسکوسپورهای رسیده قارچ به برگها انتقال پیدا کرده، ایجاد عفونت میکنند. دوری کمون این بیماری حدود ۳۵ روز است. پیکنیدهای قارچ در فصل رشد در برگ تشکیل میشوند و پیکنیدیوسپورهای رسیده در هوای مرطوب از منفذ پیکنید خارج میشوند.
پریتس های موجود در برگهای آلوده ریخته شده بر زمین اگر در شرایط مرطوب قرار گیرند بهتدریج کامل و رسیده شده، آسکوسپورهای آن در اوایل بهار میرسند. حداکثر رهایی آسکوسپورها ۴ تا ۵ هفته است. برای تشکیل آسکوکارپ دما باید به مدت ۱ تا ۲ ماه در حدود ۵ درجه سانتیگراد باشد.
مبارزه
• جمعآوری برگها و سوزاندن آنها در اواخر پاییز
• شخم زدن قبل از باز شدن جوانهها که سبب رو آمدن خاک عاری از برگهای آلوده و دفن شدن برگهای آلوده است.
• درختان را باید ۲ تا ۳ بار سمپاشی کرد. ابتدا زمانی که گلبرگهای درخت میریزند، بار دوم ۱۵ روز بعد و درصورتیکه شرایط جوی برای وقوع آلودگی و خروج آسکوسپورها مناسب باشد سمپاشی سوم به فاصله ۱۵ روز پس از سمپاشی دوم انجام میشود.
برای سمپاشی میتوان از قارچکشهای مسی (مثل کاسید، کوپر اویت و مخلوط بردو) بهره گرفت. زینب هم به نسبت ۲ تا ۳ در هزار مؤثر است. تریفورین با نام تجاری ساپرول به نسبت ۳ در هزار در کنترل این بیماری بسیار مؤثر است.