بیماری سفیدک پودری (نمدی) هلو و دیگر درختان هسته دار
سفیدک پودری (نمدی) هلو نخستین بار توسط مرحوم اسفندیاری در سال ۱۳۲۶ در ایران گزارش شد. سفیدک پودری هلو به شبرنگ و شلیل نیز حمله میکند. این بیماری در نهالستانهای درختان مذکور بهشدت شیوع دارد و خسارت هنگفتی به آنها وارد میسازد.
علائم بیماری
علائم سفیدک پودری (نمدی) هلو در تمام طول سال روی درختان آلوده مشاهده میشود. در اوایل بهار چند هفته پس از باز شدن برگها تا اواخر تابستان نشانه بیماری روی برگ و میوه کاملاً مشهود است. در اواخر پاییز و زمستان که درخت برگ ندارد باید سرشاخههای درخت بیمار را معاینه کرد. تشخیص بیماری در جوانهها تنها به روش رنگآمیزی و مشاهده آنها زیر میکروسکوپ میسر است.
روی برگ
سه تا چهار هفته پس از باز شدن برگ لکههای کوچک سفیدرنگ بیشکلی، در سطح رویی و گاهی زیرین برگها دیده میشوند. دو سه روز بعد برگ در محل برگها سبز کمرنگ و مایل به قهوهای میشود و نهایتاً برگ کمی چیندار میشود. برگهای پیر بندرت موردحمله قارچ قرار میگیرند و مقاومترند.
روی میوه
ایجاد لکههای گرد روی میوه که اگر میوه سبز باشد، لکه سفید و اگر میوه متمایل به قرمز باشد ایجاد لکههای زرد چرکین میکند. فعالیت قارچ روی میوههای با قطر ۱ تا ۵٫۲ سانتیمتر باعث توقف رشد و ریزش آنها میشود. در میوههایی که دیرتر موردحمله بیماری قرار میگیرند قسمتهای لکهدار میوه سخت و سفت شده و از رشد طبیعی خود بازمیمانند درنتیجه ممکن است میوهها تا اندازهای بدشکل شوند. قطر لکههای بیماری روی میوه از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است. گاهی لکهها تا نصف سطح میوه را اشغال میکنند و گاهی میوه در محل لکهها ترک برمیدارد، کمی یا زیادی آلودگی میوه به ارقام هلو بستگی دارد.
روی سرشاخه
در اواخر بهار که برگها بالغ شده و مقاوم میشوند و از سوی دیگر شدت بیماری به حداکثر خود میرسد، سرشاخهها موردحمله قرار میگیرند و از یک قشر نازک نمدی شکل که اجتماعی از ریسههای درهم پیچیده قارچ است پوشیده میشود. در فصل پاییز معمولاً در باغهای آلوده، روی درختان مبتلا، تعداد زیادی از سرشاخههای جوان آلوده که دارای تعداد زیادی نقاط تیرهرنگ هستند و ۲ تا ۳ سانتیمتر انتهایی آنها خشکیده است نظر بیننده را به خود جلب میکند.
عامل بیماری
عامل بیماری سفیدک پودری (نمدی) هلو و شلیل در بیشتر موارد Sphaerotheca pannosa است. ریسههای آن در سطح میزبان مستقر شده و مکینه های آن داخل سلولهای اپیدرم میزبان نفوذ میکنند. میسلیوم ها و اندامهای تولیدمثل غیرجنسی آن روی شاخ و برگ میزبان بهقدری زیادند که قشری نمدی شکل را به وجود میآورند. معمولاً روی گیلاس، آلبالو و گوجه وحشی clandestine Podosphaera و روی زردآلو P. tridactyla عامل سفیدک پودری هستند. میسلیوم Sphaerotheca pannosa سفیدرنگ است. ریسهها نازکاند و ۳ تا ۷ میلیمتر قطر دارند. کنیدی ها در زنجیر و روی کنیدیوفورهای افراشته به وجود میآیند.
Sphaerotheca pannosa – powdery mildew leaf symptoms
چرخه بیماری
قارچ Sphaerotheca pannosa به شکل میسلیوم در فلسهای داخلی جوانههای هلو یا در جوانههای خفته گل سرخ زمستان گذرانی میکند. برگها بهمحض خروج از جوانهها آلوده میشوند. آلودگیهای ثانوی در تمام دوره فصل رشد ایجاد میشوند. کنیدی ها با باد انتشار مییابند و اگرچه روی برگ ساره در دمای بین ۲۰ تا ۳۷ درجه سانتیگراد تندش پیدا میکنند، ولی دمای بهینه برای آنها ۲۱ درجه سانتیگراد است. حساسترین زمان آلودگی برگ ساره در شب است که رطوبت نسبی بالا و فشار اسمزی برگها کم است.
مبارزه
برای مبارزه با سفیدک حقیقی درختان میوه هستهدار میتوان از قارچکشها استفاده کرد. میزبانهای آلوده را حذف نمود یا از ارقام مقاوم بهره گرفت. حذف و انهدام بوتههای گل سرخ آلوده واقع در مجاورت باغهای زردآلو، شلیل، هلو و آلو توصیه می- شود. هرگونه عملیات باغبانی که موجب افزایش جریان هوا (در باغ و داخل تاج پوشش درختها) و کاهش رطوبت شود، در جلوگیری از بیماری و کاهش شدت آن مؤثر بوده، باید اعمال گردد. از کاراتان به نسبت یک در هزار و همچنین الوزال (گوگرد و تابل) به نسبت ۲ تا ۳ در هزار میتوان برای کنترل سفیدک حقیقی هلو استفاده کرد. حداقل باید ۳ بار سمپاشی صورت گیرد. در صورت شدت بیماری دفعات سمپاشی هفت بار به فاصله ده روز از هم دیگر نیز توصیه شده است.
از قارچکشهای جذبی مانند بنلیت (بنومیل) نیز میتوان به نسبت ۵٫۰ تا ۸٫۰ در هزار استفاده کرد. مبارزه با سفیدک حقیقی هلو (و دیگر درختان میوه هستهدار) و کنترل آن بهمحض ظهور اولین علائم بیماری نسبتاً آسان و قرین موفقیت است، درحالیکه این امر در مراحلی که سفیدک بیشتر سرشاخهها و برگهای درخت را پوشانده و پوشش آردی تشکیل داده، بسیار مشکل است. بهترین زمان سمپاشی وقتی است که گلبرگهای درخت ریخته و میوه تشکیل شده باشد. حداقل ۳ و حداکثر ۷ بار، بسته به ضعف و شدت بیماری، باید درختان مبتلا سمپاشی شوند. سمپاشی اول پس از ریزش گلبرگها و سمپاشیهای بعدی به فاصله ۱۰ تا ۱۴ روز به عمل میآیند.