شیرین بیان از جمله گیاهان دارویی و از خانواده بقولات است. بومی مناطقی از جنوب اروپا و بخش‌هایی از آسیا است. از طریق بذر و تقسیم ریشه تکثیر می‌شود. پیشینه این گیاه به چهار هزار سال قبل و بیشتر بازمی‌گردد. گیاهی علفی و چندساله است. این گیاه به دلیل داشتن ریشه‌ای شیرین به این نام مشهور شده است. ریشه این گیاه از نوع استولون می‌باشد. از ترکیبات مهم ریشه این گیاه می‌توان به آنتول اشاره نمود. طعم شیرین ریشه این گیاه نیز به دلیل داشتن ماده گیلیسریزین است. شیرینی این گیاه ۲۵ تا ۵۰ بار بیشتر از شکر می‌باشد. شیرینی این گیاه متفاوت از شکر است و طعم تندی دارد و مدت زمانی طولانی در دهان احساس می‌شود. دارای برگ‌های مرکبی است، چنانچه در هر برگ بین ۱۰ تا ۱۸ برگچه وجود دارد. دارای گل‌های زیبایی به رنگ سفید ارغوانی است. میوه نیام این گیاه حاوی ۴ تا ۶ دانه است که به رنگ قهوه‌ای یا قهوه‌ای روشن است. قسمت‌های مورداستفاده این گیاه ریشه آن است. خواص درمانی فوق‌العاده‌ای دارد طوری که در درمان بسیاری از بیماری‌های به کار می‌رود. همچنین از این گیاه برای طعم و عطر دادن به تنباکو استفاده می‌شود. در صنایع شیرینی‌پزی تهیه نبات و … نیز استفاده می‌شود.
پراکنش شیرین‌بیان گیاهی مدیترانه‌ای بوده و در جنوب شرق آسیا گسترش زیادی دارد. این گیاه از جنوب اروپا تا آسیای مرکزی میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ تا ۴۵ درجه نیمکره شمالی رویش دارد. شیرین بیان در سطوح وسیعی در کشورهای انگلیس، بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، یونان و ترکیه کشت می‌شود. در ایران نیز تقریباً در تمام شمال، شرق، غرب و مرکز کشور به‌وفور یافت می‌شود. اگرچه در بسیاری از کشورها به‌عنوان یک گیاه دارویی کشت و کار می‌شود، ولی در دیمزارهای استان کرمانشاه، ایلام و فارس و بعضی از مزارع و مناطق مرکزی ایران مانند اصفهان و اراک به‌عنوان یک علف هرز در مزارع نخود و گندم محسوب می‌شود. ریشه گیاه شیرین بیان به‌صورت پـودر، عصـاره خشـک و مایع در تجارت جایگاه ویژه‌ای دارد. عصاره ریشه شیرین بیـان دارای مقادیری گلوکز، ساکاروز، آسـپاراژین، مـواد آلبومیـدی، رزین و اسانس است. مواد مؤثر این گیاه در صنایع داروسازی، نوشابه سازی، شیرینی سازی و دخانیات مصـارف متعـددی دارد. شیرین بیان از زمان‌های باستان به‌عنوان ماده‌ای طعم‌دهنده در محصولات شیرینی‌پزی مانند شیرینی‌ها و آب‌نبات‌ها مورداستفاده قرار گرفته است. از شیرین بیان در صنعت دخانیات و تولید سیگار و ترکیبات دخانیاتی نیز به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. در محصولات دخانیاتی از شیرین بیان به‌عنوان بهبوددهنده بو و کنترل‌کننده‌ی رطوبت استفاده می‌شود. به دلیل خاصیت کف کنندگی شیرین بیان در نوشیدنی‌ها نیز به‌طور گسترده‌ای از آن استفاده می‌شود.
کاشت
شیرین بیان در خاک با بافت متوسط شنی، رسی و دارای ترکیب‌های آهکی رشد می‌کنند. منشأ این گیاه نـواحی مدیترانه‌ای است و در طول رویش به هوای گرم و آفتاب کافی نیاز دارد. ریشه این گیاه در خاک‌های شنی بـا ضـخامت زیـاد گسـترش زیـادی یافتـه و عملکـرد آن نیـز افـزایش می‌یابد. شیرین بیان در دمای ۶ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد رشـد مناسـب دارد. شیرین بیان گیاهی نورپسند است. نور کافی سبب افزایش مواد مؤثره ریشه می‌شود. ایـن گیـاه بـه آب و مـواد و عناصـر غذایی کافی نیاز دارد. در مرحلـه گلـدهی آب کـافی بایـد در اختیار گیاه قرار گیرد. شیرین بیان معمولاً در مناطقی کـه مقـدار بارندگی سالانه بین ۴۰۰ تا ۱۱۶۰ میلی‌متر می‌باشد رویش دارد. برای کاشت این گیاه باید از زمین‌های شـنی بـا لایه‌های ضخیم خاک و غنی از ترکیب کلسـیم اسـتفاده کـرد. پـی اچ خاک برای شیرین‌بیان بین ۵/۵ تا ۸/۲ مناسب است.
چون شـیرین بیـان ریشـه بلنـدی دارد بـرای کشـت آن از زمین‌هایی که از عمق زیادی برخوردارند بایـد اسـتفاده کـرد. فصل پاییز پس از افزودن کود حیوانی موردنیاز گیاهـان شـخم عمیقی (به عمق ۴۰ تا ۷۰ سانتیمتر) زده می‌شود. پـس از افزودن کود فسفره موردنیاز زمین را تسـطیح کـرده و بسـتر را برای کشت گیاه باید آماده نمود. اوایل بهار (فروردین) زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. شیرین بیان را می‌توان توسط بـذر و یـا از طریـق رویشـی تکثیر کرد. از آنجا که بذر شیرین بیـان پوسـته ضـخیمی دارد و این پوسته قوه رویشی آن را کاهش می‌دهد، قبل از کاشت باید خراش‌های مناسبی در سطح پوسته ایجاد کرد. تکثیر توسط بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌گیرد.
فاصله ردیف‌های کاشت از یکـدیگر ۶۰ سانتیمتر و عمق بذر موقع کاشت ۲ تـا ۳ سانتیمتر مناسـب است. مقدار بذر موردنیاز شیرین بیان برای هر هکتار زمین ۱۲ تا ۱۵ کیلـوگرم است. اوایل بهار (فروردین – اردیبهشت) نیز زمان مناسـبی بـرای کاشت بذر در خزانه هوای آزاد (کشت غیرمستقیم) می‌باشد. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر در خزانه ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر مناسب است. عمق بذر شیرین بیان موقع کاشت باید ۲ سانتیمتر باشد. در کشت غیرمستقیم مقدار بذر موردنیاز برای هر هکتار زمـین ۰/۵ تا ۱ کیلوگرم است. اواسـط پاییز (آبـان) هنگامی‌که ارتفاع نشـاء بـه ۲۰ تـا ۲۵ سانتیمتر رسـید آنها را بایـد در ردیف‌هایی به فاصله ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتر در زمین اصلی کشت کرد. فاصله دو بوته روی ردیف کاشت ۴۰ تـا ۵۰ سانتیمتر مناسب است. زمان مناسب برای تکثیر رویشی شیرین بیان اواسـط پـاییز (آبان) است. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتـر و فاصله دو بوته در طول دو ردیف ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتـر مناسـب است. عمق مطلوب برای کاشت قطعات ریشه‌ای متفـاوت و بـه بافت خاک و رطوبت محیط بستگی دارد. به‌طوری‌که ایـن عمق در خاک‌های سبک ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر و در خاک‌های سنگین ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر توصـیه می‌شود. تکثیـر رویشـی شیرین بیان اقتصادی‌تر است و اغلب از این روش بـرای تکثیـر این گیاه استفاده می‌شود.
چون شیرین بیان برای چند سال (۱۰ تا ۱۵ سـال) در یـک منطقه باقی می‌ماند و رشد اولیه این گیـاه بسـیار کنـد و بطئـی است ازاین‌رو آن را باید با گیاهانی به‌تناوب کشـت کـرد کـه سبب گسترش علف‌های هرز نشوند. گیاهـان وجینـی گیاهـان مناسبی برای تناوب کشت با شیرین بیان هستند. رشد شیرین بیان در سال اول رویش کند و بطئی اسـت. ازاین‌رو علف‌های هرز می‌توانند بـدون رقابـت و بـه سـرعت توسعه یابند، لذا کنترل علف‌های هرز قبل از کاشت و نیز تهیه بستر فاقد علف‌های هرز ضـرورت دارد. در سـال اول رویـش علف‌های هرز را به‌طور مکانیکی با دست یا کولتیواتـور بایـد وجین کرد. در فصل بهار به‌منظور توسعه ریشه، قبل از ریزش برگ‌ها ساقه‌های شیرین بیان را از فاصله ۱۰ سانتیمتری سـطح زمین باید قطع و از زمین خارج کرد.
چنانچه شیرین بیان به روش رویشی تکثیر شده باشد ۳ تا ۴ سال پس از کاشت، ولی اگر تکثیر توسط بذر انجام گرفته باشد ۵ تا ۶ سال پس از کاشت می‌توان ریشه آن را برداشـت کـرد. زمان مناسب بهره‌برداری ریشه اوایل پاییز تا اواخر زمستان با توجه به ویژگی منطقه رویش انجام می‌گیرد که در این زمان دارای حداکثر گلیسریزین است. برای استحصال ریشه زمین را با تراکتور یا بیل و تیشه تا عمق ۵۰ سانتیمتری شیار می‌زنند و توسط کارگر جمع‌آوری می‌شود. ازآنجاکه مواد مؤثره ریشه شیرین‌بیان در آب حل می‌شود لذا ریشه‌ها را خیلی سریع و با آب جاری باید شست. پـس از تمیز کردن پوست ریشه‌ها را باید جدا کرد، سـپس آنها را بـه قطعات ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتـری تقسـیم و خشـک نمـود. بـرای خشک کردن ریشه نباید از نور مستقیم یا درجـه حـرارت بـالا استفاده کرد. چنانچه از خشک کن‌های الکتریکی اسـتفاده شـود دمای مناسب ۴۰ درجه سانتی‌گراد است. ریشه‌های خشک‌شده ترک خورده و شکاف برمی‌دارند. عملکرد ریشـه خشـک در گیاهان ۳ ساله به ۱/۵ تا ۲ تن در هکتـار می‌رسد. نسـبت ریشه‌های تازه به خشک ۳/۵ به ۱ است.
خواص
در شیرین بیان انواع گوناگونی از موادمغذی مفید و «فلاونوئیدها» وجود دارد. شیرین بیان منبع خوبی از ویتامین B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)، B5 (اسید پانتوتنیک) و ویتامین E (توکوفرول) است. شیرین بیان از موادمعدنی‌ای مانند فسفر، کلسیم، کولین، آهن، منیزیم، پتاسیم، سلنیوم، سیلیکون و روی نیز برخوردار است. شیرین بیان مخزنی از مواد مغذی گیاهی شامل «بتاکاروتن»، «گلیسیریزین»، «گلابریدین» (glabridin)، «ازوئگوئتیدین» (isoliquiritigenin)، «تیمول»، «فنول»، «اسید فرولیک» و «کورستین» است.
۱. درمان آفت یا زخم‌های دهانی
زخم‌های آفتی مکرر و دردناک که به زخم‌های دهانی معروف‌اند، نیز با شیرین بیان بهبود می‌یابد. زخم‌های دهانی یا آفت‌ها زخم‌های غیرمسری کوچکی هستند که در بافت داخل دهان و روی لثه‌ها ایجاد می‌شوند. مطالعات نشان داده است که درمان آفت با عصاره‌ی شیرین بیان منجر به بهبود قابل توجهی در درد و التهاب در افراد شده است. مواد مفید موجود در شیرین بیان به تسریع بهبود این زخم‌ها کمک می‌کند و در تحریک مکانیسم دفاعی بدن مؤثر هستند.
۲. حفاظت از کبد
مطالعات انجام شده نتایج امیدبخشی را در مورد خواص شیرین بیان در حفاظت از کبد نشان داده است. شیرین بیان حاوی گلیسیریزین است که با کاهش میزان سمّیت در درمان بیماری‌های کبد مؤثر است و به تثبیت وضعیت عملکردی طبیعی کبد کمک می‌کند. مطالعه‌ی تحقیقاتی دیگری شواهدی را ارائه داده است که نشان می‌دهد «فلاونوئیدِ ازوئگوئتیدین» موجود در شیرین بیان از خواص آنتی‌اکسیدانی و مهارکنندگی برخوردار است که به حفاظت از سلول‌های کبدی در برابر چربی بالا، صدمات ناشی از رژیم غذایی و آسیب ایجاد شده توسط استرس «اکسیداتیو» کمک می‌کند.
۳. درمان اختلالات معده
از ریشه‌ی شیرین بیان برای تسکین مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان در موارد مسمومیت غذایی، زخم معده و سوزش سر دل می‌تواند بهبود پوشش داخلی معده را تسریع کند و موجب برقراری دوباره‌ی تعادل شود. این ویژگی به دلیل خواص ضدالتهابی و تقویت سیستم ایمنی بدن موجود در «اسید گلیسیریزیک» است. مطالعه‌ای نشان داده است که «اسید گلیسیریزیک» می‌تواند باکتری سمّی «هلیکوباکترپیلوری» (H. pylori) را مهار کند و مانع از رشد آن در روده شود. پژوهش‌هایی نیز انجام شده که نشان می‌دهد نشانه‌های بیماری افرادی که دچار بیماری زخم معده یا زخم پپتیک (peptic ulcer)، سوزش سر دل یا التهاب معده هستند با مصرف DGL بهبود می‌یابد. DGL شکل سالم‌تر شیرین بیان است که درصورت لزوم می‌توان آن را به‌صورت بلندمدت مصرف کرد.
۴. کاهش استرس
استرس طولانی‌مدت و تولید همیشگی آدرنالین و کورتیزول در طول زمان، غدد فوق کلیوی را خسته می‌کند. شیرین بیان می‌تواند به غدد فوق کلیوی کمی استراحت بدهد. عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان غدد فوق کلیوی را تحریک می‌کند و موجب می‌شود که میزان هورمون کورتیزول در بدن در سطح سالمی قرار داشته باشد.
۵. درمان رماتیسم مفاصل
عصاره شیرین بیان دارای خواص مفید برای درمان التهاب است و اثرگذاری آن در درمان رماتیسم مفاصل ثابت شده است. پژوهش‌ها نشان داده است که شیرین بیان می‌تواند در کاهش سطح «سیتوکین‌ها» (cytokin که موجب التهاب می‌شوند) و رهایی از درد و تورم مفید باشد.
۶. برطرف‌کردن علائم یائسگی و سندروم پیش از قاعدگی
ریشه‌ی شیرین بیان در درمان نشانه‌های یائسگی و سندروم پیش از قاعدگی مؤثر است. شیرین بیان سرشار از «ایزوفلاون» هاست که به حفظ تعادل استروژن و پروژسترون در بدن کمک می‌کنند. مطالعات نتایج مثبتی را در مورد اثربخشی شیرین بیان در کاهش گرگرفتگی‌های شبانه و بهبود سلامت جسمی و روانی زنان یائسه نشان داده است. شیرین بیان حاوی «فیتواستروژن» است و به افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن کمک می‌کند و در تسکین گرفتگی‌ها و ناراحتی‌های معمول در طول دوران قاعدگی مؤثر است. شیرین بیان با جلوگیری از اثرات هورمونی «آلدوسترون» (aldosterone)، در برطرف‌کردن مشکل تجمع مایعات در بدن نیز مؤثر است.
۷. پیشگیری از سرطان
شیرین بیان دارای اثرات پیشگیری شیمیایی است و در درمان انواع مختلف سرطان مؤثر است. در بعضی از روش‌های درمان چینی نیز از شیرین بیان در درمان سرطان استفاده می‌شود. مطالعات اثرات ضدتکثیری ریشه‌ی شیرین بیان را در کاهش رشد سلول‌های سرطان سینه در انسان نشان داده است. شیرین بیان دارای «فلاونوئید» هایی مانند «ازوئگوئتیدین» (isoliquiritigenin) است که به جلوگیری از سرطانی‌شدن روده‌ی بزرگ کمک می‌کند و خزان یاخته‌ای یا «آپوپتوز» (apoptosis، مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلول‌هاست) را تحریک می‌کند. درپژوهش‌ها شواهدی ارائه شده که نشان‌دهنده‌ی فعالیت ضدتوموری عصاره‌ی شیرین بیان است و نشان می‌دهد که عصاره‌ی شیرین بیان در کاهش سمّیت ایجادشده توسط داروهای شیمی‌درمانی و مهار تولید سلول‌های سرطانی مؤثر است. ولی بیماران سرطانی که «سیس‌پلاتین» درمانی (cisplatin therapy) می‌شوند، باید از عصاره‌ی شیرین بیان پرهیز کنند. عصاره‌ی شیرین بیان در درمان «پروستاتیت» (prostatitis، التهاب در غده‌ی پروستات) مزمن و سرطان پروستات نیز مفید است.
۸. کمک به درمان سندروم خستگی مزمن
شیرین بیان برای جلوگیری از عملکرد نامناسب غدد فوق کلیوی مفید است و به بهبود عملکرد کلی آن کمک می‌کند. غدد فوق کلیوی مسئول تولید هورمون‌هایی مانند کورتیزول هستند. هورمون کورتیزول در کنترل استرس در بدن نقش دارد. البته باید از مصرف بیش‌ازحد شیرین بیان پرهیز کنیم. شیرین بیان برای افرادی که باید برای مدت طولانی از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، مفید است، زیرا با اثر سرکوب‌کنندگی استروئیدها بر غدد فوق کلیوی مقابله می‌کند. شیرین بیان (به‌ویژه در طول مرحله‌ی بهبود پس از جراحی) مقاومت بدن را نسبت به استرس افزایش می‌دهد. «اسید گلیسیریزیک» موجود در شیرین بیان در افزایش سطح انرژی و کاهش علائم سندروم خستگی مزمن و «فیبرومیالژی» (fibromyalgia، یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن) مؤثر است.
۹. تقویت سیستم ایمنی بدن
شیرین بیان موجب بهبود مکانیسم دفاعی بدن می‌شود. این گیاه در بالابردن سطح «اینترفرون» (interferon) نیز مؤثر است. «اینترفرون» عاملی ضدویروسی است که همراه با «اسید گلیسیریزیک»، فعالیت سلول‌های ایمنی بدن را تحریک می‌کند و به مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌های عفونی مانند آنفولانزای A کمک می‌کند.
۱۰. درمان بیماری سل
مطالعات نشان داده است که شیرین بیان در درمان بیماری سل ریوی مؤثر است و به کاهش طول دوره‌ی درمان آن نیز کمک می‌کند. فعالیت ضدمیکوباکتری و ضدمیکروبی مواد موجود در شیرین بیان در درمان عفونت‌های ریوی مؤثر هستند و این گیاه را به عامل ضدسل اثربخشی تبدیل می‌کنند.
۱۱. درمان عفونت‌ها
شیرین بیان حاوی «اسید گلیسیریزیک» است که در درمان انواع عفونت‌های ویروسی، قارچی و باکتریایی مؤثر است. مطالعات تحقیقاتی اثر ضدویروسی شیرین بیان و مواد موجود در آن را در مهار رشد ویروس تبخال و جلوگیری از رشد بیشتر سرطان نشان داده‌اند. خواص شیرین بیان در مقابله با عفونت در درمان زونا (shingles) نیز که توسط ویروس «واریسلا زوستر» (varicella-zoster، همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان) ایجاد می‌شود، مؤثر است.
۱۲. کاهش ابتلابه آترواسکلروز یا تصلب شرایین (Atherosclerosis)
ریشه‌ی شیرین بیان دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که در حفظ کلسترول در سطح سالم مؤثر هستند. «فلاونوئیدِ گلابریدین» همراه با سایر مواد مفید موجود در شیرین بیان اثر مفیدی در جلوگیری از تجمع «لیپوپروتئین» کم‌چگالی یا کلسترول LDL دارد و به کاهش خطر ابتلابه بیماری‌هایی مانند «آترواسکلروز» کمک می‌کند.
۱۳. برطرف‌کردن اختلالات تنفسی و تمیزکردن سیستم تنفسی
مصرف شیرین بیان برای درمان مشکلات تنفسی توصیه شده است. شیرین بیان در درمان گلودرد، سرفه، سرماخوردگی، برونشیت و بیماری‌های ریوی مانند «آمفیزم» مفید است. شیرین بیان موجب رهایی از عفونت‌های تنفسی فوقانی ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز می‌شود. شیرین بیان مانند داروهای خلط‌آور عمل می‌کند و به خروج خلط و سایر مواد از نایژه‌ها و ریه‌ها کمک می‌کند. این ویژگی در تسکین اسپاسم‌های برونش مؤثر است. در مطالعات شواهدی درمورد اثر درمانی شیرین بیان در کاهش تنگ‌شدگی مسیرهای هوایی و اثرات مفید آن در درمان آسم به‌دست آمده است. مصرف شیرین بیان به‌عنوان یک مکمل خوراکی به بدن کمک می‌کند تا خلط و ماده‌ی مخاطی سالمی تولید کند. شاید به‌نظر برسد که افزایش تولید خلط برای سلامتی سیستم نایژه‌ای مضر است، ولی کاملا برعکس است. تولید خلطی تمیز و سالم موجب می‌شود که سیستم تنفسی بدون وجود ماده‌ی مخاطی قدیمی و چسبنده‌ای که مسیر آن را مسدود می‌کند، عملکرد بهتری داشته باشد.
۱۴. درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی به ویروس HIV
شیرین بیان در درمان بیماری‌های مرتبط با ویروس ایدز مؤثر است. مطالعات نشان داده است که «گلیسیریزین» موجود در ریشه‌ی شیرین بیان با کمک به تولید «بتا کموکاین‌ها» (beta-chemokine) موجب مهار تکثیر ویروس آلوده‌کننده می‌شود. شیرین بیان به جلوگیری از تخریب گلبول‌های سفید خون توسط ویروس HIV کمک و مکانیسم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
۱۵. کمک به سم‌زدایی بدن
شیرین بیان دارای ویژگی‌های ملین است و در سم‌زدایی روده‌ی بزرگ و خون مؤثر است. مطالعات پژوهشی نشان داده است که ماده‌ی dehydroglyasperin موجود در عصاره‌ی شیرین بیان در تحریک سم‌زدایی فاز ۲ و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مفید است که در دفع مواد زائد سمّی و خطرناک از بدن نقش دارند.
۱۶. افزایش باروری زنان
چای شیرین بیان در درمان مشکلات باروری زنان که ناشی از بی‌نظمی‌های هورمونی مانند تخمدان پلی‌کیستیک است، مؤثر است. شیرین بیان ترشح هورمون استروژن را منظم می‌کند و برای درمان مشکلات باروری زنان مفید است. شیرین بیان در طبیعی‌کردن قاعدگی‌های نامنظم مؤثر است، موجب منظم‌شدن تخمک‌گذاری می‌شود و به لقاح تخم و رشد جنین کمک می‌کند. در مطالعات زیادی بیان شده که شیرین بیان به کاهش سطح تستوسترون سرمی در زنان کمک می‌کند و این ویژگی شیرین بیان را به گزینه‌ی مؤثری برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک و «هیرسوتیسم» (hirsutism، افزایش موهای زائد) تبدیل می‌کند.
۱۷. درمان چاقی
عصاره‌ی شیرین بیان در جلوگیری از چاقی نیز مؤثر است. عملکرد ضدچاقی روغن «فلاونوئید» موجود در شیرین بیان، کاهش قابل‌توجهی را در بافت چربی شکم و سطح تری‌گلیسیرید بدن نشان داده است.
۱۸. مراقبت از پوست
شیرین بیان التیام‌دهنده بسیار خوبی برای پوست است و در درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، بیماری پای ورزشکاران (athlete’s foot، عفونت مسری قارچی پوست پا) و «پسوریازیس» مفید است. شیرین بیان به‌دلیل خواص ضدباکتریایی خود درمان پوستی مؤثری است و استفاده از ژل‌های موضعی حاوی شیرین بیان برای درمان اگزما توصیه شده است. مطالعات نشان داده که استفاده‌ی موضعی از عصاره‌ی شیرین بیان به تسکین تورم و خارش پوست در بیماری‌های پوستی نیز کمک می‌کند. عصاره‌ی شیرین بیان از خاصیت روشن‌کنندگی پوست برخوردار است و به محافظت دربرابر «اریتمای» (erythema، سرخ شدن پوست به‌دلیل هیپرامی در مویرگ‌های موجود در لایه‌های زیرین) ناشی از اشعه ماورا بنفش، کاهش التهاب و بهبود قرمزی پوست صورت نیز کمک می‌کند.
۱۹. درمان هپاتیت
شیرین بیان در درمان ویروس هپاتیت B مزمن نیز مؤثر است. شیرین بیان به سرکوب ترشح آنتی‌ژن هپاتیت B کمک می‌کند و کارایی و عملکرد کبد را بهبود می‌دهد.
۲۰. درمان زخم معده یا پپتیک
براساس مطالعات تحقیقاتی گوناگون، شیرین بیان گلیسیریزین زدایی‌شده (فاقد اسید گلیسیریزیک) در درمان زخم معده مؤثر است. براساس این مطالعات عصاره‌ی شیرین بیان روی زخم‌های پپتیک اثرات درمانی دارد، بدون اینکه هیچ‌گونه عوارض جانبی مانند تورم، عدم تعادل الکترولیت، فشار خون بالا یا افزایش وزن را در افراد مورد آزمایش ایجاد کند.
۲۱. مراقبت از موها
شیرین بیان با کاهش ترشح چربی و جلوگیری از ایجاد شوره‌ی سر در حفظ موهای سالم مؤثر است. شیرین بیان به مهار افزایش هورمون «دی‌‌هیدروتستوسترون» کمک و رشد موها را تحریک می‌کند.
۲۲. کاهش افسردگی
در مطالعات شواهدی به دست آمده است که نشان می‌دهد ترکیبات شیرین بیان در مقابله با افسردگیِ قبل و بعد از یائسگی در زنان مؤثر است. شیرین بیان دارای موادمعدنی ضروری مانند منیزیم، کلسیم و بتاکاروتن و همچنین فلاونوئیدهای مفیدی است که به مقابله با افسردگی کمک می‌کنند.
۲۳. کمک به سلامت دهان و دندان
عصاره‌ی شیرین بیان در جلوگیری و درمان پوسیدگی دندان و ورم و التهاب لثه مؤثر است. ویژگی ضدمیکروبی شیرین بیانِ گلیسیریزین زدایی‌شده برای مقابله با «استرپتوکوک موتانس» (Streptococcus mutans، باکتری‌ای که مهم‌ترین عامل پوسیدگی دندان است) مفید است و از تشکیل زیست‌لایه (biofilm، اجتماعی از سلول‌های میکروارگانیسمی که به سطحی متصل می‌شوند) و پلاک‌های دندانی جلوگیری می‌کند. به‌دلیل اثرات ضدباکتریایی محافظتی، از عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان به‌طور گسترده‌ای در تولید محصولات بهداشت دهان و دندان مانند خمیردندان و دهان‌شویه استفاده می‌شود.
۲۴. رفع اختلالات عصبی
شیرین بیان در درمان اختلالات عصبی مانند فلج بل (Bell’s palsy، بیماری‌ای که در آن عضلات صورت به‌صورت ناگهانی و موقتی فلج می‌شوند) و بیماری لایم مؤثر است. شیرین بیان به جلوگیری از جریان غیرارادی اشک و سایر مشکلات عصبی مانند فلج در بیماران مبتلابه فلج بل کمک می‌کند.
۲۵. افزایش سلامت قلب و عروق
ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ی شیرین بیان در جلوگیری از استرس قلبی-عروقی در بیماران دیابتی مؤثر است. «فلاونوئید گلابریدین» که در ریشه‌ی شیرین بیان وجود دارد به محافظت از عروق در شرایط بالا رفتن سطح گلوکز کمک می‌کند، از تشکیل پلاک در شریان‌ها جلوگیری می‌کند و جریان بدون وقفه‌ی خون را در بیماران دیابتی ایجاد می‌کند.
۲۶. بهبود عملکرد شناختی
مطالعات شواهدی را به دست آورده است که نشان‌دهنده‌ی اثر «گلابریدین» (از ترکیبات موجود در عصاره‌ی شیرین بیان) در محافظت از نورون‌ها در بیماران دیابتی است. «گلابریدین» به جلوگیری از اختلالات شناختی کمک می‌کند و در بهبود عملکردهای یادگیری و حافظه در بیماران دیابتی مؤثر است. «آمورفروتین» (amorfrutins) موجود در شیرین بیان دارای اثرات ضد دیابت و ضدالتهابی است که به کاهش قند خون، جلوگیری از ایجاد مقاومت به انسولین و پیشگیری از ابتلابه دیابت نوع ۲ کمک می‌کند.
۲۷. جلوگیری از نفروپاتی دیابتی
مطالعات نشان داده است که شیرین بیان بوداده، در درمان «نفروپاتی» دیابتی مؤثر است. در «نفروپاتی» دیابتی کلیه‌ها درنتیجه‌ی دیابت طولانی‌مدت آسیب می‌بینند. اثر مهارکنندگی شیرین بیان به جلوگیری و درمان علائمی مانند «گلومرولواسکلروز» (glomerulosclerosis) که می‌تواند منجربه «نفروپاتی» دیابتی ناشی از دیابت طولانی‌مدت شود، کمک می‌کند.
موارد احتیاطی و عوارض جانبی
شیرین بیان حاوی اسید گلیسیریزیک است که در برخی موارد می‌تواند منجربه بروز عوارض جانبی شود. این عوارض شامل خستگی جسمی، بی‌نظمی‌های قاعدگی، تورم و اختلالات کلیوی است. البته شیرین بیانِ فاقد اسید گلیسیریزیک (که به آن شیرین بیان گلیسیریزین زدایی‌شده نیز گفته می‌شود) عوارض جانبی کمتری دارد.
تجمع مایعات (fluid retention) و اختلالات متابولیسمی: در برخی مطالعات افرادی که مقدار زیادی ریشه‌ی شیرین بیان را در دوره‌ای دوهفته‌ای مصرف کردند، دچار تجمع مایعات و اختلالات متابولیسمی شدند.
فشارخون بالا و اختلالات قلبی: شیرین بیان می‌تواند در بعضی افراد منجربه فشار خون بالا و عوارض قلبی مانند آریتمی قلبی و نارسایی احتقانی قلب شود. افرادی که دچار فشار خون بالا یا اختلالات قلبی هستند، باید درمورد مصرف شیرین بیان بااحتیاط عمل کنند. کودکان زیر ۱۰ سال پس از مصرف بیش‌ازحد شیرین بیان به دلیل فشارخون بالا بستری شده‌اند.
مشکلات هورمونی: شیرین بیان اثری استروژنی در بدن دارد و می‌تواند مشکلات و بیماری‌های حساس به هورمون مانند سرطان پستان، فیبروئیدهای رحمی (توده‌های غیرسرطانی و خوش‌خیمی که در ناحیه‌ی رحم رشد می‌کنند) و سرطان تخمدان را بدتر کند.
بارداری و شیردهی: مصرف بیش‌ازحد شیرین بیان در طول دوران بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است منجربه عوارض مرگباری مانند زایمان زودرس یا سقط جنین شود. سازمان غذا و داروی آمریکا به زنان باردار و شیرده توصیه کرده است که از مصرف تمام اشکال شیرین بیان پرهیز کنند.
عوارض جنسی: شیرین بیان می‌تواند بر سطح هورمون تستوسترون در مردان اثر بگذارد و میل جنسی آنها را کاهش دهد.
تداخلات دارویی: ممکن است که شیرین بیان با داروهای «دیورتیک» (ادرارآور) تداخل پیدا کند.
هیپوکالمی (Hypokalemia): مصرف بیش‌ازحد عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان یا تداخل آن با داروهایی که میزان پتاسیم در بدن را کاهش می‌دهند، موجب پایین‌آمدن سطح پتاسیم بدن به میزانی خطرناک و ضعف عضلانی می‌شود. این وضعیت «هیپوکالمی» (hypokalemia) نام دارد. سطح بسیار پایین پتاسیم موجب بروز مشکلاتی در اعصاب می‌شود که می‌تواند منجربه عوارض عضلانی مانند «هیپرتونی» (hypertonia) شود.
کورتیکواستروئیدها (کورتون، Corticosteroids): گاهی شیرین بیان با «کورتیکواستروئید» هایی مانند «پردنیزون» (prednisone) تداخل پیدا می‌کند و بر سطح هورمون کورتیزول (که مسئول کنترل استرس در بدن است) اثر می‌گذارد.
