زرین گیاه یکی از گیاهان دارویی با خواص بسیار زیاد است که در جنوب شرقی آسیا به‌وفور رشد می‌کند. این گیاه در ایران با نام‌های آغ باش، گل باغچق و … نیز شناخته می‌شود. زرین گیاه یکی از گیاهان اندمیک و منحصر به فرد منطقه زاگرس است. زرین گیاه چندساله بود و از تیره نعناییان می‌باشد. در مناطق استپی و نیمه استپی، مناطق کوهستانی، مکان‌های سردسیر و سنگلاخی با ارتفاع ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ متر و بارندگی حداقل ۳۰۰ میلی‌متر در سال به چشم می‌خورد. این گیاه نیمه چوبی است و به ارتفاع ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر رشد می‌کند. پراکنش این گیاه در ایران در منطقه مرکزی ایران در منطقه ایران و توران، در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری در ارتفاعات خوانسار، سمیرم، فریدن، فریدون‌شهر مشاهده می‌شود. ساقه‌ها چوبی متعدد و به‌صورت ایستاده یا کمی منشعب هستند، برگ‌ها تخم‌مرغی شکل و دندانه‌دار بوده و گیاه گل‌های سفید مایل به زردی تولید می‌کند که به‌صورت خوشه‌های انتهایی می‌باشند. طول بذر ۴ میلی‌متر، عرض بذر ۱/۲۵ میلی‌متر، قطر بذر ۱/۰۷ میلی‌متر است. ارتفاع این گیاه بین ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر است. گل‌دهی از اواسط بهار تا اوایل تابستان است. زرین گیاه دارای اسانس، فلاونوئید، دی ترپن، تانن و اسیدهای فنولی است که هر کدام از این ترکیبات خواص دارویی را در این گیاه ایجاد می‌کنند.
کاشت
زرین گیاه از طریق بذر تکثیر می‌شود. بذر این گیاه به رنگ قهوه‌ای می‌باشد. در کشت بذری پس از تهیه بذر آن را به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کنید و سپس بکارید. پس از کاشت بذر لایه نازکی خاک نرم و کود بر روی آن بریزید. تا زمان جوانه‌زنی سطح خاک را مرطوب نگه‌دارید. پس از مدت‌زمانی بذر جوانه می‌زند و گیاه رشد خود را آغاز می‌کند. فاصله کاشت بذر زرین گیاه بین ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر است. عمق کاشت بذر زرین گیاه بین ۰٫۵ تا ۲ سانتیمتر است. زرین گیاه برای رشد به خاک حاصلخیز و غنی نیاز دارد. در گستره وسیعی از خاک‌های شنی، لومی، کوکوپیت کشت می‌شود. خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد. دمای ایده آل برای رشد این گیاه ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. دمای نواحی کوهستانی و سردسیر را می‌پسندد. زرین گیاه به آبیاری کم و درعین‌حال مرطوبی نیاز دارد.
خواص درمانی
از برگ و گل این گیاه استفاده می‌شود. این گیاه به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم جهت رفع دردهای روماتیسمی و دردهای مفصلی به کار می‌رود. وجود ترکیبی به نام Spinal-z و زانتو میکرول در برگ‌های زرین گیاه مسئول اصلی خاصیت ضدسرطانی این گیاه دارویی است. اجزاء اصلی این گیاه شامل لیمونین، الکل پریلیل، کاریوفیلین، فلاونوئید زانتومیکرول می‌باشد. زرین گیاه دارای خواص ضد سرطان است و در درمان درد مفاصل و روماتیسم، تقویت حافظه، درمان بیماری ام اس، درمان سرگیجه، کاهش تب و … به کار می‌رود. این گیاه همچنین خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی دارد. زرین گیاه یک گیاه دارویی بسیار باارزش و بی‌نظیر می‌باشد و به همین دلیل موردتوجه افراد بسیاری قرار گرفته است. لیمونن که یکی از اجزای اصلی اسانس زرین گیاه می‌باشد. به‌عنوان یک مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، ضدتومور، ضدویروس، باکتری‌کش، عامل پیشگیری‌کننده از سرطان، ضدکاندیدیا، خلط‌آور، مهارکننده رشد قارچ‌ها، ضداسپاسم و مسکن مؤثر است. ژرانیول نیز یکی از ترکیباتی است که در اسانس زرین گیاه وجود دارد و سبب ممانعت از رشد و سنتز پلی آمین ها در سلولهای سرطانی انسان شده است.
