بیماری ویروس موزاییک گوجه فرنگی / بیماری ویروس موزاییک توتون (Tomato mosaic –Tobacco mosaic)

عامل بیماری: (Tobacco mosaic virus (TMV) -Tomato mosaic virus (ToMV

این دو بیماری دارای علائم و نشانه‌های شبیه به هم هستند و دامنه میزبانی یکسانی دارند از این رو اغلب باهم موردبررسی قرار می‌گیرند.

علائم بیماری

ویروس باعث ایجاد علائم موزاییک و گاهی نکروز در برگ می‌شود. روی میوه‌های مبتلا به موزاییک زرد و قرمز، لکه یا حلقه‌های زرد یا سبز در میوه‌های قرمز گوجه فرنگی دیده می‌شود. سوختگی قهوه‌ای رنگ (نکروز) قسمت‌های داخلی گوشت میوه، خصوصاً در محل اتصال به دم میوه ایجاد می‌گردد. نکروز خاکستری رنگ بر روی پوست میوه به حالت تاولی مشاهده می‌شود. گیاهان جوان حساس‌تر هستند و آلودگی در این مرحله باعث می‌شود علائم بیماری را به‌طور شدیدی ظاهر شوند. آلودگی در مرحله بعدی و بلوغ زایشی گیاه خفیف‌تر و کم زیان‌تر است. بذر و بقایای گیاهی موجود در خاک از منابع آلودگی هستند. از میزبان‌های ویروس موزاییک توتون، گوجه فرنگی، تنباکو، بادنجان و فلفل را می‌توان نام برد.

شرایط گسترش بیماری

ویروس موزاییک دارای دامنه میزبانی وسیعی از جمله بسیاری از گیاهان زراعی و علف‌های هرز است. این ویروس از طریق ماشین‌آلات و کارگران از گیاهان آلوده به بیماری به گیاهان سالم انتقال می‌یابد. همچنین بقایای گیاهی آلوده از محصول قبلی می‌تواند سبب ایجاد بیماری در گیاه گوجه جدید شود. حشرات نیز می‌توانند سبب انتقال بیماری شوند. بذرهای گوجه فرنگی می‌تواند ویروس را منتقل کند.

کنترل بیماری

چنانچه ویروس TMV/TOMV مزرعه‌ای را آلوده کند دفع آن بسیار مشکل خواهد بود؛ بنابراین وجود این ویروس در بقایای گیاهی و نیز در سیگار امری عادی بوده و احتمالاً کشاورزان سیگاری خصوصاً در هنگام نشاکاری، گوجه فرنگی و بادنجان و فلفل می‌توانند آن را به بوته‌های سالم منتقل نموده و به پراکنش گسترده بیماری TMV تأثیر بگذارند.

لذا تهیه بذر اصلاح شده و ثبت شده و دارای مجوز کنترل گواهی بذر که تحت نظارت موسسه کنترل و گواهی بذر کشور انجام شده این موضوع به حداقل تقلیل پیدا می‌کند.

اجتناب از کاشت گوجه فرنگی در زمین‌هایی که محصول قبلی به بیماری موزاییک آلوده بوده است

رعایت بهداشت کارگران و تجهیزات

کشت مستقیم می‌تواند باعث کاهش گسترش ویروس شود.