انار (Punica granatum) گیاهی است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری پرورش می‌یابد و بنابر شواهد موجود انار بومی ایران و کشورهای هم‌جوار است. دانه‌های آن در بخش صادرات غیرنفتی و در بین محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی محصولی بی‌رقیب می‌باشد.
سفید شدن آریل‌های انار هر ساله خسارت زیادی به باغداران وارد می‌کند. به همین دلیل به‌عنوان یک مسئله مهم مطرح و رفع آن جهت جلوگیری از خسارت‌های وارده به باغداران و صادرکنندگان موردتوجه جدی واقع شده است. عارضه دانه سفیدی انار، به علت تخریب و تغییر در ترکیب آنتوسیانین های موجود در آریل انار به وجود می‌آید. با بروز این عارضه، رنگ آریل از قرمز تیره به سفید کرمی تا قهوه‌ای سوخته تغییر می‌کند و شکاف و حفره‌هایی در غشاء و بافت آریل ایجاد می‌شود که این بافت را دفرمه کرده و کیفیت میوه و طعم آن را نامطلوب می‌کند.
مهم‌ترین عوامل بروز این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اثرات آب‌وهوایی و خشک‌سالی‌های پی‌درپی
وزش بادهای گرم در طول تابستان و تابش مستقیم خورشید و متعاقب آن افزایش میزان تبخیر و تعرق و همچنین آنتوسیانین موجود در میوه‌ها در برابر حرارت ناپایدار می‌باشند.
عناصر ریزمغذی مانند روی و آهن نقش مؤثر در حفظ آنتی‌اکسیدان‌ها مانند اسید اسکوربیک و به دنبال آن افزایش میزان آنتوسیانین دارند؛ بنابراین کاهش مقدار آن‌ها می‌تواند باعث بروز علائم سفیدی دانه‌های میوه شود.
همچنین کلسیم نیز در افزایش پایداری آنتوسیانین در برابر دماهای بالا نقش مؤثری دارد. پس توصیه می‌گردد از کودهای غنی از این عنصر هم استفاده شود.
همچنین در زمینه بروز این عارضه، تأخیر در برداشت میوه رسیده انار، نگهداری انار در سرمای شدید، طولانی بودن دوره آبیاری، کمبود آب بعد از کوددهی و مسن بودن درخت انار اشاره کرد. البته برای توضیح هر یک از عوامل فوق توجه شما را به ادامه این مطلب جلب می‌کنم.
تأخیر در برداشت میوه رسیده انار
تأخیر در برداشت انارهای رسیده موجب می‌شود دانه‌های انار به رنگ روشن تا قهوه‌ای شوند. کاهش میزان سنتز آنتواکسیدان‌ها و افزایش میزان تخریب آن‌ها در اواخر دوره رشد میوه انار، از شدت رنگ‌دانه‌ها کاسته و موجب عارضه سفیدی دانه می‌شود.
نگهداری انار در سرمای شدید
درصورتی‌که میوه انار در انبار و یا سردخانه، در دمایی کمتر از دمای مطلوب نگهداری شود، آنتوسیانین‌ها به‌سرعت تجزیه شده و آریل‌ها به رنگ روشن تا قهوه‌ای درمی‌آیند.
طولانی بودن دوره آبیاری
انار نسبت به کمبود آب حساس است و برای تولید با مقدار و کیفیت مطلوب، دوره آبیاری درخت انار باید به‌موقع و منظم باشد. لذا در مناطقی که آب‌وهوای گرم‌تر و تبخیر بیشتر دارند، باید دوره آبیاری کوتاه‌تر باشد. انار در دو ماهه اول تابستان به آب بیشتر و دوره آبیاری کوتاه‌تری نیاز دارد.
کمبود آب بعد از کوددهی
مصرف کودهای شیمیایی هرچند رشد درخت را بیشتر می‌کند ولی در چنین شرایطی، نیاز آبی درخت افزایش می‌یابد و در صورت عدم تأمین آب کافی، دانه‌ها دچار نوعی سوختگی شده و عارضه دانه سفیدی در آن‌ها حادث می‌شود. لذا قبل از استفاده از کودهای شیمیایی، به‌ویژه ازت و فسفر، مقدار آب قابل‌دسترس برای آبیاری درخت باید مدنظر و موجود باشد.
مسن بودن درخت انار
در درختان انار مسن و قدیمی، به علت اینکه بافت آوندی آن‌ها چوبی شده است، انارهایی که در بالا و سرشاخه‌ها قرار دارند دچار عارضه دانه سفیدی می‌شوند. هرس صحیح این‌گونه درختان، در کاهش دانه سفیدی آن‌ها مؤثر است.
نکته حائز اهمیت این است، درصورتی‌که دانه‌های میوه سفید شده است و زمان برداشت محصول نزدیک است نمی‌توان بهبودی را برای میوه‌های سفید شده در نظر گرفت، اما با روش‌های پیشگیری و اعمال درست از مواد مغذی، آبیاری منظم، از بین بردن شاخه‌هایی که در اثر نور خورشید آسیب دیدن و استفاده از پوشش‌های ضدنور خورشید، جوان‌سازی درختان و همچنین برداشت در زمان درست، خسارت ناشی از این عارضه را به حداقل رساند.
