آشنایی با گیاه زینتی اسپارمانیا (کرکژی)
نام فارسی اصیل: کُرکَژی (کرک = پرز + کژ = ابریشم) اشاره به کرکهای نرم و ابریشم مانند آن دارد.
فارسی رایج: اسپارمانیا
نام انگلیسی: Indoor time tree
نام علمی: Sparmannia africana
اسپارمانیا بومی کاپ است. ارتفاع آن در پایههای مسن در آپارتمان به بیش از دو متر میرسد. برگهای آن دائمی، قلبی شکل، کرک دار و به رنگ سبز روشن است. گلها به رنگ سفید که در وسط آنها تودهای از پرچمهای طلاییرنگ دیده میشود. فصل گلدهی آن از فروردین تا خردادماه است. در فصل تابستان میتوانیم آن را در بیرون ساختمان بگذاریم.
روش نگهداری
نور: اسپارمانیا را باید زمستان در جای کاملاً نورگیر یعنی جلوی پنجرهای که را به آفتاب و بدون پرده هست بگذاریم و یا مکانهایی که انعکاس نور آنها زیاد است قرار بدهیم تا بتواند بیشترین استفاده را از نور ببرد. ولی در تابستان مخصوصاً وقت ظهر که شدت نور زیاد است، بهتر است آن را جایی که شدت نور کمتری دارد قرار بدهیم.
دما: این گیاه هوای ملایم و معتدل را میپسندد. دمای مناسب روز برای آن ۲۱ ـ ۱۸ و در شب ۱۳ ـ ۱۰ درجه سانتیگراد است.
آب: آبیاری هر گیاهی بستگی به نوع آن و شرایط محیطیاش دارد. اسپارمانیا به مقدار زیادی آب احتیاج دارد و خاک گلدون آن همیشه باید مرطوب باشد و هیچوقت نباید خاکش خشک شود و بهمحض اینکه خاکش خشک شد، باید آن را دوباره آبیاری کنیم.
رطوبت: گیاه به رطوبت نسبی نیاز دارد. هر چند روز یکبار باید با آب افشان آن را آب اسپری کرد (البته سعی کنیم آن را خیس نکنیم). نکتهای که باید توجه کنیم این است که آب را صبح و ظهر که هوای خانه گرم است بپاشیم (اگر عصر و شب این کار را بکنیم، آب روی گیاه باقی میماند و تبخیر نمیشود).
تکثیر (قلمه): در بهار ساقهای از گیاه را جدا کرده و در مخلوط ماسه و پیت ماس یا ماسه خالص قرار میدهیم. ریشهدار کردن قلمههای ساقه از شاخههای چوبی و سخت شده در بهار.
کود: ۲ گرم کود تقویتی را در یک لیتر آب حل میکنیم و از فروردین تا مهرماه، هر هفته یکبار به گیاه میدهیم (البته خاک گلدان باید قبل از کوددهی مرطوب باشد).
نوع خاک: مخلوطی از خاک باغچه و خاکبرگ (خاک لیمونی قوی).
تعویض گلدان و یا دوباره کاری در همان گلدان: گلدان را در بهار آبیاری و گیاه را خارج کنید. خاکهای اطراف ریشه را کنار زده، ریشه را هرس کرده و گیاه را مجدداً در همان گلدان با خاک نو کشت دهید و در سایه نگهداری کنید. در دو روز اول از آبیاری خودداری نمایید.
عوارض و درمان
برگها جدید یا ظاهر نمیشوند یا میریزند: به تغذیه مصنوعی احتیاج دارد. هر دو هفته یکبار انجام شود.
برگها زرد و ساقهها بلندند: نور کافی نیست. گیاه را به محل پرنورتری ببرید. گیاه را به محل پرنورتر ببرید.
رنگ برگها شفاف شده و میریزند: هوا سرد است. گیاه را به محل گرمتری ببرید. در شبهای سرد گیاه را کنار پنجره نگذارید. گیاه را به محل گرمتری ببرید. در شبهای سرد نزدیک شیشه قرار ندهید.
برگها لوله شده و خشک میشوند: هوا خیلی گرم است. گیاه را به محل خنکتری ببرید و غبارپاشی کنید.
برگها دارای سفیدکاند: آبیاری بیشازاندازه و خاک باتلاقی شده است. در فاصله بین دو آبیاری بگذارید سطح خاک خشک بشود. سوراخ کف گلدون را چک کرده و در ضمن آب زیر گلدونی را خالی کنید.
برگها میریزند: گیاه تشنه است. یک ربع آن را داخل تشت پر از آب بگذارید. غبارپاشی در سایه فراموش نشود. آبیاری را تنظیم کنید.
زخمهای پنبهای سفیدرنگی در سطح پایینی و بغل دم برگ دیده میشود: علت آن حشره آفت است. با پنبه آغشته به سم زخمها را خیس کنید یا هر دو هفته یکبار با سم حشرهکش آن را سمپاشی کنید.
نقاط زنگ شکل روی برگها ظاهر میشوند: به خاطر مواد براقکننده است. از آنها استفاده نکنید. با پارچه مرطوب و غبارپاشی برگها را تمیز کنید.
برگها قهوهای و زخمهای سوخته روی آنها دیده میشود: علت آن غبارپاشی در آفتاب است و یا به خاطر نور مستقیم آفتاب است. گیاه را به محل کمنورتری ببرید و غبارپاشی را در سایه انجام بدهید.