آشنایی با درخت انار (Punica granatum)
نام انار: Pomegranate
نام علمی: Punica Granatum
نام خانواده (تیره): Punicaceae
بومی منطقه: پراکنش جهانی اینگونه مناطق مدیترانهای اروپا، آفریقا و آسیا، آناتولی، افغانستان، پاکستان و در ایران نمونههای خودرو آن (گرگان)، بندر گز، مازندران (بابلسر، چالوس) گیلان (بین آستارا و رشت) و ارسباران است.
در حدود بیست نوع مختلف انار که شامل واریته های بسیار متنوعی میباشد در دنیا موجود است. انار از گیاهان بومی ایران بشمار میآید و امروزه بهصورت وحشی در کلیه سواحل دریای شمال و نقاط استپی معتدل نظیر جنگلهای غرب در لرستان، کردستان، بختیاری و فارس میروید. ایرانیان از حدود سه هزار سال پیش با کشت انار آشنایی داشتند و با کشت مداوم آن در نقاط مختلف و مساعد آن را بهصورت اهلی درآورده و با سلکسیون های متعدد موفق به کشت ارقام پر محصول و مرغوب تجاری در کلیه مناطق از جمله در نواحی حاشیه کویر مرکزی ایران شدند. بهگونهای که هماکنون شهرهای مستقر در این مناطق از عمدهترین مراکز استقرار باغات انار میباشند.
مشخصات گیاه
درختی است خزان کننده که حداکثر ارتفاع آن ۶ متر و شاخهها چهاروجهی (چهارگوشه) گاهی خاردار.
برگ
برگها به طول ۳ تا ۶ سانتیمتر و به عرض ۱ تا ۳ سانتیمتر، سرنیزهای، با واژ تخممرغی، بدون کرک، کامل.
گل
گلها به قطر ۳-۴ سانتیمتر، لوله کاسه گل چرمی قرمز، دندانههای کاسه گل سرنیزهای، نوک تز، گلبرگها به طول ۲ الی ۳ و به عرض ۱ الی ۲ سانتیمتر و بهندرت سفید و بیبو.
میوه
میوه به قطر ۵ تا ۸ سانتیمتر، قرمز شونده – قهوهای، با بخش گوشتی ارغوانی، زرد یا سفید، ترش و در نوع کاشته شده شیرین.
روش ازدیاد گیاه
ازدیاد انار به روش بذر فقط برای کارهای تحقیقاتی است. میتوان انار را با استفاده از قلمه یا با خوابانیدن تکثیر نمود. قلمههای چوب نرم انار را میتوان در تابستان گرفت زیرا در این زمان بسیار آسان ریشه دهی میکنند. قلمههای چوب سخت نیز در زمستان گرفته میشود. بهر حال رشد آن از بذر نیز بسیار آسان است اما نمیتوان انتظار داشت که نهالها شبیه گیاه مادری باشد. به دلیل پاجوش فراوان در جوانی هرس این درخت و حذف پاجوشها باید از سال سوم بهطور مستمر انجام گیرد. تا اسکلت اصلی درخت حفظ شود. درختان انار عمدتاً بهصورت چند تنه تربیت میشوند. در تربیت و هرس درختان انار هماکنون سعی در جلوگیری بر افزایش ارتفاع درختان و تربیت آنها تا ارتفاع حداکثر ۳ متر به جهت سهولت در برداشت محصول و افزایش سایهانداز درخت بهمنظور جلوگیری از آفتابسوختگی میوه آن میباشد. جهت حفظ ارتفاع درخت سربرداری سالیانه پس از سال ششم الزامی است.
کاربرد
این درخت در فضای سبز خانگی بسیار جذاب بوده و در بحث کاربردهای زینتی نیز ارزشمند است. انار سرشار از آنتیاکسیدان بوده و دارای مقادیر زیادی ویتامین C و پتاسیم است. کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، کاهش خطر سرطان، بخصوص سرطان پروستات و پستان، کاهش کلسترول خون، جلوگیری از آسیب دیدن سلولها، کمک به سلامت لثهها از مزایای مصرف انار است. در صنایع داروسازی، آرایشی- بهداشتی و صنایع غذایی نیز بسیار مفید است.
نیازها
در خاکهای رسی قابلنفوذ، عمیق و با رطوبت کافی را ترجیح میدهد. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطرهای ۹۰ درصد راندمان آبیاری چیزی حدود ۵۰۰۰ مترمکعب در هر هکتار در طول سال برآورد میشود. نیاز درخت انار به کلسیم زیاد است، بنابراین حدود ۵۰ کیلوگرم کود آهکی بهصورت Cao در هر هکتار باید به زمین اضافه شود.