بذر گل حسن یوسف مرجانی

حسن یوسف با نام علمی Solenostemon scutellarioides در گروه گیاهان آپارتمانی برگ رنگی و دارای 150 گونه است. حسن یوسف برای کاشت در گلدان، باغ و باغچه بسیار مناسب است و چشم انداز بسیار زیبایی به وجود می‌آورد و درصورتی‌که زمستان در معرض سرما نباشد به‌صورت چندساله رشد می‌کند. حسن یوسف‌ها به خاطر زیبایی رنگ برگ‌هایشان هم درون آپارتمان و هم در بیرون در ردیف گیاهان پرارزش و دوست داشتنی قرار می‌گیرند. وجه تمایز حسن یوسف با بسیاری دیگر از گیاهان خانگی برگ‌های رنگارنگ آن است که می‌تواند در بین گیاهان دیگر متمایز باشد. جلوه این گیاه به برگ‌های زیبای آن است؛ بنابراین در داخل خانه باید در محل روشن نگهداری شود تا برگ‌ها رنگ خود را حفظ کنند.

حسن یوسف مرجانی گلی زیبا و زینتی است. یکی از گونه‌های حسن یوسف است. از گیاهان آپارتمانی پرطرفدار می‌باشد که رشد آسانی دارد. گیاهی دائمی است ولی اگر این گیاه را در فصل زمستان بیرون از خانه نگهداری کنید از بین می‌رود. به همین دلیل باید به هنگام سرما و زمستان آن را به داخل محیط خانه منتقل کنید تا گیاه بتواند زنده بماند در غیر این صورت سرما باعث از بین رفتن آن می‌شود. نسبت به سرما حساس است. در بیشتر مناطق رشد می‌کند. برگ‌های این گیاه دندانه‌دار است که شیارهای ظریفی دارد. برگ‌های این گیاه به‌صورت دو رنگ زیبا است که منظره زیبایی را پدید می‌آورد. در بیشتر مناطق رشد می‌کند. به‌راحتی در گلدان خانه رشد می‌کند. ارتفاع آن متغیر و بین 30 تا 70 سانتیمتر است. نیاز به مراقبت آن‌چنانی ندارد و رشد آسانی دارد. این گیاه از دور خودنمایی می‌کند طوری که چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود جلب می‌کند. گیاهی چندساله است که البته در برخی مناطق به‌صورت یک‌ساله تکثیر می‌شود. به‌راحتی از طریق بذر و قلمه تکثیر می‌شود. رشد سریعی دارد. گل مظهر زیبایی است طوری که محیط خانه را دلنواز می‌کند. زیبایی خودبه‌خود به وجود نمی‌آید بلکه باید زیبایی را خلق نمود. برای رشد به خاک حاصلخیز و غنی با زهکشی مناسب نیاز دارد.

کاشت

کاشت حسن یوسف از بذر بسیار آسان است و اگر طبق دستورالعمل ذیل مراحل کاشت را انجام دهید به‌راحتی طی 2 تا 3 هفته شاهد جوانه‌زنی خواهید بود. گیاه حسن یوسف هم برای کاشت در گلدان و هم برای کاشت در زمین مناسب است. درصورتی‌که قصد دارید گیاه را در خانه نگه‌داری کنید هر زمان از سال می‌توانید اقدام به کاشت نمایید. اگر می‌خواهید حسن یوسف را در زمین بکارید بذرها را 6 تا 8 هفته قبل از پایان سرما نشا کنید و سپس نهال‌ها را بعد از رفع سرما در بهار به زمین انتقال دهید.

بذر حسن یوسف را روی یک خاک سبک قرار دهید، سپس آن‌ها را با لایه بسیار نازکی خاک بپوشانید. تا زمان جوانه‌زنی خاک را مرطوب نگه دارید. دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذر حسن یوسف 18 تا 29 درجه سانتی‌گراد است. جوانه‌زنی بذر حسن یوسف 12 تا 21 روز طول می‌کشد. به‌محض اینکه جوانه‌ها ظاهر شدند، گلدان را در یک پنجره آفتابی قرار دهید. درصورتی‌که از چراغ رشد استفاده می‌کنید، روزانه 12 ساعت باید روشن باشد. درصورتی‌که بذرها را در سینی نشا کاشته‌اید بعد از اینکه گیاه دو برگ تشکیل داد، هر نهال را در یک حفره از سینی نشا قرار دهید یا هر نهال را در یک گلدان بکارید. 3 تا 4 هفته بعد از جوانه‌زنی از یک کود کامل طبق دستورالعمل شرکت سازنده استفاده کنید. نهال‌های حسن یوسف را بعد از اتمام سرما به زمین منتقل کنید. قبل از انتقال نهال‌ها به زمین باید آن‌ها را مقاوم کنید. به این صورت که به مدت یک هفته در یک مکان سایه‌دار قرار دهید (جایی که از باد و آفتاب شدید محافظت شود).

اگر شب‌ها سرد باشد نهال‌ها را شب به خانه منتقل کنید و سپس در روز بیرون از خانه قرار دهید. بعد از یک هفته یک مکان دارای آفتاب کامل یا سایه-آفتاب برای کاشت نهال حسن یوسف انتخاب کنید. خاک باید غنی و دارای زهکشی خوب باشد. بهتر است قبل از کاشت خاک را به عمق 20 سانتی‌متر شخم بزنید. علف‌های هرز و سنگ‌ها را از آن بیرون آورید و خاک را با کودهای ارگانیک یا کمپوست مخلوط نمایید. یک گودال در زمین حفر کنید و هر نهال را در آن قرار دهید به‌گونه‌ای که ریشه به‌خوبی پوشیده شود. فاصله بین نهال‌های حسن یوسف را 30 سانتی‌متر در نظر بگیرید. خاک را به‌طور مرتب مرطوب کنید. مواظب علف‌های هرز باشید و آن‌ها را کنترل نمایید. برای حفظ رطوبت و جلوگیری از رشد علف‌های هرز می‌توانید در اطراف نهال‌های حسن یوسف مالچ اضافه کنید. بعد از مشاهده رشد جدید در گیاه از یک کود متعادل استفاده نمایید.

هر زمان در گیاه گل مشاهده کردید بلافاصله آن را قطع کنید، زیرا گیاه به‌جای تولید ریشه قوی‌تر و برگ‌های ضخیم، شروع به تولید دانه می‌کند. درصورتی‌که قصد دارید گیاه حسن یوسف را در گلدان نگه دارید باید هر نهال را در یک گلدان با قطر و عمق حداقل 25 سانتی‌متر بکارید. اگر از گلدان‌های بزرگ‌تر استفاده می‌کنید بین نهال‌ها 20 تا 30 سانتی‌متر فاصله قرار دهید. از خاک غنی با زهکشی خوب برای پر کردن گلدان استفاده کنید. گلدان را در یک پنجره آفتابی بگذارید. در طول فصل رشد هر دو هفته یک‌بار به گیاه کود مایع متعادل دهید. از کودهای آهسته نیز می‌توانید استفاده نمایید. خاک را مرطوب نگه دارید ولی از خیس کردن خاک اجتناب کنید.

شرایط پرورش و نگهداری در منزل و آپارتمان

نحوه آبیاری حسن یوسف: بستر کاشت حسن یوسف باید مرطوب نگه‌داشته شود که البته این به معنی خیس و غرقاب شدن خاک نیست. گیاهان جوان در برابر خشکی کشیدن حساس‌تر از گیاهان بالغ هستند. بهتر است قبل از آبیاری سطح خاک را بررسی کنید و اگر سطح خاک رطوبت خود را تا حدودی از دست داده بود گیاه را آب دهید. در طی زمستان از آبیاری گیاه کم کنید اما مراقب خشکی نکشیدن گیاه باشید.

غبار پاشی و رطوبت حسن یوسف: در روزهای گرم رطوبت مکان نگهداری را افزایش دهید و بهتر است که این کار را با روش زیرگلدانی و سنگریزه انجام دهید تا در اثر غبارپاشی و مرطوب شدن برگسار، بیماری‌های قارچی شیوع نیابد. دلیل دیگر این است که اگر در زمان غبارپاشی از آب‌های با املاح و همچنین سرد استفاده کنید احتمال ظهور لکه‌های سفیدرنگ بر روی برگ‌ها وجود دارد؛ بنابراین برای افزایش رطوبت هوای اطراف گیاه بدین‌صورت عمل کنید که ابتدا یک زیرگلدانی را که بزرگ‌تر از زیرگلدانی گیاه است تهیه کنید و داخل آن را تا لبه آن سنگریزه‌های درشت بریزید. سپس زیرگلدانی را تا نیمه ارتفاع دیواره آن آب بریزید و گلدان حاوی گیاه را بر روی سنگریزه‌ها قرار دهید. مراقب باشید تا ته گلدان حاوی گیاه با آب موجود در زیرگلدانی دوم، تماس نداشته باشد. گرمای محیط آب داخل زیرگلدانی دوم را به‌تدریج تبخیر کرده و رطوبت موردنیاز برگسار گیاه را فراهم می‌کند.

نور مناسب حسن یوسف: نور مناسب حسن یوسف می‌تواند مکان‌های نیمه سایه باشد و در چنین شرایطی رشد رویشی خوبی خواهد داشت. در چنین مکانی آفتاب صبح نسبت به آفتاب بعدازظهر ارجحیت دارد. اگر مکان نگهداری بیش‌ازاندازه سایه و تاریک باشد از میزان رشد گیاه و همچنین درخشندگی رنگ‌های این گیاه کم می‌شود، برگ‌ها کم‌رنگ می‌شوند و یا حتی تغییر رنگ می‌دهند و ساقه‌ها نیز بلند و ضعیف شده و فاصله بین برگ‌ها نیز زیاد می‌شود. اگر به آبیاری و همچنین حفظ رطوبت برگسار توجه شود می‌توان در مکان‌های آفتاب‌گیر هم این گیاه را نگهداری کرد اما رنگ برگسار آن گیاه با زمانی که در مکان سایه و نیم‌سایه نگهداری شود متفاوت خواهد بود. اشعه مستقیم آفتاب در روزهای گرم موجب سوختن و قهوه‌ای شدن برگ‌ها خواهد شد. همچنین برای رشد یکنواخت برگسار و عدم انحراف آنان به‌سوی نور هرچند وقت یک‌بار گلدان را 180 درجه بچرخانید.

دما مناسب برای حسن یوسف: دمای نگهداری گل حسن یوسف برای روز 29- 23 درجه سانتی‌گراد است و دمای مناسب شبانه برای این گیاه 21 – 20 است. البته دمای گل حسن یوسف اگر از 24 درجه بالاتر برود باید به تأمین رطوبت هوای مکان نگهداری گیاه نیز توجه کرد. دمای زیاد و خشکی هوا موجب چروکیدگی و خشکیدگی برگسار و در نهایت مرگ گیاه می‌شود. سرمای هوا در طی شب موجب زرد شدن برگ‌ها و یا اصولاً کم‌رنگ شدن رنگ برگ‌ها خواهد شد. در طی زمستان بهترین دما برای حسن یوسف 20-15 درجه سانتی‌گراد است و البته این گیاه تا 10 درجه سانتی‌گراد را نیز می‌تواند تحمل کند اما دما در 4 درجه سانتی‌گراد موجب از بین رفتن گیاه می‌شود. با فرارسیدن بهار زمانی گلدان را به محیط بیرون از خانه منتقل کنید که دمای هوا به بیش از 15 درجه افزایش یافته باشد.

خاک مناسب گلدان حسن یوسف: خاک حسن یوسف باید زهکشی مناسبی داشته و مرطوب باشد. از جمله ترکیبات بستر خاک حسن یوسف می‌توان به یک قسمت پیت، 3 قسمت خاک معمولی باغچه، 2 قسمت پوسته پوسیده درختان، یک قسمت خاک‌برگ و یا مخلوطی از خاک معمولی باغچه، خاک‌برگ و ماسه اشاره کرد. حسن یوسف به خاکی با کمی قلیایت نیاز دارد بنابراین کاربرد آب‌های املاح دار اشکالی ایجاد نمی‌کند و معمولاً از موادی همانند پیت موس که منجر به اسیدی شدن خاک می‌شوند برای ترکیب بستر کاشت این گیاه استفاده نمی‌شود.

کود مناسب برای حسن یوسف: در طی فصل رشد بهار و تابستان می‌توان از کودهای محلول مخصوص گیاهان آپارتمانی البته با نصف غلظت معمول، برای غذادهی این گیاه استفاده کرد. استفاده از کودهایی با میزان نیتروژن زیاد موجب آبکی شدن و عدم استحکام ساقه‌ها می‌شود و برگ‌ها نیز بدرنگ خواهند شد.

روش هرس گل حسن یوسف: برای آنکه گیاه به شکل بوته رشد کند می‌توان از ساقه‌های مرکزی گیاه در حدود 15-10 سانتیمتر باقی گذاشت و بقیه را قطع کرد تا رشد جوانه‌های جانبی تحریک شود. البته شاخه را از نزدیکی سطح خاک هم می‌توانید قطع کنید و مشکلی برای رشد بعدی این شاخه ایجاد نمی‌شود. عمل کوتاه کردن شاخه‌های حسن یوسف عملی اجتناب‌ناپذیر است در غیر این صورت شاخسار بیش‌ازاندازه بلند و علفی خواهند شد و بخصوص در گیاهانی که اصطلاحات پیر شده‌اند موجب بدشکلی گیاه خواهد شد. برای حفظ قدرت رویش گیاه زمانی که ساقه‌های گل شکل گرفتند می‌توان آنان را جدا کرد.

دلیل ریختن برگ حسن یوسف: یکی از شایع‌ترین آفات حسن یوسف شپشک آردآلود است که معمولاً در برگ ساقه و زاویه بین برگ و ساقه مستقر می‌شود و از شیره گیاهی تغذیه کرده و موجب زردی، بدشکلی، پژمردگی و دلیل ریزش برگ حسن یوسف است.

علت زرد شدن برگ‌های حسن یوسف: اگر برگ‌های پایینی و پیر هستند که به‌نوبت زرد شده و می‌ریزند که روندی کاملاً طبیعی است، (زیرا با رشد گیاه و درصورتی‌که مواد غذایی به‌طور مرتب به گیاه نرسد. مواد لازم از برگ‌های پیر به برگ‌های جوان منتقل می‌شوند و برگ‌های پیر به‌مرور زرد شده و ریزش می‌کنند. برای به تأخیر انداختن روند ریزش برگ‌های کهنه می‌بایست از تغذیه کامل گیاه مطمئن شد آنگاه به دنبال عوامل و نشانه‌های دیگر رفت) اما اگر چند برگ با همدیگر به این عارضه مبتلا می‌شوند احتمال افراط در آبیاری و برعکس خشکی دیدن گیاه فراوان هست.

بهترین روش تعیین زمان مناسب برای آبیاری این است که سطح خاک را به اندازه 2-3 سانتی­متر کنار بزنید و خشکی را بررسی نمایید. با انگشت خاک را لمس کنید درصورتی‌که خاک به دست شما نچسبد شروع به آب دادن کنید. سوراخ‌های زهکش ته گلدان را کنترل و از باز بودن سوراخ‌های انتهایی گلدان و خروج آب اضافی از گلدان مطمئن شوید. از جمع شدن آب در زیرگلدانی جلوگیری کنید و یا داخل زیرگلدانی (بین گلدان و زیرگلدانی) یک لایه سنگریزه قرار دهید به‌نحوی‌که خاک گلدان در تماس مستقیم با آب قرار نگیرد. این کار در جلوگیری از باتلاقی شدن خاک مؤثر است.

آفت گل حسن یوسف: رطوبت بیش از اندازه خاک و همچنین سرد بودن هوا در طی ماه‌های سرد یکی از دلایل شیوع بیماری‌های قارچی و پوسیدن ساقه‌های این گیاه است. مگس سفید از جمله آفات گل حسن یوسف است که از شیره گیاه تغذیه می‌کند و ماده چسبناک عسلک را تولید می‌کند که محل مناسبی برای رشد برخی از قارچ‌ها هستند. شته یکی دیگر از آفات گیاه حسن یوسف است که از شیره گیاهی تغذیه می‌کند که در نتیجه برگ‌ها بخصوص برگ‌های نواحی جوان زردرنگ و چروکیده می‌شوند. شته‌ها عسلک نیز تولید می‌کنند که درنتیجه سطح برگ‌ها چسبناک می‌شود و محل مناسبی برای رشد برخی از انواع قارچ‌ها است. کنه‌های تارعنکبوتی نیز یکی از آفت‌های گل حسن یوسف است که براثر فعالیت آن علاوه بر تشکیل تار در قسمت‌های بسیار جوان گیاه و همچنین نواحی زیرین برگ‌ها، برگ‌ها بدرنگ، چروکیده و خشکیده می‌شوند و درنهایت زردرنگ شده و می‌ریزند.

یکی از بیماری‌های قارچی حسن یوسف سفیدک پودری Podery mildew است که در ابتدا بر روی برگ‌ها لایه‌ای سفیدرنگ تشکیل می‌شود و به‌تدریج قهوه‌ای رنگ می‌شود و ممکن است برگ‌ها به هم بپیچند و چروکیده شوند. سفیدک دروغین Downy mildew نیز بیماری دیگر این گیاه است که منجر به شکل‌گیری لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی پشت و روی برگ و ریزش برگ‌ها می‌شود. بیماری دیگر بیماری ویروسی لکه نکروزه گل حنا است که منجر به بروز لکه‌های قهوه‌ای و یا زرد نامنظم بر روی برگ‌ها و کوتاهی قامت و بدشکلی گیاه خواهد شد. حشره تریپس عامل اصلی شیوع این بیماری است.

وزن	10 گرم
نام فارسی	گل حسن یوسف مرجانی
نام انگلیسی	Coral sunrise Coleus – Buntnessel
نام علمی	Solenostemon scutellarioides
خانواده	نعناعیان (Lamiaceae)