بذر لوبیا عروس (لوبیا کریسمس)

به‌تازگی لوبیایی وارد ایران شده است که آن را لوبیای عروس می‌نامند و دقیقاً معلوم نیست که چرا در ایران این لوبیا را به این نام می‌نامند درحالی‌که نام اصلی آن لوبیا لیمای کریسمس (Christmas Lima Bean) است. لیما در واقع شهری است در کشور پرو که این لوبیا در قرن 19 میلادی در آنجا کشت و تکثیر شده است. البته منشأ اصلی این لوبیا هنوز نامعلوم است. به دلیل طعم آن که شبیه طعم فندق است و همچنین رنگ‌آمیزی شاد و زیبایش به آن لوبیا لیمای کریسمس یا لوبیا کریسمس گفته می‌شود.

این لوبیا گونه جدیدی از لوبیا است که از زمان تکثیر گسترده آن شاید 100 سال هم نگذرد؛ بنابراین نام‌های زیادی برای آن در نظر گرفته شده است. البته معروف‌ترین آن همان لوبیا کریسمس است. به آن لوبیا فندقی (Chestnut bean) هم گفته می‌شود. چون طعم آن به‌شدت به طعم فندق نزدیک است و بعد از پخت مثل سیب‌زمینی پخته‌شده البته با طعم فندق است که خب به دوست داران فندق به‌شدت توصیه می‌شود. البته در زبان انگلیسی با نام‌های giant Speckled Pole, Large Speckled Pole, Calico pole lima beans, Giant Florida Pole هم شناخته می‌شود. این لوبیا طعمی بسیار عالی دارد؛ بنابراین در انواع سالاد، سوپ، همراه برنج و حتی کیک هم استفاده می‌شود. این لوبیا به‌صورت تخت (flat) است و سایز هر دانه آن تقریباً برابر 2.5 سانتی‌متر و یا 1 اینچ است. دارای پس‌زمینه کرم یا سفیدرنگ با طرح‌های زیبای بادمجانی‌رنگ است. این طرح‌ها برخلاف لوبیا چیتی بعد از پخت هم قابل‌مشاهده است؛ بنابراین در غذا بسیار زیبا هستند.

کاشت

برای کشت لوبیای عروس به خاکی غنی و حاصلخیز و همچنین خاکی که درصد رطوبت پایینی دارد نیاز است. بهتر است در محل کاشت آن از کود گیاهی استفاده کنیم. از نظر آب، به‌طورکلی لوبیاها به زمین‌های مرطوب علاقه‌ای ندارند؛ بنابراین فقط در شرایط هوایی بسیار گرم نیاز به آبدهی دارد. لوبیای عروس در فصل بهار کشت می‌شود. برای جوانه زدن آن که حدود 5 تا 8 روز طول می‌کشد. دمای خاک باید بالای 19 درجه سانتی‌گراد باشد. به‌طورکلی این لوبیا در شرایط آب و هوایی گرم و خشک کشت می‌شود؛ بنابراین می‌تواند گزینه مناسبی برای کشت در مناطق جنوبی ایران بخصوص در استان خوزستان باشد؛ زیرا این گیاه در جنوب غرب آمریکا کشت می‌شود که منشأ لوبیا چشم بلبلی در آمریکا هم هست؛ بنابراین در استان خوزستان به‌جای لوبیا چشم بلبلی می‌شود. این نوع لوبیا را کشت کرد که هم ارزش غذایی بالاتر دارد و هم صرفه اقتصادی بیشتری دارد.

کاشت در گلدان

لوبیا یکی از گیاهانی است که به‌سادگی در گلدان رشد می‌کند. لوبیا به‌صورت بالارونده رشد می‌کند و عملکرد خوبی در گلدان دارد و دارای گل‌های سفید کوچکی است. گیاه لوبیا رشد سریعی دارد و بعد از هفت تا سیزده هفته پس از کاشت می‌توان آن را برداشت کرد. لوبیا از حبوبات است و به‌صورت سالانه رشد می‌کند. گلدانی که لوبیا در آن کاشته می‌شود را در یک مکان روشن قرار دهید ولی در آفتاب کامل نباشد. نباید اجازه دهید گیاه خشک شود و زمانی که گیاه لوبیا شروع به گل دادن می‌کند به آن آب بیشتری دهید تا خشک نشود. مواظب باشید خاک خیس نشود و فقط خاک را مرطوب کنید. در صورت امکان بهتر است آب دهی صبح انجام شود. در هنگام دادن آب مواظب باشید برگ‌های لوبیا خیس نشود. برای حفظ رطوبت خاک می‌توانید از مقداری مالچ استفاده کنید.

اگر می‌خواهید دانه‌های گیاه لوبیا را برای کاشت ذخیره کنید باید به این طریق عمل کنید: ابتدا باید اجازه دهید غلاف لوبیا خشک شود و سپس آن را باز کنید و دانه لوبیا را از داخل آن بیرون آورید و آن‌ها را در یک جای خشک و خنک تا فصل بعدی کاشت قرار دهید. اگر گیاهی در دسترس ندارید که دانه‌های آن را ذخیره کنید، می‌توانید دانه‌های لوبیا را از بازار تهیه کنید. لوبیا برای رشد مطلوب به یک خاک حاصلخیز با زهکشی خوب نیاز دارد.

برای کاشت لوبیا در گلدان، اندازه گلدان حداقل باید 20 سانتی‌متر باشد. برای گرفتن نتایج بهتر، باید از یک گلدان 30 سانتی‌متری یا بزرگ‌تر استفاده کرد. باید مطمئن شوید که گلدان به‌اندازه کافی سوراخ زهکشی داشته باشد. برای کمک به زهکشی می‌توانید قبل از اضافه کردن خاک یک لایه نازک شن در کف ظرف بریزید. اگر شما می‌خواهید گلدان لوبیا را در خانه نگه‌دارید در هر زمان از سال می‌توانید کاشت لوبیا را انجام دهید؛ اما اگر می‌خواهید گلدان لوبیا را خارج از خانه نگه‌دارید باید زمانی اقدام به کاشت کنید که خطر سرمازدگی سپری شده باشد. دمای مناسب برای رشد لوبیا 18 تا 21 درجه سانتی‌گراد است. اگر می‌خواهید گلدان لوبیا خارج از خانه باشد می‌توانید دانه‌های لوبیا را 4 تا 6 هفته قبل از آخرین سرما در خانه نشا کنید و بعد از این که اندازه نهال‌ها به 10 سانتی‌متر رسید آن‌ها به گلدان‌های بزرگ‌تر منتقل کنید و خارج از خانه قرار دهید. دانه‌های لوبیا را باید در عمق 3 سانتی‌متری کاشت و فاصله دانه‌ها از هم باید 15 سانتی‌متر باشد. برای پشتیبانی از نهال‌های لوبیا باید برای آن‌ها داربست تهیه کرد؛ مثلاً می‌توانید از یک میله استفاده کنید. با این کار از گره خوردن بوته‌های لوبیا جلوگیری می‌شود همچنین برداشت لوبیا نیز آسان‌تر خواهد شد.

برداشت

پس از 65 تا 85 روز امکان برداشت محصول وجود دارد. برای برداشت باید غلاف‌ها را بررسی کنید. زمانی که غلاف‌ها برآمده شدند آماده برداشت هستند. غلاف‌ها را به‌دقت بچینید تا گیاه آسیب نبیند.

ارزش غذایی

این لوبیا از نظر ارزش غذایی جز یکی از غنی‌ترین لوبیاها است. 100 گرم از این لوبیا دارای ارزش غذایی به شرح زیر است:

کالری: 343

سدیم: 14 میلی‌گرم

پروتئین: 20 گرم

فیبر: 20 گرم

کلسیم: 57 میلی‌گرم

آهن: 7.7 میلی‌گرم (تأمین 97 درصد از نیاز روزانه بدن)

همان‌طور که می‌بیند این لوبیا سرشار از آهن است و حدود 5 برابر لوبیاچیتی آهن دارد؛ بنابراین برای مصرف کودکان و زنان باردار توصیه می‌شود.

وزن	20 گرم
نام فارسی	لوبیا عروس (لوبیا کریسمس)
نام انگلیسی	Bean Domestic seeds
نام علمی	Phaseolus vulgaris
خانواده	باقلاییان