بذر هندوانه کشیده

هندوانه با نام علمی Citrullus vulgaris متعلق به خانواده کدوییان یا Cucurbitaceae است. منشأ اصلی پیدایش هندوانه به عقیده برخی از محققین جنوب آفریقا و گروهی دیگر آن را بومی هندوستان می‌دانند. ریشه کلمه هندوانه از کلمه وانا به معنای هندوانه در زبان هندی است، ایرانیان قدیم به آن هندووانا می‌گفتند که امروزه به هندوانه تبدیل شده است. مدارکی از کاشت هندوانه در نیل از پیش از هزاره دوم (پیش از میلاد) یافت شده است. دانه‌های هندوانه در محل دودمان دوازدهم مصر و در مقبره فرعون توت‌عنخ‌آمون یافت شده است. هندوانه گیاهی است خزنده که طول شاخه‌های خزنده آن شاید به 4 متر هم برسد. ریشه هندوانه عمیق بوده و در برخی خاک‌ها به یک متر هم می‌رسد. برگ‌های آن قلبی شکل با بریدگی عمیق است. گل‌های نر و ماده آن جدا از هم ولی روی یک پایه قرار دارند. هندوانه یکی از انواع صیفی‌جات شیرین است که در جالیز رشد می‌کند. در گذشته هندوانه را با نام تربوزه می‌شناختند که امروزه در افغانستان و تاجیکستان به هندوانه تربوزه می‌گویند. هندوانه انواع مختلفی دارد که از نظر ضخامت پوست، اندازه، رنگ، اندازه دانه‌ها، طعم، مزه و… با یکدیگر تفاوت دارند. این محصول در بهار در شهرهای جیرفت و کهنوج، میناب، ایرانشهر و دزفول، در تابستان در ورامین، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان، تبریز، میاندوآب، در پاییز در دزفول و زمستان در میناب، جیرفت و کهنوج تولید می‌گردد.

آب‌وهوا

هندوانه یک گیاه فصل گرم است. نسبت به گرما بیشتر از سایر گیاهان تیره کدوییان مقاوم است. این گیاه مخصوص مناطقی است که دارای تابستانی طولانی و گرم هستند. ازاین‌رو تابستان‌های خشک و به نسبت مرطوب برای آن‌ها مناسب است.

خاک 

هندوانه خاک‌های سبک و شنی را که از نظر مواد غذایی غنی هستند را می‌پسندد. در خاک‌های رسی هم محصول خوبی می‌دهد. به‌شرط آب زیرزمینی پایین باشد. بهترین pH برای هندوانه 6 تا 7 است. برای آماده‌سازی زمین مثل خیار عمل می‌شود با این تفاوت که فاصله جوی‌ها بیشتر در نظر گرفته می‌شود که این فاصله شاید 4 الی 5 متر نیز برسد.

کاشت بذر هندوانه

 کاشت هندوانه بسیار ساده است و بذرها به‌سرعت جوانه می‌زنند. هندوانه با آفتاب کامل و خاک رسی شنی نیاز دارد. اگر فضای کافی برای کاشت بذر هندوانه ندارید می‌توانید با کمی مراقبت آن را در گلدان و در جایی نورگیر بکارید. هندوانه گیاهی یک‌ساله و تقریباً رونده است که نحوه رشد آن شبیه تاک است درنتیجه برای کاشت در گلدان حتماً باید برای آن قیم (نگه‌دارنده) ببندید. همچنین برای جدا نشدن هندوانه از بوته در طول رشد نباید زیر آن خالی باشد، برای این کار می‌توانید هندوانه را بعد از کمی درشت شدن درون تور قرار دهید و به محلی ببندید. برای کاشت هندوانه ابتدا بذرهای آن را به مدت 24 یا حداکثر 48 ساعت در آب خیس نموده سپس گودال‌هایی به عمق 20 سانتی‌متر ایجاد کرده و تا ارتفاع 15 سانتی‌متر گودال را از خاک نرم و کود حیوانی پوسیده پر می‌کنیم. سپس 2 تا 3 عدد بذر را داخل گودال قرار می‌دهیم به‌طوری‌که بذرها در عمق 3 تا 5 سانتی‌متری قرار بگیرد و بر روی آن خاک نرم می‌ریزیم.

هندوانه را معمولاً به‌صورت مستقیم می‌کارند و نشاء گیری آن توصیه نمی‌شود. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها نباید خاک خیلی خشک شود. درصورتی‌که قصد کاشت در گلدان را دارید باید گلدانی بزرگ با ارتفاع حداقل 30 و قطر 30 سانتی‌متر انتخاب کنید و حتماً گلدان را در محیطی قرار دهید که روزانه 7 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید داشته باشد. گلدان خود را باید با خاک بسیار غنی پر کنید. ترکیب کود حیوانی و خاک باغچه یا کمپوست برای کاشت هندوانه مناسب است. کود حیوانی حتماً پوسیده باشد. پس از رشد گیاهان و چهار برگه شدن آن‌ها بوته‌های ضعیف را با ناخن حذف کنید و بوته قوی‌تر که رشد بیشتری در این مدت داشته را نگه‌دارید. حذف علف‌های هرز اطراف بوته در طول دوره رشد هندوانه ضروری است. هندوانه رونده است و اگر در گلدان کاشته‌اید باید به‌وسیله قیم یا داربست مناسب بوته نگه داشته شود. همچنین هندوانه به دلیل وزن زیاد نباید آویزان باشد، بهتر است گلدان هندوانه در محلی قرار گیرد که بوته بر روی زمین رشد کند.

نکات کاشت بذر هندوانه

 هندوانه برای رشد نیاز به آفتاب کامل و طولانی و گرما در طول روز دارد، هندوانه به سرما بسیار حساس بوده و با شروع سرما گیاه از بین می‌رود.

هندوانه در شهرهای شمالی کشور و شهرهایی که رطوبت بالایی دارند نیز رشد مناسبی داشته ولی رطوبت بالای هوا احتمال بیماری‌های قارچی را نیز بالا می‌برد که باید به این نکته توجه داشت.

بهترین دما برای جوانه‌زنی هندوانه دمای 15 تا 25 درجه است درنتیجه بعد از رفع سرمای زمستان و گرم شدن هوا اقدام به کاشت نمایید.

خاک هندوانه باید غنی باشد، برای این امر می‌توان قبل از کاشت به زمین کشت مقدار کود دامی پوسیده اضافه کرد.

هندوانه باید بعد از رفع سرمای بهاره کشت شود، هندوانه را معمولاً به‌صورت جوی و پشته‌ای می‌کارند.

فاصله بین پشته‌ها را 50 تا 150 سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌های هندوانه را نیز معمولاً 50 تا حداکثر 100 سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.

اگر در شهری زندگی می‌کنید که تابستان‌های کوتاهی دارد، باید چند هفته قبل از شروع فصل بهار اقدام به کاشت بذرها در گلخانه یا محیطی گرم بنمایید.

برداشت هندوانه

زمان برداشت هندوانه همیشه پرسش بوده، کشاورزان عزیز این زمان را به‌صورت تجربی تشخیص داده ولی از چند راه می‌توان به رسیدن کامل هندوانه و زمان برداشت آن مطلع شد:

 با زدن ضربه به هندوانه باید صدایی خفه و بم شنیده شود، میوه‌های نارس صدای تیزتری دارند.

 رنگ میوه‌های رسیده روشن‌تر و به زردی می‌زند.

 قسمتی از میوه که بر روی زمین قرار دارد باید به رنگ زرد روشن باشد، میوه‌های نارس به رنگ سفید یا روشن هستند.

 قسمت انتهایی ساقه که به میوه متصل می‌شود در هندوانه‌های رسیده خشک‌شده و به رنگ تیره است.