کاکتوس اپونتیا فیکوس اینریکا از جمله مشهورترین انواع کاکتوسها است که بیشتر به خاطر میوهاش پرورش داده میشود. کاکتوس اپونتیا فیکوس اینریکا با نام علمی Opuntia Ficus Indica در زبان فارسی با نامهای دیگری مانند انجیر تیغی، انجیر هندی و گلابی خاردار،زبان مادر شوهر و کاکتوس راکتی شناخته میشود. زیستگاه اصلی این گیاه آمریکای جنوبی و کشور مکزیک و در مناطق مدیترانهای و گرمسیری بهخوبی رشد میکند. کاکتوس اپونتیا میوهدار از خانواده کاکتوسیان (Cactaceae) و میخک سانان و گیاهی خاردار و گوشتی است. اپونتیا تا ارتفاع به 1.5 الی 2 متر رشد میکند. رنگ کاکتوس بیشتر سبز متمایل به قهوهای به همراه سبز قرمز و نارنجی است. این کاکتوس گوشتی و پدهای آن شبیه برگ و نسبتاً بزرگ است. ساقه اپونتیا تکه تکه، پهن و به هم متصل و شکل هر یک از قطعهها استوانهای (کروی یا راکتی) است.اندازه تیغهای این کاکتوس در حدود 3 سانتیمتر است. وجود تیغ در شاخ و برگ کاکتوس باعث جلوگیری از دست رفتن آب از طریق تعرق و گزند جانوران و حشرات میشود. گلهای این گیاه به شکل قیفی و یا استوانهای و به رنگهای زرد، سفید، نارنجی، ارغوانی و قرمز و زمان گلدهی آن اواسط تابستان است. میوه اپونتیا بیضی شکل و معمولاً به رنگ قرمز مایل به بنفش است و تا 6 سانتیمتر طول دارد. سطح آن با خارهای ریزی پوشیده شده است. میوه این کاکتوس بسیار شیرین و آبدار استو دانههای سیاه رنگی در بافت آن پراکنده است. رنگ میوهها از سبز کمرنگ تا قرمز پررنگ متغیر است. پوست اپونتیا آن زبر و ضخیم است که برای مصرف میوه باید جدا شود. آب میوه آن برای نوشیدن، درست کردن آبنبات و ساخت ژله استفاده میشود.
شرایط اکولوژیکی
خاک
برای کاشت کاکتوس اپونتیا فیکوس اینریکا بهتر است از خاکی سبک و قابلنفوذ که دارای زهکشی مناسبی باشد استفاده کرد. خاکهای با PH کمتر از 7 تا نزدیک به 7 برای کاشت کاکتوسها مناسب هستند. ترکیب توصیه شده برای خاک کاکتوس عبارت است از یک سوم خاک باغچه، یک سوم شن و ماسه (به نسبت مساوی) و یک سوم کمپوست (مواد پوسیده گیاهی و خاکبرگ) یا یکدوم قسمت خاک رسی بهاضافه یک قسمت ماسه بهاضافه یک قسمت خاک باغچه، یا یک قسمت کمپوست بهاضافه یک قسمت خاک پیت بهاضافه یک قسمت ماسه. اضافه کردن 5 درصد خاک زغالبه دلیل وجود پتاس در آن به ترکیبهای بالادر کاهش مشکل پوسیدگی و دیگر بیماریهای قارچی بسیار مؤثر است.
دما
دمای مناسب برای کاکتوس اپونتیا فیکوس 18 تا 32 درجه سانتیگراد است. آبوهوای گیاه کاکتوس باید تقریباً گرم یا کوهستانی باشد. البته این کاکتوس گیاه بسیار مقاومی است و دمایی در حدود 5 تا 50 درجه سانتیگراد را میتواند تحمل کند. نگهداری این کاکتوس در دمایی 5 تا 12 درجه سانتیگراددر زمستان باعث رشد بهتر و گلدهی بیشتر کاکتوس اپونتیا فیکوس در بهار خواهد شد.
نور
کاکتوس اپونتیافیکوس اینریکا آفتاب دوست است و برای رشد کافی به نور فراوان و مستقیم خورشید نیاز دارد.لازم است این گیاه حداقل 5 ساعت در روز در معرض نور کامل قرار داشته باشد. نور کافی پررنگ شدن ساقهها و درشتتر شدن تیغها به دنبال خواهد داشت. درنتیجه فقدان نور کافی کاکتوس طراوت و زیبایی خود را از دست داده و باعثرشد بیقاعده و به هم خوردن شکل کاکتوس و باریک شدن ساقههای آن میشود. در صورت نگهداری در خانه بهتر است در پرنورترین قسمت و پشت پنجرههای شمالی قرار داده شود. نور زیاد در فصول رشد بهار و تابستانباعث آفتابسوختگی شده و میتوان آن را در بیرون از خانه در محلی نیمسایه با نور ملایم آفتاب قرار داد.
آبیاری
بعد از هر نوبت آبیاری کاکتوس اپونتیا اجازه داده شود خاک گلدان کاملاً خشک شده و سپس آبیاری مجدد شود. باید توجه داشت این کاکتوس بومی مناطق خشک و صحراهای آمریکا است و رطوبت اهمیت چندانی برای آن ندارد. آبیاری در زمستان هر دو هفته یکبار و در تابستان زمانی که خاک گیاه کاملاً خشک بود صورت گیرد. آبیاری زیاد باعث پوسیدگی ریشه آن میشود. با شروع گلدهی، تعداد دفعات آبیاری افزایش پیدا کند. برای زهکشی آب باید کف گلدان از تعداد کافی سوراخ برخوردار باشد.
کوددهی
کود مناسب برای کاکتوس فیکوس اینریکا کودی است که نسبت نیتروژن، فسفر و پتاسیم آن برابر باشد. استفاده از کود متعادل با نیتروژن بالا ماهی یک بار در فصول رشد بهار و تابستانبه رشد کاکتوس اپونتیا و داشتن راکتهای بزرگ کمک میکند. نیتروژن باعث افزایش گلدهی و تولید میوه این کاکتوس میشود. در فصول سرد سال کوددهی کاهش پیدا کند.
کاشت و تکثیر
برای کاشت کاکتوس اپونتیا سینی نشا یا گلدانهای کوچک را با خاک مخصوص کاکتوس پر و روی آن آب ریخته شده تا آب اضافه از گلدان خارج شود. برای اینکه بذرها سریعتر جوانه بزنند پوسته آنها را با استفاده از کاغذ سنباده مالش داده شوند تا خراشیده گردند. بذرها را کاشته و روی آنها را با یک لایه نازک خاک (در حدود 3 میلیمتر) پوشانده شده و با اسپری کردن آب، خاک مرطوب شود. سینی نشا یا گلدان با پلاستیک پوشانده و سوراخ کوچکی در آن ایجاد شود. بستر کشت زیر نور خورشید قرار داده شده میزان دما و رطوبت خاک هر روز کنترل شود. دمای مناسب جوانهزنی بذر کاکتوس اپونتیافیکوس اینریکا 21 تا 25 درجه سانتیگراد است. خاک نیز باید در حد مرطوب باشد و از خیس و باتلاقی شدن آن جلوگیری شود. معمولاً بذر کاکتوس اپونتیا دو هفته بعد از کاشت جوانه میزند ولی گاهی اوقات ممکن است این مدت طولانیتر شود.
روش دیگر کاشت قلمهزنی است. برای این کار بعد از پایان دوران گلدهی و برای ریشهزایی سریعتر و بهتر قلمه جوان را از نازکترین محل اتصال با یک وسیله تیز بهآرامی جدا شده و برای جلوگیری از قارچی شدن انتهای قلمه و پایه مادری با قارچکش ضدعفونی شود. برای کاهش خطر پوسیدگی قلمه هنگام ریشهزایی در خاک، 48 ساعت صبر کرده تا قسمت برش خورده خشک شود و بعد از در بستر کاشته شده و در مکانی قرار داده شود که در معرض نور مستقیم خورشید نباشد. تا یک هفته پس از کاشت از آبیاری قلمه خودداری شده و بعدازآن با مقدار کمی آبیاری شود.
آفات و بیماریها
کاکتوس اپونتیا فیکوس اینریکا آفات و بیماریهای بسیار کمی دارد. برای پیشگیری از بیماری پوسیدگی ریشه و ساقه در میزان آبیاری گیاه دقت شده و از زهکش کف گلدانها اطمینان حاصل شود.
خواص درمانی
میوه سرشار از آنتیاکسیدانها، مواد فیبری و ویتامین E است. میوه اپونتیا در کاهش کلسترول خون، تنظیم و درمان بیماری قند خون و دیابت، هپاتیت و تب بالا مؤثر است و باعث بهبود گردش خون و سلامت قلب میشود. همچنین این میوه مقوی دستگاه گوارش بوده و خاصیت رونده داشته و باعث لینت مزاج میشود. میوه اپونتیا با کنترل گرسنگی برای لاغری و تنظیم رژیم غذایی مفید است. مصرف میوه اپونتیا از عفونتهای کلیوی جلوگیری میکند و در درمان و بهبود کبد مؤثر است. یکی از مهمترین فواید آن درمان و بهبود کبدزیر نظر پزشک است
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.