بذر لوبیا سبز

لوبیا سبز با نام علمی Phaseolus vulgaris گیاهی است از خانواده باقلائیان (Fabaceae) که بسیار کم‌کالری بوده و فاقد چربی اشباع است. لوبیا سبز منبع خوبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ریزمغذی‌ها است. لوبیا سبز در مقایسه با لوبیا خشک کالری بسیار کمی دارد به‌طوری‌که در ۱۰۰ گرم آن تنها ۳۰ کالری انرژی نهفته است، درحالی‌که ۱۰۰ گرم لوبیا قرمز و سفید خشک ۳۴۰۰ کالری و لوبیا چشم‌بلبلی ۱۳۰ کالری انرژی دارد. لوبیا سبز گیاهی یک‌ساله بوده و برای رشد به هوای گرم احتیاج دارد و دمای پایین باعث کاهش رشد و باردهی می‌شود.

لوبیا سبز گیاهی علفی، یک‌ساله، از محصولات فصل گرم و بومی آمریکای مرکزی است. دارای یک ریشه اصلی راست و ریشه‌های فرعی است. در روی ریشه‌های لوبیا غده‌های قهوه‌ای نامنظم تثبیت‌کننده ازت قرار دارد. برگ‌ها مرکب که از سه برگچه تشکیل شده‌اند و گل لوبیا خودگشن است و در اثر تلقیح میوه آن‌که به و صورت نیام است تولید می‌شود. این نیام ممکن است نخ دار یا بدن نخ باشد که انواع بدون نخ آن بیشتر موردتوجه است. لوبیا سبز به دو دسته درختی و بوته‌ای تقسیم شده و این محصول ما نوع درختی آن است.

شرایط آب‌وهوایی برای رشد لوبیا

لوبیا برای رشد به گرمای زیادی نیاز دارد و در آب‌وهوای خنک رشد آن کند بوده و مقدار محصول و عملکرد آن نیز کاهش می‌یابد. دمای خاک برای جوانه‌زنی بذر لوبیا حداقل ۱۵ درجه سانتی‌گراد و حداکثر ۳۵ درجه سانتی‌گراد است. دمای مناسب خاک برای جوانه‌زنی بذر لوبیا بین ۱۵ تا ۱۹ درجه سانتی‌گراد است. گیاه لوبیا سبز در درجه حرارت ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را دارد و زمانی که دما از ۲۵ درجه سانتی‌گراد بیشتر شود عملکرد آن کاهش می‌یابد. دمای پایین‌تر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد رشد را شدیداً کاهش می‌دهد. باد شدید نیز خسارت زیادی به محصول وارد می‌کند. معمولاً متوسط زمان لازم برای کاشت تا بلوغ در ارقام پاکوتاه لوبیا سبز (۴۸ روز در ارقام زودرس، ۶۰ روز در ارقام دیررس) و در ارقام پابلند (۶۲ روز در ارقام زودرس و ۶۸ روز در ارقام دیررس) است که این مقدار بر اساس آب‌وهوا متغیر است.

خاک مناسب برای رشد لوبیا سبز

لوبیا سبز برای جوانه‌زنی و رشد مطلوب به خاک حاصلخیز و با زهکشی خوب نیاز دارد و در زمین‌های متوسط سنگین تا زمین‌های سبک، رشد خوبی دارد. PH مناسب خاک برای رشد لوبیا سبز ۵/۳ تا ۶ است و کاشت آن در خاک‌هایی با PH کمتر از ۵/۷ توصیه نمی‌شود. در ضمن لوبیا سبز به شوری خاک حساس است. بذرها معمولاً بین ۶ تا ۱۰ روز بعد از کاشت سبز شده و توسعه اولین برگ‌های سه برچه ای حدود ۱۵ روز بعد از سبز شدن طول می‌کشد.

روش کاشت لوبیا

برای به دست آوردن محصول جهت عرضه به بازار، باید در بهار هرچه زودتر اقدام به کشت نمود. البته باید به حساسیت لوبیا به سرما و یخبندان توجه کرد. در شرایط آب‌وهوایی نامناسب اگر کشت لوبیا زودهنگام انجام گیرد مقدار رشد گیاه خیلی کم بوده و خطر خسارت مگس لوبیا زیاد می‌شود. به‌طورکلی زمان کاشت پس از برطرف شدن سرمای بهاری است. در سبزی‌کاری پیشرفته و در نقاطی که شرایط آب‌وهوایی مناسب‌تری دارند. مسلماً کاشت خیلی زودتر انجام می‌گیرد. برای کارخانه‌ها کنسروسازی نیز زمان کاشت با توافق کارخانه صورت می‌گیرد.

لوبیا سبز به دو صورت کاشت ردیفی و کاشت کپه‌ای صورت می‌گیرد. در کاشت به‌صورت ردیفی فاصله ردیف‌ها بین ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و فواصل بوته‌ها در روی ردیف را معمولاً ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر و عمق کاشت را ۲ تا ۵ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند. البته باید دانست که لوبیا سبز به تراکم بالا در واحد سطح، با در نظر داشتن سایر فاکتورها عملکرد مثبتی نشان داده است. لوبیا سبز در سیستم‌های چند کشتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش در بسیاری از نقاط جهان جهت بهره‌برداری بیشتر از زمین در واحد زمان و فصل، اجرا می‌گردد. در این روش‌ها از منابع به‌صورت کارآمدتر استفاده می‌شود. مثلاً کاشت لوبیا با بعضی گیاهان مثل ذرت به‌طور هم‌زمان و بدون آرایش منظم و ردیفی را کشت درهم گویند.

روش کاشت لوبیا در منزل

لوبیا سبز را در گلدان نیز می‌توان پروش داد. گلدانی را انتخاب کنید که حداقل ۴۵ سانتی‌متر قطر آن بوده و حتماً سوراخ‌های زیادی برای خروج آب داشته باشد. ظرف را به مقدار مساوی از مخلوطی از کود حاوی خاک گل (مخلوطی از خاک رس و شن و گیاه پوسیده) و کودی بدون خاک گل پر کنید. محیط خانه برای رشد مطمئن و سریع بذر، مخصوصاً بذر لوبیای بالارونده، بسیار مناسب است. در نیمه فروردین بذر لوبیا را در عمق ۴ سانتیمتری یک گلدان ۷٫ ۵ سانتی­متری که با کود چندمنظوره پرشده، بکارید و خوب به آن آب دهید. سپس گلدان را برچسب زده، بر روی لبه پنجره‌ای که آفتاب‌گیر است، قرار دهید تا جوانه بزند. بعد از تقریباً ۳ هفته نهال شما آماده کاشتن در محیط بیرون است. قبل از کاشت، آن را به مدت چند روز در یک گلخانه و یا ایوان خنک قرار دهید تا آمادگی رشد در محیط بیرون از خانه را کسب کند.

دیگر اینکه می‌توانید لوبیای بالارونده و کوتاه را در نیمه دوم ماه اردیبهشت و یا اواسط ماه خرداد به‌طور مستقیم در خاک بکارید. دو بذر لوبیا سبز کوتاه را در عمق ۲٫ ۵ سانتی‌متری و دو بذر لوبیا سبز و لوبیای بالارونده را در عمق ۵ سانتی‌متری کنار تیرک بکارید و سپس آب دهید. پس از رشد، یکی از دو گیاه را که کوچک‌تر و ناسالم بوده، بیرون آورید. حواستان باشد که گیاه در طی رشد به دور تیرک بپیچد. نور خورشید برای رشد و نمو لوبیا ضروری است و قرار گرفتن در سایه باعث کوتولگی و کاهش عملکرد لوبیا می‌گردد. نقطه‌ای برای کاشت گیاه انتخاب کنید که در آفتاب کامل باشد. شما نیاز به خاکی غنی دارید که به‌خوبی زهکشی شده باشد. گیاه را باید مرتب و فراوان آب دهید، به‌خصوص گیاه بالارونده که نیاز به آب فراوان دارد. در مناطقی که دارای آب‌وهوای خشکی هستند، دو بار در هفته آب دهی کافی است، هم‌زمان با غنچه کردن و همین‌طور شکفتن غنچه‌ها. اطراف گیاه مالچ بریزید تا رطوبت خاک در شرایط خشک آب‌وهوا، حفظ شود و در آخر، لوبیا را باید مرتب چید، چون درست است که می‌گویند لوبیا هرچه بیشتر چیده شود، محصول بیشتری می‌دهد. اکثر این گیاهان در نیمه دوم تیرماه لوبیا داده و اگر از گیاه مراقبت شود، رشد دانه‌های انواع مختلف لوبیا تا فصل سرما و شاید بیشتر از آن ادامه یابد.

برداشت لوبیا

برداشت به دو صورت دستی و مکانیزه انجام می‌شود. چنانچه لوبیا سبز به‌عنوان سبزی کاشته شده باشد، از غلاف‌های سبز تازه آن استفاده می‌شود و زمانی که غلاف‌ها به رشد نهایی خود از نظر طولی رسیدند، برداشت شروع می‌شود که این زمان حدوداً ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از گلدهی است. برداشت لوبیا سبز در چندین مرحله به فاصله ۳ تا ۵ روز انجام می‌شود و معمولاً در ۷ تا ۱۲ مرحله خواهد بود. غلاف‌ها باید در اوایل صبح یا عصر در هوای خنک بدون ضربه و آسیب برداشت گردد و سریعاً جمع‌آوری، بسته‌بندی و به بازار ارسال شود و اگر منظور برداشت دانه‌ها باشد، دانه‌های آن زمانی که ۴۰ درصد رطوبت دارند با دستگاه کمباین برداشت می‌شوند.

خواص لوبیا سبز

لوبیا سبز به دلیل داشتن ویتامین K، برای ساختن استخوان‌هایی قوی بسیار مهم است. ویتامین K1، پروتئین استئوکلسین (پروتئینی مهم و غیر کلاژنی در استخوان) را فعال می‌سازد. لوبیا سبز برای بیماران قلبی مبتلا به دیابت و بیمارانی که دچار گرفتگی عروق هستند، مفید است. لوبیا سبز منبع غنی از ویتامین A(از نوع بتاکاروتن) و همچنین ویتامین C، است. این دو ماده مغذی، آنتی‌اکسیدان‌هایی مهم هستند که به کاهش رادیکال‌های آزاد موجود در بدن کمک می‌کنند. لوبیا سبز منبعی غنی از ویتامین C، ویتامین K، منگنز، ویتامین A، فیبر، پتاسیم، فولات، آهن، منیزیم، ویتامین B1، مس، کلسیم، فسفر، پروتئین، امگا ۳ و نیاسین است. منیزیم و پتاسیم با همکاری هم به کاهش فشارخون کمک می‌کنند. همچنین فیبر که در لوبیا سبز موجود است باعث کاهش فشارخون می‌گردد.

موارد منع مصرف لوبیا سبز

لوبیا سبز دارای اگزالات است. زمانی که مقدار اگزالات‌ها در بدن بالا برود، مشکلاتی را برای بدن ایجاد می‌کنند. به همین دلیل بهتر است افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی و کیسه صفرا، از خوردن این سبزی خودداری کنند. همچنین کسانی که معده‌های ضعیف دارند یا بچه‌های کوچک به علت نفاخ بودن باید آن را کمتر مصرف کنند. پنج تا شش عدد لوبیای سبز اگر نپخته باشند، می‌توانند جان کودکان خردسال را به خطر بیندازند. لوبیا سبزهای خام دارای لکتینی به نام “PHA” هستند که می‌توانند منجر به خونریزی شدید معده شوند. لکتین‌ها پروتئین‌هایی هستند که نقش عمده آن‌ها در جانوران تسهیل اتصالات سلول به سلول است. PHA در مقدار بالا، یک ماده سمی محسوب می‌شود. حرارت دادن لوبیای سبز PHA را از میان می‌برد.

وزن	20 گرم
نام فارسی	لوبیا سبز
نام انگلیسی	Green beans
نام علمی	Vigna unguiculata
خانواده	Fabaceae