آفتابگردان (Helianthus) نام یک سرده از زیرخانواده کاسنیان آستروئیده است. این سرده شامل 70 گونه است. همه گونه‌های سرده آفتابگردان بومی آمریکای شمالی هستند که از این میان 3 گونه مستثنی بوده که این 3 گونه بومی آمریکای جنوبی می‌باشند. محبوب‌ترین گونه این سرده، گل مشهور گل آفتابگردان است. گل آفتابگردان و دیگر گونه‌های این سرده استفاده غذایی و زینتی دارند. گیاهان سرده آفتابگردان یک‌ساله هستند و ارتفاعی از 50 تا 390 سانتی‌متر دارند.
گل آفتابگردان دارای گلبرگ‌هایی با رنگ‌های مختلف از جمله قرمز، زرد، نارنجی، بنفش، قرمز، سفید و رنگ‌های ترکیبی می‌باشد که شاداب و زیبا بوده، قطر گل‌های آن معمولاً 15 تا 30سانتی‌متر بوده و گاهی کم پر و گاهی پرپر دیده می‌شود. از گل آفتابگردان برای کاشت در گلدان یا حاشیه باغ‌ها و به‌عنوان گل شاخه بریده استفاده می‌شود.
گل آفتابگردان در ظاهر همانند خورشید بوده در نتیجه برخی از آن با نام گل آفتاب نام می‌برند، گلبرگ‌های این گیاه کشیده و ریز است، سطح پشت گل و برگ‌ها دارای کرک‌های نسبتاً خشن است. این گیاه دارای ساقه‌های یک‌تکه یا منشعب است. فضایی را که برای کاشت انتخاب می‌کنید باید روزانه دارای 7 تا 8 ساعت نور خورشید باشد، این گیاه سایه جزئی را نیز می‌تواند تحمل کند. گل آفتابگردان نیاز به رطوبت و آبیاری نسبتاً زیاد و منظم دارد، در فصل گرم سال بهتر است همیشه پای گیاه مرطوب باشد. دمای ایدهآل برای رشد گیاه آفتابگردان 18 تا 25 درجه بوده البته دماهای بالاتر (حدوداً 35 درجه) را نیز تحمل میکند.
کاشت
بذر گل آفتابگردان دارای بذرهای درشت و قوی بوده که در اکثر اوقات به‌صورت مستقیم در زمین اصلی کشت می‌شود (دمای محیط حداقل 15 درجه باشد). گل آفتابگردان تزئینی دارای بذرهای کوچک‌تری نسبت به تخمه آفتابگردان خوراکی بوده و به‌سادگی تحت شرایط دمایی مناسب جوانه می‌زنند. اولین قدم برای کاشت بذر گل آفتابگردان انتخاب خاک مناسب است، برخی از خاک‌های باغچه ممکن است مانع سبز شدن بذر و مرگ جوانه بشود بهتر است از خاک‌های آماده و بسته‌بندی استفاده کنید. بهترین ترکیب خاک برای کاشت این بذر شامل 30 درصد کوکوپیت + 50 درصد پیت ماس یا ورمی کمپوست + 20 درصد پرلیت دانه‌ریز است. ابتدا بذرها را داخل آب ولرم بریزید تا به مدت چند ساعت خیس بخورند (حداقل 3 تا 10 ساعت). این عمل باعث شده تا پوست خارجی بذرها نرم و شکسته شود و جوانه‌زنی تسریع شود. بذرها به‌طور طبیعی بعد از این مدت باید ته طرف بروند.
برای اینکه تصمیم بگیریم بذرها را نشاء کنیم یا مستقیم بکاریم باید چند نکته را مدنظر داشته باشیم:
1. در چه فصلی قرار داریم؟ اگر هوا هنوز سرد است باید اقدام به نشاء کردن در محیطی گرم همانند منزل یا گلخانه کنیم و بعد از اتمام سرما به محل اصلی کاشت در فضای باز (باغچه یا باغ) منتقل کنیم، اگر نه در فصل گرم سال هستیم میتوانید به‌راحتی در فضای باز اقدام به کاشت مستقیم در گلدان و باغچه کنیم.
2. قصد کاشت در گلدان دارید یا باغچه؟ درصورتی‌که می‌خواهید اقدام به کاشت در گلدان کنید کاشت مستقیم مناسب است ولی برای کاشت در باغچه و برای اینکه فواصل کاشت منظم باشد نشاء کردن بذرها توصیه می‌شود.
بذرها را میتوانید در گلدان یا سینی نشاء و یا حتی لیوان‌های یک‌بارمصرف نشا کنید یا اینکه مستقیم در محل اصلی بکارید، نشاء کردن نسبت به کاشت مستقیم مزایای بیشتری دارد.
نشاء کردن بذر گل آفتابگردان
ظرف کشت خود (لیوان یک‌بارمصرف یا سینی نشاء) را با خاک موردنظر پر کنید، سپس اقدام به آبیاری کنید تا آب از انتهای ظرف کشت خارج شود و خاک نشست کند. سپس سوراخی ریز به عمق 1 تا 2سانتی‌متر ایجاد کنید و یک یا دو عدد بذر را داخل آن قرار دهید و سپس با خاک ورمی کمپوست روی بذرها بریزید، البته میتوانید از همان ترکیب خاک نیز بر روی بذر بریزید ولی استفاده از کمپوست باعث به وجود آمدن نشاءهایی قوی‌تر می‌شود. دمای ایدهآل برای کاشت بذر 15 تا 25 درجه است و نیاز به محیطی خیلی گرم ندارد.
اکنون ظرف کاشت را به محیطی مناسب ببرید و با اسپری خوب آبیاری کنید تا آب به بذرها برسد و خاک کاملاً مرطوب شود. تا قبل از جوانه زدن بذرها نباید اجازه دهید سطح خاک خشک شود، اگر ظرف کاشت را در مقابل آفتاب مستقیم قرار داده‌اید مشکلی نیست ولی باید بیشتر مراقب بود تا خاک رطوبتش را از دست ندهد، چون بذر در عمق کمی کاشته شده که به‌سرعت ممکن است در مقابل آفتاب خشک شود و جوانه بمیرد. بعد از اینکه نشاء چهار برگه شد و رشد کافی کرد آنها را به گلدان اصلی یا باغچه منتقل کنید. اگر می‌خواهید گلدان را در منزل نگهداری کنید حتماً باید محیطی پرنور را برایش درنظر بگیرید، پشت پنجره جنوبی با حداقل 8 ساعت نور در روز ایدهآل می‌باشد، اگر این شرایط را نمی‌توانید فراهم کنید باید از نورهای کمکی (فلورسنت) استفاده کنید برای این کار باید چراغ فلورسنت را در فاصله 8 تا 10سانتی‌متری گیاه قرار دهید.
کاشت مستقیم بذر گل آفتابگردان در باغچه
برای کاشت مستقیم بذر اولین نکته که باید به آن توجه نمود دمای محیط کاشت است، برای کاشت مستقیم در گلدان و در منزل در هر فصلی می‌توان اقدام نمود ولی برای کاشت مستقیم در گلدان و فضای باز یا در باغچه باید بعد از گرم شدن هوا و اتمام سرما اقدام به کاشت بذر کرد. دمای محیط کاشت باید 15 تا 25 درجه باشد. ابتدا کود دامی پوسیده را بر روی بستر باغچه می‌ریزیم و به عمق 15 تا 20سانتی‌متر زیرورو می‌کنیم تا مخلوط شود سپس اقدام به آبیاری مناسب می‌کنیم تا خاک کاملاً خیس شود بعد از گذشت چند ساعت از آبیاری بذرها را با فاصله 20 تا 30سانتی‌متر از یکدیگر در عمق 2 تا 3سانتی‌متری قرار می‌دهیم و بر روی آن خاک قرار می‌دهیم. سپس به‌آرامی اقدام به آبیاری می‌کنیم به‌طوری‌که بذرها جابجا نشود و منتظر سبز شدن آنها می‌مانیم تا قبل از جوانه‌زنی خاک هرگز خشک نشود.
کاشت مستقیم بذر گل آفتابگردان در گلدان
برای کاشت مستقیم بذر در گلدان ابتدا مطمئن می‌شویم که ته گلدان سوراخ‌های مناسبی برای خروج آب اضافی دارد سپس به ارتفاع 4سانتی‌متر کف آن ماسه درشت می‌ریزیم و سپس گلدان را با ترکیب خاکی که در بالا گفته شد پر می‌کنیم و خوب آبیاری می‌کنیم تا خاک نشست کند و آب از ته گلدان خارج شود. اکنون بذرها را در عمق 2 برابر طول بذر (حدوداً 1 تا 2سانتی‌متر) و در فواصل 20 تا 30سانتی‌متری می‌کاریم و روی آن را با کمپوست پوسیده یا همان ترکیب خاک اصلی پر می‌کنیم و به‌آرامی آبیاری می‌کنیم، بهتر است با افشانه یا اسپری آبیاری شود تا بذرها جابجا نشود.
تا قبل از جوانه‌زنی بذرها اجازه ندهید خاک خشک شود و همیشه مرطوب باشد، بعد از جوانه‌زنی بذرها باید گلدان در جای پرنور باشد. اگر اقدام به نگهداری گلدان در آپارتمان می‌کنید باید توجه نمود که میزان نور دریافتی روزانه 7 تا 8 ساعت باشد. آبیاری گیاه باید هر چند روز یک‌بار هنگامی‌که سطح خاک کمی خشک شد انجام شود. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها و درصورتی‌که هوا خیلی گرم نبود میتوانید گلدان را با مشما شفاف کاور کنید (بپوشانید) تا با بالا رفتن رطوبت و دما جوانه‌زنی سریع‌تر اتفاق بیفتد.
ارسال نظر