بذر هویج رسمی زرد ( زردک )

هویج زرد رنگ از نظر طعم و مزه تفاوت زیادی با رنگ های دیگر آن ندارد و زرد آن کمی تردتر از نارنجی بوده و مزه ی بهتری دارد. هویج یک سبزی ریشه‌دار و یا غده ای خوراکی است که می‌توان آن را خام یا خردشده یا رنده‌شده در سالادخورد و بیشتر در پخت سوپ‌ها و خورش‌ها کاربرد دارد. بتاکاروتن، دوپاری از ویتامین آ، در هویج به‌ فراوانی یافت می‌شود و رنگ نارنجی خاص این سبزی نیز به همین خاطر است. به‌علاوه هویج منبعی غنی از فیبر خوراکی، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی به‌شمار می‌رود. هویج پخته بیشتر از هویج خام آنتی اکسیدان دارد. بذر هویج زرد از جمله بذر سبزیجاتی می باشد که در دنیای امروز شهرنشینی که به ندرت خانه های باغچه دار با آفتاب مناسب برای گیاهان دیده می شود.

در جنگ جهانی دوم و بعد از اختراع رادار توسط ارتش انگلستان، نیروی هوایی سلطنتی انگلستان برای گمراه ساختن ارتش آلمان این شایعه را رواج داد که خلبانانشان به این دلیل در شب خوب می‌بینند که هویج مصرف می‌کنند این در صورتی است که بتاکاروتن موجود در هویج سبب بهبود بینایی نمی‌شود. در افسانه‌ها آمده‌است که این سبزی به انسان قدرت بینایی در شب می‌دهد. کمبود ویتامین آ باعث ضعف بینایی می‌شود؛ اما با بازگرداندن این ویتامین به رژیم غذایی می‌توان مشکل را برطرف کرد. طبق آمار فائو در سال ۲۰۰۵، چین بزرگ‌ترین تولیدکننده هویج و شلغم بود. چین دست‌کم یک‌سوم از تولید جهانی این محصولات را برعهده دارد و پس از این کشور، روسیه و ایالات متحده قرار دارند.

کمتر از یک قرن پیش، هنگامی که هویج اروپایی وارد ایران شد ‹جز تفاوتهای ظاهری و باطنی› اندکی زرد بود (حال آنکه هویج ایرانی بنفش خفته بود)، این بود که عامه این تازه وارد را (زردک) نامیدند [که البته منظور ایشان (گزر زرد) بود]، ولی متجددین، نام (هویج فرنگی) را بر آن نهادند و بعد که هویج نارنجی به بازار آمد، نام (هویج) بر همگی آن‌ها صراحت یافت و به‌تدریج هویج ایرانی (یعنی گزر) از دست افتاد و از رده خارج شد… تا امروز که جز جمعی معدود، هیچ‌کس نمی‌داند گزر چیست.

هویج سفید پس از هویج نارنجی به دست آمد و به‌تازگی نیز (به‌وسیله دست‌کاری ژنتیکی و پیوندهای گوناگون) هویج بنفش به بازار آمده است که رنگ آن تقریباً همرنگ گزر است ولی با طعم متفاوت و بشکل همان هویج فرنگی. تفاوت شکل ظاهری گزر با هویج فرنگی ــ جز رنگ ــ در این است که گزر، کاملاً مخروطی، و درشت‌تر (یا چاق‌تر) است، ولی هویج فرنگی، بیشتر به استوانه شباهت دارد و ضمناً کوچک‌تر و لاغرتر است؛ ازنظر طعم و کیفیت نیز گزر بسی نرم‌تر و شیرین‌تر از هویج فرنگی‌ست و مقصود نهایی آن است که دانسته شود در ایران گیاهی بنام گزر هم هست.

کاشت بذر هویج زرد

هویج در انواع خاک‌ها رشد می‌کند و بهتر است خاک دارای زهکشی خوبی باشد. خاک کاشت برای بذر هویج نباید سنگ یا کلوخ داشته باشد، نبود سنگ و کلوخ و خاک غنی و دارای مواد عالی باعث ایجاد ریشه‌هایی صاف و خوش‌فرم می‌شود. میزان فشردگی خاک بر رشد و طول ریشه (هویج) مؤثر است. فشردگی خیلی کم یا خیلی زیاد برای رشد ریشه مضر است. در خاک‌های بسیار فشرده ریشه به‌صورت مخروطی و کوتاه و در خاک‌های نرم، نازک و بلند می‌شود.

آبیاری و رطوبت بسیار مهم است. آبیاری زیاد باعث کمرنگ شدن هویج و آبیاری کم باعث بدطعم شدن و تلخ و تند شدن هویج می‌شود. هویج را دو نوبت در سال اوایل بهار و اوایل پاییز می‌توان کاشت. هویج را معمولاً به‌صورت خطی یا ردیفی کشت می‌کنند و فاصله بین ردیف‌ها را معمولاً کمتر از نیم متر و حدوداً ۴۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند. فواصل بین هر بوته هویج را نیز ۵ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.

البته برای کاشت خانگی در گلدان و باغچه بهتر است بذرها را بعد از خیس کردن یک‌روزه در آب به‌صورت دست پاش بر روی سطح چاک بریزید و بر روی آن حداکثر دو برابر طول بذر هویج خاک نرم بریزید. اگر در باغچه اقدام به کاشت می‌کنید قبل از کاشت خاک را به ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیرورو کنید تا نرم و یکدست شود. برای منظم شدن فضای کاشت و فشرده نشدن بوته‌های هویج می‌توانید بذرهای هویج را با سه برابر خاک نرم مخلوط کنید و سپس آن را دستپاش کنید ( بر روی خاک بپاشید).

برداشت هویج

بعد از گذشت ۶۰ تا ۸۵ روز از کاشت بذر هنگامی که قطر ریشه‌ها (یا محل اتصال برگ‌ها به هویج ) حدوداً به ۵ سانتی‌متر رسید زمان برداشت فرا رسیده است.